ตลอด 5 ทศวรรษ บนเส้นทางคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพของ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการวางรากฐานการคุ้มครองผู้บริโภคของประเทศไทย ตั้งแต่การออกกฎหมายในการกำกับดูแลผลิตภัณฑ์สุขภาพ เช่น พระราชบัญญัติอาหาร พระราชบัญญัติยา และขยายบทบาทให้ครอบคลุมการกำกับดูแลผลิตภัณฑ์สุขภาพที่หลากหลาย เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลง โดยได้มีการพัฒนาระบบการกำกับดูแลผลิตภัณฑ์สุขภาพมาอย่างต่อเนื่อง เฝ้าระวังและปราบปรามการกระทำผิดกฎหมายอย่างเข้มงวด รวมถึงส่งเสริมเศรษฐกิจผลิตภัณฑ์สุขภาพโดยการสนับสนุนนวัตกรรมสุขภาพให้มีมูลค่าเพิ่ม และนำเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาใช้ในการตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพเพื่อเพิ่มความแม่นยำและลดโอกาสความผิดพลาดของข้อมูล
วันที่ 11 ธันวาคม 2567 เป็นวันคล้ายวันสถาปนาครบรอบ 50 ปี ของ อย. โดย อย. ได้จัดงาน 5 ทศวรรษ อย. ภายใต้แนวคิด “ 50 ปี แห่งความเชื่อมั่น สรรค์สร้างนวัตกรรมเพื่อวันพรุ่งนี้” โดยได้รับเกียรติจากนายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขเป็นประธาน
นอกจากนี้ยังมีปาฐกถาพิเศษ หัวข้อ “5 ทศวรรษ อย. กับก้าวย่างที่ท้าทาย จากอดีตสู่อนาคต” โดยศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ภักดี โพธิศิริ กล่าวในตอนหนึ่งว่า อย. มีบทบาทและความรับผิดชอบสำคัญในการช่วยดูแล แก้ปัญหาทางด้านสาธารณสุขสำคัญ ๆ หลายครั้ง เช่น การระบาดโรคไข้หวัดนก การปนเปื้อนเชื้อเอ็นเทอโรแบคเตอร์ซากาซากิในนมผงสำหรับเด็ก การเกิดพิษจากเชื้อจุลินทรีย์คลอสตริเดียม โบทูลินั่ม และการระบาดของโควิด -19 ซึ่งถือว่าเป็นการเตรียมความพร้อมรับสถานการณ์ปัญหาสาธารณสุขของ อย. และ อย.ทำหน้าที่ในส่วนนี้ได้เป็นอย่างดี
สิ่งเราควรจะมองต่อไป โดยเรากำลังจะก้าวไปสู่อนาคต การเตรียมความพร้อมรับสถานการณ์ปัญหาสาธารณสุข ซึ่งแนวโน้มการกำกับดูแลผลิตภัณฑ์สุขภาพบนพื้นฐานของ Regulatory Science (มุมมองสากล) มองว่า สิ่งแรกควรจะเตรียมความพร้อมในการพัฒนาความรู้และทักษะ ผู้ที่รับผิดชอบและกำกับดูแลผลิตภัณฑ์สุขภาพอยู่ตลอดเวลา และการเตรียมความพร้อมรับสถานการณ์ปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ ๆ ที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคตซึ่งน่าจะมีความถี่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ นอกจากนี้ อย. จะต้องมีบทบาทสำคัญสนับสนุนให้มีการสร้างนวัตกรรมใหม่ ๆ เพื่อเพิ่มทางเลือกให้กับผู้บริโภคเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน สร้างเครือข่ายทั้งในระดับสากล ระดับระหว่างประเทศ และเครือข่ายภายใน และสร้างพลังให้กับผู้บริโภค มีการสื่อสาร สร้างความเข้าใจ ทำให้มีส่วนร่วมเพื่อให้การกำกับดูแลผลิตภัณฑ์สุขภาพประสบผลอย่างแท้จริง
