ภาพของเพื่อนร่วมโลกหน้าตาละม้ายคล้ายนก บินได้ในระยะสั้น แถมมีพฤติกรรมเฉพาะตัวคือชอบคุ้ยเขี่ย .. แน่นอนว่าเป็นใครไปไม่ได้นอกจาก " ไก่ " ….
ในโอกาส ส่งท้ายปีเก่า .. ต้อนรับ " ปีไก่ " ... ทีมข่าววัยใสขอชวนคุณหนูๆ ไปทำความรู้จักกับเพื่อนไก่ 8 ตัวสุดพิเศษซึ่งมีฐานะเป็นถึง " สัตว์ป่าคุ้มครอง "
.. แต่ก่อนจะไปทำความรู้จักกับเพื่อนใหม่ทั้ง 8 เรามาทำความเข้าใจคำว่า " สัตว์ป่าคุ้มครอง " กันก่อนนะ !!
" สัตว์ป่าคุ้มครอง " หมายถึง สัตว์ป่าเพื่อการอนุรักษ์ ตามบัญชีแนบท้าย กฎกระทรวง กำหนดให้สัตว์ป่าบางชนิด เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง พ.ศ. 2546 ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 โดยปัจจุบันสัตว์ป่าคุ้มครอง แบ่งได้ 7 ประเภท ประกอบด้วย 1) สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 201 ชนิด 2) นก 952 ชนิด 3) สัตว์เลื้อยคลาน 91 ชนิด 4) สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก 12 ชนิด 5) ปลา 14 ชนิด 6) แมลง 13 ชนิด และ 7) สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอื่นๆ 13 ชนิด … และในจำนวนนี้มี “ไก่” 8 ชนิด (ในประเภท “นก” ) ได้รับการขึ้นทะเบียนให้เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง .. ส่วนจะมีอะไรบ้างนั้น ไปทำความรู้จักกับพวกเขากันเลย !!
เริ่มกันที่ไก่ตัวกลม 1.ไก่จุก (Rollulus rouloul) จุดเด่นมีลักษณะหางสั้น หนังสีเลือดหมู รอบดวงตา ขาแดง ไม่มีเดือย ลำตัวยาวประมาณ 25 เซนติเมตร เพศผู้มีสีเขียวเหลือบอยู่ด้านบน ส่วนด้านล่างเป็นสีน้ำเงินเข้ม และมีแผงปีกสีน้ำตาลอ่อน ที่หัวมีแผงหงอนยาวสีแดง กระหม่อมด้านหน้ามีสีขาวและมีขนพู่สีดำยาว สำหรับเพศเมียมีขนสีเขียวถั่ว ปีกสีน้ำตาล หัวสีเทาดำและมีขนพู่สีดำยาว ปากสีดำ พบได้ทั่วไปในป่าดิบชื้นที่ลุ่มในภาคใต้ของพม่า ภาคใต้ของไทย มาเลเซีย สุมาตรา และบอร์เนียว ที่น่าสนใจไก่จุกได้ถูกประเมินให้เป็นสัตว์ที่ใกล้ถูกคุกคามในบัญชีแดงของสหภาพเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติของไซเตส เนื่องจากมีการลักลอบตัดไม้ซึ่งเป็นที่อยู่ของพวกมัน ถัดมาคือ 2.ไก่นวล (Rhizothera longirostris) เห็นสีสวยๆแบบนี้ ต้องบอกว่าปัจจุบันค่อนข้างหากยากในบ้านเรา ลักษณะเด่นของไก่นวลคือ ลำตัวมีสีน้ำตาลออกเหลืองและมีลายขีดบนหลังและปีก ขนาดลำตัวยาว 35 เซนติเมตร มีจะงอยปากโค้งยาวสีคล้ำเห็นเด่นชัด ตัวผู้มีแถบสีเทาคาดบริเวณคอตอนล่าง ตัวเมียมีแถบนี้สีน้ำตาลแดง แข้งและเท้าสีเหลือง มีเดือยแหลมที่ขาข้างละอัน จุดเด่นคือปลายของเดือยจะโค้งงอลงด้านล่าง เราสามารถพบไก่นวลได้ในประเทศไทยตั้งแต่แนวเทือกเขาตะนาวศรีลงไป รวมไปถึง บรูไน อินโดนีเซีย มาเลเซีย และพม่า มาถึงไก่อีกชนิดที่เราคุ้นหน้าคุ้นตากันเป็นอย่างดีคือ 3.