กรุงเทพฯ เสี่ยง “เมืองจม” ย้อนรอยวิกฤติแผ่นดินทรุด! ภัยเงียบที่คืบคลาน

ปัญหา “แผ่นดินทรุด” กำลังกลายเป็นเงื่อนไขใหญ่ที่กัดกินมหานครไทยอย่างเงียบงัน แม้จะไม่ใช่ปรากฏการณ์ใหม่ แต่ยิ่งนานวันยิ่งสะสมจนทำให้กรุงเทพฯ และพื้นที่โดยรอบเสี่ยงต่อการเป็น “เมืองจม” หากไร้การรับมืออย่างจริงจัง

ล่าสุด เมื่อช่วงเช้า ได้เหตุถนนทรุดตัวเป็นหลุมขนาดใหญ่ กว้างและลึกกว่า 10 เมตร บริเวณถนนสามเสน หน้าโรงพยาบาลวชิระ และสถานีตำรวจนครบาลสามเสน ส่งผลให้เกิดความเสียหายอย่างหนัก 

หากย้อนกลับไปเมื่อกว่า 40 ปีก่อน กรุงเทพฯ เผชิญการขยายตัวของเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมอย่างรวดเร็ว การใช้น้ำบาดาลมหาศาลคือทางออกหลักของเมืองใหญ่ แต่ผลข้างเคียงคือชั้นดินเหนียวที่อุ้มน้ำถูกบีบอัดจนยุบตัว

รายงานของกรมทรัพยากรน้ำบาดาลระบุว่า ระหว่างปี 2524–2529 บางพื้นที่ของกรุงเทพฯ ทรุดลงเฉลี่ยถึง 10–12 เซนติเมตรต่อปี สูงที่สุดแห่งหนึ่งของโลกในเวลานั้น

ขณะที่ พื้นที่สีแดง และพื้นที่ผลกระทบ ส่วนใหญ่ จะเกิดในเขตเศรษฐกิจสำคัญทั้ง สมุทรปราการ บางพลี ลาดกระบัง รังสิต และปทุมธานี ถูกจัดอยู่ใน “พื้นที่สีแดง” ที่ทรุดตัวรวดเร็ว ผลกระทบไม่เพียงแต่ทำให้ถนนและอาคารแตกร้าว แต่ยังทำให้ท่อประปา ระบบไฟฟ้า และโครงสร้างพื้นฐานเสียหายซ้ำซาก

สิ่งที่น่ากังวลยิ่งกว่าคือ เมื่อผืนดินต่ำลงกว่าระดับน้ำทะเลทุกปี กรุงเทพฯ ก็ยิ่งเผชิญความเสี่ยง น้ำท่วมซ้ำซาก โดยเฉพาะช่วงฤดูฝนและน้ำทะเลหนุนสูง

“รัฐบาล” ได้ตระหนักถึงวิกฤติและออกมาตรการแก้ไขในปี 2526 โดยประกาศใช้ พระราชบัญญัติควบคุมน้ำบาดาล ควบคู่กับการลงทุนพัฒนาระบบประปาที่ใช้น้ำผิวดินจากแม่น้ำและเขื่อนหลักมาตอบแทน

มาตรการนี้ช่วยลดอัตราการทรุดตัวจากระดับสูงสุดปีละ 10 ซม. เหลือเพียง 1–2 ซม.ต่อปี แม้ไม่อาจหยุดได้ทั้งหมด แต่ก็ถือเป็น “เบรก” สำคัญที่ชะลอวิกฤติได้ระดับหนึ่ง

ต้นเหตุที่ยังคงอยู่ เกิดจาก

1.สูบน้ำบาดาลเกินขนาด จากโรงงานและชุมชนเมือง

2.สิ่งปลูกสร้างขนาดใหญ่ อย่างคอนโดมิเนียม ศูนย์การค้า และโครงสร้างพื้นฐานกดทับผืนดิน

3.ภาวะโลกร้อนและภัยธรรมชาติ ทั้งน้ำทะเลหนุนสูง ฝนตกหนัก และการกัดเซาะชายฝั่ง

ที่ผ่านมา “นักวิชาการ” ด้านธรณีวิทยาหลายสำนัก ได้ออกมาสัญญาณเตือน โดยชี้ชัดว่า หากยังปล่อยให้แผ่นดินทรุดต่อเนื่อง อีก 30–50 ปีข้างหน้า กรุงเทพฯ อาจเผชิญ “สถานการณ์เมืองจม” เมื่อผสานกับภาวะน้ำทะเลสูงขึ้น ผลที่ตามมาคือ น้ำท่วมถาวร ที่ยากจะพลิกฟื้น

สรุป คือ วิกฤติแผ่นดินทรุดคือ “ภัยเงียบ” ที่เริ่มต้นจากการใช้ทรัพยากรเกินขีดจำกัด และยังคงกัดกินมหานครอย่างต่อเนื่อง แม้รัฐจะออกมาตรการชะลอ แต่หากไม่มีการวางยุทธศาสตร์แก้ไขระยะยาว กรุงเทพฯ ก็อาจเดินเข้าสู่เส้นทาง “เมืองจม” เร็วกว่าที่ใครคาดคิด

#แผ่นดินทรุด #ภัยเงียบ #กรุงเทพจม #วิกฤติสิ่งแวดล้อม #สยามรัฐ