เมื่อคืนวันที่ 22 มีนาคม ที่ลานอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี (ย่าโม) นครราชสีมา ก่อนถึงห้วงเวลาของวันที่ 23 มีนาคม ซึ่งตรงกับเหตุการณ์เมื่อ 193 ปี ที่ผ่านมา หรือ พ.ศ 2369 คุณหญิงโมได้นำครอบครัวชาวโคราช ซึ่งถูกเจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทร์นครคิดกบฏต่อกรุงรัตนโกสินทร์ ยกกองทัพชาวลาวมายึดครองจังหวัดนครราชสีมาและกวาดต้อนไปเป็นเชลยศึก
แต่คุณหญิงโม ได้วางกลอุบายต่อสู้อย่างกล้าหาญจนได้รับชัยชนะ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ สถาปนาคุณหญิงโม ขึ้นเป็นวีรสตรีกู้ชาติ พร้อมพระราชทานเครื่องยศ ซึ่งเป็นประจำทุกปี ทุกภาคส่วนในจังหวัดนครราชสีมา ได้ร่วมจัดงานฉลอง “ วันแห่งชัยชนะของท่านท้าวสุรนารี ” อย่างยิ่งใหญ่ ระหว่างวันที่ 23 มีนาคม ถึง วันที่ 3 เมษายน รวม 12 วัน 12 คืน บรรยากาศก่อนถึงวันที่ 23 มีนาคม พบประชาชนนับพันคน ทยอยเดินทางมากราบไหว้สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ตามความเชื่อหากกระทำสิ่งที่มงคลในค่ำคืนนี้จะได้รับชัยชนะตามที่ปรารถนา บรรดาร่างทรงหลายตำหนักได้มาจับจองพื้นที่ลาน ฯ เพื่อตั้งเครื่องเซ่นไหว้ ชุดบายศรีบวงสรวง พร้อมบุคคลหลากหลายสถานะ ทั้งชายหญิง วัยรุ่นถึงผู้สูงวัย แต่งกายด้วยชุดไทยโบราณ ฤาษี ฯลฯ อ้างเป็นร่างทรงองค์ย่าโม แสดงอิทธิฤทธิ์ให้ประชาชนศรัทธากราบไหว้ ทั้งเจิมหน้าผาก ครอบครู ร่ายรำ แสดงพฤติกรรมตามจังหวะเสียงจากวงปี่พาทย์ เครื่องดนตรีไทยและเครื่องเสียงกลางแจ้งเปิดโหมโรงจนฟังไม่ได้ศัพท์จนถึงเวลา 02.00 น. เป็นไปอย่างคึกคัก
นครราชสีมา/เกษม ชนาธินาถ