ไก่ป่า (Gallus gallus) ที่เราคุ้นหน้าคุ้นตากันเป็นอย่างดี จัดเป็นไก่สายพันธุ์ดั้งเดิมและเป็นต้นตระกูลของไก่บ้านที่เลี้ยงกันเป็นสัตว์เศรษฐกิจในปัจจุบัน มีขนาดลำตัว 46-73 เซนติเมตร พบการกระจายอยู่ในเขตศูนย์สูตร ตั้งแต่ประเทศอินเดียจนถึงเวียดนาม และประเทศจีนตอนใต้ เรื่อยไปจนถึงเกาะต่าง ๆ ในประเทศอินโดนีเซีย
4.ไก่ฟ้าพญาลอ (Lophura diardi ) ชาววัยใสหลายๆคนคงจะเคยได้ยินเสียงลือเสียงเล่าอ้างของไก่ชนิดนี้ ว่ามีความสวยงามที่สุดชนิดหนึ่งของประเทศไทย ซึ่งไก่ฟ้าพญาลอเป็นไก่ขนาดกลาง ลำตัวยาวประมาณ 80 เซ็นติเมตร ตัวผู้มีหน้ากากสีแดงสด บนหัวมีเส้นขนแตกพุ่มตรงปลายสีดำเหลือบน้ำเงินยาวโค้งไปด้านหลัง ปากสีเหลืองขุ่น รอบคางใต้หน้ากากลงมามีขนสีดำ ลำตัวด้านบน อก คอ และปีกมีสีเทา ลักษณะเด่นคือ ขนตอนท้ายของลำตัวใกล้โคนหางจะมีสีเหลืองแกมสีทองเห็นได้ชัดเจนขณะกระพือปีกขนคลุมโคนหางมีสีดำเหลือบน้ำเงินขอบสีแดงอิฐซ้อนกันหลายชั้น หางมีสีดำเหลือบเขียวยาวและโค้งลง ขนคลุมปีกมีลายสีดำขอบขาว ท้องสีดำ แข้งสีแดงมีเดือย ตัวเมียหน้าสีแดง บริเวณหน้าอก คอ หลังมีสีน้ำตาลแกมแดง ท้องมีลายเกล็ดน้ำตาลแดงขอบสีขาว ปีกมีสีดำสลับด้วยลายสีขาวตามแนวขวาง หางคู่บนสีดำสลับขาวส่วนคู่ล่างถัดลงมา สีน้ำตาลแกมแดง แข้งสีแดงไม่มีเดือย ไก่ฟ้าพญาลอชอบอาศัยตามป่าทึบเช่นป่าดงดิบแล้ง ป่าดงดิบชื้น และป่าดงดิบเขา แต่บางครั้งพบอยู่ตามป่าโปร่ง เช่น ป่าเต็งรังป่าเบญจพรรณ อยู่บ้าง พบในประเทศไทย กัมพูชา ลาว และเวียดนาม
อีกชนิดที่มีหน้าตาเป็นเอกลักษณ์ 5.ไก่ฟ้าหน้าเขียว (Lophura ignita) เป็นไก่ฟ้าขนาดกลาง มีแผ่นหนังที่หน้าสีฟ้า ขาสีแดง ตัวผู้ยาว 67 - 72 เซ็นติเมตร มีขนหงอนบนหัว ขนที่คอหน้าอกและหลังตอนบนมีสีเหลือบเขียวอมน้ำเงิน ส่วนล่างของหลังมีสีแดงแกมน้ำตาล ขนหางคู่กลาง 2 คู่มีสีขาว คู่ต่อมาครึ่งด้านในเป็นสีขาว ครึ่งด้านนอกเป็นสีดำ คู่ต่อ ๆ มาสีดำ ตัวเมียยาว 57 - 60 เซนติเมตร ขนส่วนใหญ่มีสีน้ำตาลแกมแดง ขนใต้ท้องสีน้ำตาลแกมดำมีขอบขาว มีถิ่นกำเนิดในตอนใต้ของไทยตลอดจนถึงมาเลเซีย บอร์เนียวและสุมาตรา พบในป่าดงดิบที่เป็นป่าต่ำ ในประเทศไทยมีเฉพาะภาคใต้เท่านั้น 6.ไก่ฟ้าหลังขาว (Lophura nycthemera) เป็นนกขนาดกลาง - ใหญ่ ความยาวจากปลายปากถึงปลายหาง ประมาณ 50 - 125 เซนติเมตร ในประเทศไทยพบ 2 ชนิดย่อย คือ ไก่ฟ้าหลังขาว และไก่ฟ้าหลังขาวจันทรบูร ตัวผู้มีขนหงอนบนหัวสีน้ำเงินแก่ยาวคลุมท้ายทอย ใบหน้ามีแผ่นหนังสีแดง ขนตอนบนของลำตัวส่วนใหญ่และปีกสีขาววาวเหมือนเงิน มีลายเป็นเส้นบาง ๆ สีดำเป็นรูปตัววี (V) อยู่บนขน ตัวเมียมีขนหงอนบนหัวสีน้ำเงินแก่ แต่มีเพียงเล็กน้อยพอสังเกตเห็นเท่านั้น ขนตามตัวส่วนใหญ่สีน้ำตาลคล้ำ แข้งสีแดง ไม่มีเดือย พบในประเทศจีน พม่า ไทย และ อินโดจีน
