กรมโยธาธิการและผังเมือง น้อมรำลึก 162 ปี “นายช่างใหญ่แห่งกรุงสยาม”เดินหน้าพัฒนาเทคโนโลยีเชื่อมโยงงานบริหารและงานบริการครบทุกมิติ
นายพงษ์นรา เย็นยิ่ง อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง เป็นประธาน พิธีน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เนื่องในวันคล้ายวันประสูติ ครบรอบ 162 ปี โดยมี หม่อมหลวงตรีจักร จิตรพงศ์ พระญาติราชสกุลจิตรพงศ์ ดร. พงศ์รัตน์ ภิรมย์รัตน์ อดีตอธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง ปัจจุบันดำรงตำแหน่งที่ปรึกษารองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย นายพรพจน์ เพ็ญพาส อธิบดีกรมที่ดิน ผู้บริหาร ข้าราชการ พนักงานราชการ ลูกจ้าง และบุคลากร กรมโยธาธิการและผังเมือง ร่วมพิธี เพื่อน้อมรำลึกถึงพระกรุณาธิคุณของ “สมเด็จครู” ผู้ทรงพระปรีชาด้วยพระวิริยอุตสาหะในการพัฒนาบ้านเมืองให้มีความศิวิไลซ์ในฐานะ “นายช่างใหญ่แห่งกรุงสยาม” พร้อมสืบสานพระปณิธานในการสร้างสรรค์บ้านเมืองด้วยความมุ่งมั่นในการขับเคลื่อนภารกิจต่าง ๆ ของกรมโยธาธการและผังเมือง ให้ปรากฏผลสัมฤทธิ์และสำเร็จเป็นรูปธรรม โดยมีความมุ่งหมายสำคัญคือคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชนคนไทยอย่างยั่งยืน ณ กรมโยธาธิการและผังเมือง ถนนพระรามที่ 6
นายพงษ์นรา เย็นยิ่ง อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง กล่าวว่า กรมโยธาธิการและผังเมืองมีรากฐานและวิวัฒนาการนับจากห้วงเวลาที่มีประกาศพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนา “กรมโยธาธิการ” ใน พ.ศ. 2432 เมื่อครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์ รัชกาลที่ 5 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ซึ่งต่อมาทรงพระกรุณาให้ยกฐานะเป็น “กระทรวงโยธาธิการ” ใน พ.ศ. 2435 โดยมีสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งทรงพระปรีชาทางเชิงช่างและศิลปกรรมหลากแขนง ทรงดำรงตำแหน่งอธิบดี และเสนาบดี พระองค์แรก ทำหน้าที่ควบคุมดูแลงานโยธาธิการและการก่อสร้างทั้งหมดของประเทศ ทำให้ต้องทรงศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมทั้งงานช่างแผนเก่าและใหม่ เป็นเหตุให้ทรงได้รับการเรียกจากเจ้านายพระบรมวงศานุวงศ์ว่า “นายช่างใหญ่แห่งกรุงสยาม” และพระองค์ทรงได้รับคำสรรเสริญพระเกียรติคุณยกย่องเทิดทูลว่าทรงเป็น “สมเด็จครู” ของงานช่างทั้งปวง
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงเริ่มต้นการพัฒนากรุงเทพฯ ตามแบบสมัยใหม่โดยวางรากฐานการก่อสร้างถนน และสะพานในกรุงเทพมหานคร ทรงกำหนดให้กรมโยธาธิการมีหน้าที่ออกแบบทำแผนที่ ปักปันที่ดิน กำหนดงบประมาณก่อสร้างดำเนินการก่อสร้างและควบคุมการก่อสร้างให้ถูกต้องตามหลักการ รวมถึงการดูแลซ่อมแซม ซึ่งผลงานสำคัญคือ โครงการถนนอำเภอสำเพ็ง จำนวน 18 สาย เช่น ถนนเยาวราช ถนนจักรวรรดิ ฯลฯ และถนนสายที่สำคัญอีกหลายสาย ได้แก่ ถนนราชดำเนินกลาง ถนนราชดำเนินนอก ใน พ.ศ. 2442 ได้ดำเนินการก่อสร้างถนนเข้าในเขตชุมชนการค้า สถานที่ราชการ ชุมทางคมนาคมต่าง ๆ ซึ่งไม่เพียงรองรับการเติบโตทางเศรษฐกิจของพระนคร แต่ยังเป็นศรีสง่าแก่บ้านเมือง อำนวยประโยชน์ในการไปมาหาสู่ค้าขายกันได้สะดวกรวดเร็ว ทำให้มีการสร้างบ้านเรือนราษฎรออกไปจากใจกลางเมือง ซึ่งเท่ากับเป็นการขยายอาณาเขตพระนครให้กว้างขวางกว่าเดิม ถนนและสะพานยังเป็นปัจจัยสำคัญในการเผยแพร่วัฒนธรรมความเจริญต่าง ๆ จากเมืองหลวงให้ขยายกว้างออกไปยังหัวเมืองต่าง ๆ อีกด้วย