สำหรับการเสวนา “นวัตกรรม อย. เพื่อวันพรุ่งนี้” โดยนายแพทย์สุรโชค ต่างวิวัฒน์ เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา และคณะผู้บริหาร อย. เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา ร่วมเสวนาในครั้งนี้ นายแพทย์สุรโชค กล่าวว่า วันพรุ่งนี้ไม่ใช่เฉพาะวันพรุ่งนี้ เพราะวันพรุ่งนี้ไม่มีวันถึง ฉะนั้นเราจะมีการพัฒนาตลอดไป ในช่วงที่ผ่านมามีกฎเกณฑ์ต่าง ๆ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นในการใช้ผลิตภัณฑ์สุขภาพสำหรับประชาชนเป็นการคุ้มครองผู้บริโภค ที่ผ่านมาเน้นการคุ้มครองผู้บริโภคเป็นหลัก แต่หลังจากนั้นเราพบว่าจริง ๆ แล้วการคุ้มครองผู้บริโภค คือการทำให้ผู้ประกอบการที่ประกอบการที่ดีเข้าสู่ตลาด ผู้ประกอบการไม่ดีไม่สามารถเข้าสู่ตลาดได้ ซึ่งถือเป็นการคุ้มครองผู้บริโภค โดย อย. มีการทำงานร่วมกับผู้ประกอบการ ในการผลักดันหลาย ๆ อย่าง กฎเกณฑ์บางอย่างที่ไม่เหมาะกับสถานการณ์ปัจจุบัน มีการปรับให้เข้าสู่สถานการณ์ปัจจุบัน รวมถึงการส่งเสริมนวัตกรรม และส่งเสริมผู้ผลิตอุตสาหกรรมในประเทศ
“ปัจจุบันการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว และเรื่อง Health เป็นส่วนสำคัญที่จะไปอยู่ใน Mega Trend ซึ่งมีผลต่อเศรษฐกิจในทุกยุคทุกสมัย ฉะนั้น อย.มีบทบาทเกี่ยวข้องกับการดูแลสุขภาพในแง่ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ หากดูตัวเลขผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) และมูลค่าการผลิตผลิตภัณฑ์สุขภาพไม่ลดลง ซึ่งนอกจากตัวผลิตภัณฑ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วด้วยเทคโนโลยีต่าง ๆ มากมาย เทคโนโลยีการสื่อสารก็เปลี่ยนไปด้วย ซึ่งข้อมูลทางสื่อสารเปลี่ยนไป ไม่ได้รับจากผู้เชี่ยวชาญเหมือนสมัยก่อน ฉะนั้น อย. เตรียมความพร้อมรองรับการเปลี่ยนแปลง และความท้าทายใหม่ ๆ โดยเฉพาะสังคมผู้สูงอายุ ซึ่งมีโรคอุบัติใหม่ สารเคมีอันตราย หรือเทคโนโลยีชีวภาพล้ำสมัย ทำให้ อย.ต้องพัฒนาแนวทางการทำงานให้สอดคล้องกับปัญหาดังกล่าว”
ส่วนแนวโน้มการเจ็บป่วยที่เพิ่มขึ้นจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) ซึ่งข้อมูล NCDs ทั้งในประเทศและของโลกสูง ปัจจุบันประชาชนเสียชีวิตจากโรค NCDs สูงถึง 75% ฉะนั้นผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ตามมาก็คือผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวกับ NCDs ผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวกับผู้สูงอายุ และผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับโรคที่เกิดการระบาดใหม่ ๆ รวมถึงสนับสนุนนวัตกรรม เพื่อตอบสนองการเปลี่ยนแปลงในสังคมและเทคโนโลยีรองรับความท้าทายใหม่ ๆ ส่งเสริมการประกอบการในการแข่งขันเพื่อการส่งออก และเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน สร้างความเชื่อมั่นต่อสาธารณะ เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยากล่าว
วันนี้ อย. ครบรอบ 50 ปี ยังคงมุ่งมั่นยกระดับการคุ้มครองผู้บริโภค การอนุมัติ/อนุญาต ที่เป็นมาตรฐานสากล และสนับสนุนภาคธุรกิจในทุกระดับ พร้อมพัฒนาสู่องค์กรสมรรถนะสูง รับมือทุกการเปลี่ยนแปลง เพื่อขับเคลื่อนระบบสุขภาพและเศรษฐกิจไทยให้มั่นคงและยั่งยืน