ส่วน 7.ไก่ฟ้าหลังเทา (Lophura leucomelanos หรือ Lophura leucomelana) ตัวผู้และตัวเมียมีลักษณะไม่เหมือนกัน โดยตัวผู้ลำตัวยาว 63-74 เซ็นติเมตร ขณะที่ตัวเมียยาว 50-60 เซนติเมตร และมีอยู่ 2 ชนิดคือ ไก่ฟ้าหลังเทาแข้งแดงและไก่ฟ้าหลังเทาแข้งดำ ตัวผู้มีลักษณะต่างจากตัวผู้ของไก่ฟ้าหลังขาวคือ ขนที่หางมีสีเข้มกว่า หงอนบนหัวแคบและยาวกว่า ตัวเมียมีลายเป็นรูปตัววีสีครีมอยู่บริเวณรอบคอและทางด้านล่างของตัวอยู่ทั่วไป ขนทางด้านบนของตัวมีสีน้ำตาล ทางด้านล่างของตัวสีอ่อนกว่าบนหลัง พบในเทือกเขาหิมาลัย จีน ไทย และพม่า ประเทศไทยพบทางภาคเหนือด้านตะวันตก และภาคตะวันตก เรื่อยไปถึงคอคอดกระในภาคใต้ ปิดท้ายกันที่ 8.ไก่ฟ้าหางลายขวาง (Syrmaticus humiae) เป็นไก่ฟ้าขนาดใหญ่ ตัวผู้มีขนาดยาว 90 เซนติเมตร โดยเป็นหางประมาณ 40-54 เซนติเมตร ตัวเมียมีขนาดยาวเพียง 60 เซนติเมตร หัวสีน้ำตาลออกเทา หนังบนใบหน้าสีแดงสด ขนสีน้ำตาลแดง ปากสีเหลือง ตาส้มออกน้ำตาล ช่วงไหล่มีแถบขาวกว้างเห็นได้ชัดเจนและมีแถบขาวที่แคบกว่าอีก 2 แถบบนปีกคอสีฟ้าออกม่วงเหลือบ ตัวผู้มีหางยาวสีขาวออกเทา มีลายขวางสีน้ำตาลแดงและสีดำ ตัวเมียขนมีสีน้ำตาลแดง คอแกมขาว ท้องสีเนื้อ หางมีสีขาวตรงปลาย ไก่ฟ้าชนิดนี้ อาศัยอยู่บนเทือกเขาในป่าดงดิบเขาและป่าสนซึ่งมีดงหญ้าคาแทรกอยู่บนลาดเขา พบทางตอนเหนือในประเทศไทย และในตอนใต้ของประเทศจีน รวมไปถึง ปากีสถาน อินเดีย และตอนเหนือของประเทศพม่า
.. เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยพอเข้าบรรยากาศ “ปีไก่” เอาเป็นว่าชาววัยใสคนไหนที่สนใจ แวะไปทำความรู้จักกับเพื่อนไก่เหล่านี้กันได้ที่สวนสัตว์ใกล้บ้านนะจ๊ะ ..
ข้อมูล
- http://www.fca16mr.com/webblog/blog.php?id=120
- https://th.wikipedia.org
ขอบคุณภาพ
1- ไก่จุก http://i.kapook.com/photofolder/webboard/webboard1/Rollulus-rouloul-04.jpg
2- ไก่นวล http://www.fundatiacarpati.ro/parteneriate/wp-content/uploads/2014/12/Pe...
3- ไก่ป่า http://www.chiangraifocus.com/forums/index.php?action=dlattach;topic=384...
4- ไก่ฟ้าพญาลอ http://i1064.photobucket.com/albums/u372/kasetboy/payalaw2_zpsx1j74skn.jpg
5- ไก่ฟ้าหน้าเขียว http://www.biogang.net/upload_img/biodiversity/biodiversity-125347-1.jpg
6- ไก่ฟ้าหลังขาว http://www.thaibirder.com/forums/index.php?topic=14778.0
7- ไก่ฟ้าหลังเทา http://www.lowernorthernbird.com/bird_picture/large/2014_03_05_20_54_42.jpg
8- ไก่ฟ้าหางลายขวาง http://www.birdsofthailand.org/photo/2461