เพื่อเป็นการน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ผู้เป็นต้นแบบในการทำความดีงามเพื่อสังคมส่วนรวม กรมโยธาธิการและผังเมืองได้จัดสร้างพระอนุสาวรีย์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ประดิษฐาน ณ บริเวณด้านหน้ากรมโยธิการและผังเมือง ถนนพระรามที่ 6 โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพระอนุสาวรีย์ เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 27 กันยายน 2550
กรมโยธาธิการและผังเมือง ได้จัดงานวันคล้ายวันประสูติสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เป็นประจำทุกปีอย่างต่อเนื่อง และในวันจันทร์ที่ 28 เมษายน 2568 ครบรอบ 162 ปี ข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานราชการ ขอตั้งจิตมั่นดำเนินตามภารกิจด้านช่าง และศิลปะวิทยาการตามแบบอย่าง "สมเด็จครู” ที่ได้ทรงริเริ่มไว้ และขอสืบสานพระปณิธาน เพื่อร่วมกันสร้างสรรค์พัฒนาเมืองให้มีความงดงาม และเจริญรุ่งเรืองสืบไป
อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง กล่าวถึงภารกิจของกรมโยธาธิการและผังเมืองว่า กรมฯมีภารกิจอยู่ 4 ด้านได้แก่ งานด้านการผังเมือง ด้านการพัฒนาเมือง ด้านอาคาร และด้านบริการด้านช่าง ซึ่งกรมฯ มีภารกิจสำคัญในเรื่องการพัฒนาเมืองและการแก้ไขปัญหาเดือดร้อนของพี่น้องประชาชนที่เกี่ยวข้องภารกิจของกรมไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการก่อสร้างเขื่อน รวมทั้งการพัฒนาเมือง ซึ่งกรมฯได้รับงบประมาณเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก มีโครงการสำคัญอยู่ทั่วประเทศ กรมฯได้มีนโยบายที่จะใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามาช่วยในในการทำงานของกรมฯในทุกภารกิจ ตอนนี้เรามีการนำเรื่องเทคโนโลยีเข้ามาใช้ในการปฎิบัติงานของกรม และนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการบริการประชาชน
ส่วนเรื่องของการปฎิบัติงานเรามีศูนย์บริการครบวงจรที่เรียกว่า ONE DPT จะใช้ในการบริหารงานของผู้บริหารและผู้ปฎิบัติของกรมโยธาธิการและผังเมือง จะมีระบบข้อมูลแผนงาน ระบบงบประมาณ ระบบการติดตามเรื่องของงานผังเมือง จะมีทั้งสิ้น 15 ระบบงานด้วยกัน ในส่วนของการนำโปรแกรมดินมาใช้ในการออกแบบ และประมาณราคา และใช้บริหารงานก่อสร้าง ปัจจุบันกรมฯ ใช้โปรแกรมนี้มาช่วยในการทำงานให้สะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้นและมีความแม่นยำมากยิ่งขึ้น ในส่วนของการนำเทคโนโลยีมาใช้ในการบริการประชาชนเรามีแอปพลิเคชั่นที่เรียกว่า Landuse Plan สำหรับในการที่จะตรวจสอบการใช้ประโยชน์ที่ดินและข้อมูลของอาคาร
ปัจจุบันเรามีการพัฒนาแพลตฟอร์ม DPT Town Square ให้บริการกับพี่น้องประชาชนครอบคลุมในทุกมิติและเป็นระบบ One Stop Service ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการตรวจสอบการใช้ประโยชน์ที่ดิน การบริการ การให้แผนที่ เรื่องของการตรวจสอบข้อมูลผู้ตรวจสอบอาคาร เรื่องของการตรวจสอบข้อมูลเรื่องของงานก่อสร้าง รวมถึงการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนเรื่องของงานผังเมือง ขณะนี้อยู่ระหว่างการพัฒนาแพลตฟอร์มนี้ คิดว่าเร็ว ๆ นี้จะมีการนำไปเผยแพร่ให้กับพี่น้องประชาชนในการบริการประชาชน เพื่อจะให้ประชาชนมีความสะดวก สบาย ในการรับบริการงานของกรมฯ ไม่ต้องเดินทางมาติดต่อ สามารถติดต่อผ่านทางออนไลน์ หรือใช้แอปพลิเคชั่นในการที่จะสอบถามข้อมูลได้ ซึ่งเป็นเรื่องของการให้บริการที่กรมโยธาธิการและผังเมืองเน้นเรื่องนี้ด้วย