วันที่ 5 กันยายน 2568 ที่สำนักการแพทย์ กรุงเทพมหานคร นางเลิศลักษณ์ ลีลาเรืองแสง ผู้อำนวยการสำนักการแพทย์ (สนพ.) ได้เปิดเผยถึงมาตรการเชิงรุกเพื่อเฝ้าระวังและป้องกันโรคเมลิออยโดสิส (โรคไข้ดิน) และโรคเลปโตสไปโรสิส (โรคไข้ฉี่หนู) ในช่วงฤดูฝน โดยยอมรับว่าแม้กรุงเทพฯ จะไม่ใช่พื้นที่ระบาดหลักเมื่อเทียบกับภาคอื่น แต่มีปัจจัยเสี่ยงหลายอย่างที่ต้องจับตามองอย่างใกล้ชิด
นางเลิศลักษณ์ กล่าวว่า ปัจจัยเสี่ยงสำคัญคือสถานการณ์ฝนตกหนักและน้ำท่วมขัง โดยเฉพาะหากในปี 2568 กรุงเทพฯ ต้องประสบปัญหาน้ำท่วมเป็นเวลานานในพื้นที่ซ้ำซาก จะยิ่งเพิ่มโอกาสการติดเชื้อได้สูงขึ้น นอกจากนี้ กลุ่มผู้ประกอบอาชีพและกิจกรรมกลางแจ้ง เช่น คนงานก่อสร้าง และผู้ที่ต้องสัมผัสดินหรือพื้นที่ชื้นแฉะโดยตรง ถือเป็นกลุ่มเสี่ยงสำคัญ รวมถึงกรณีผู้ป่วยที่ติดเชื้อจากต่างจังหวัดแล้วเดินทางเข้ามารักษาตัวในกรุงเทพฯ ก็เป็นอีกปัจจัยที่ทำให้พบผู้ป่วยในสถานพยาบาลสังกัด กทม.
สำหรับการเตรียมความพร้อม สนพ. ได้ใช้ข้อมูลทางระบาดวิทยาเพื่อพยากรณ์แนวโน้มและเฝ้าระวังในพื้นที่เสี่ยงสูง (พื้นที่ที่เคยมีผู้ป่วยในปีที่ผ่านมา) พร้อมเน้นย้ำเตือนประชาชนว่า หากมีอาการเข้าข่ายต้องสงสัย เช่น มีไข้สูง ปวดเมื่อยตามตัว ขอให้รีบไปพบแพทย์ทันที "ห้ามรักษาตามบ้านหรือซื้อยามารับประทานเองเด็ดขาด" เนื่องจากโรคเหล่านี้มีความรุนแรงและอาจทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้อย่างรวดเร็ว
ในส่วนของมาตรการป้องกันเชิงรุก ได้มีการเร่งสร้างความตระหนักรู้และประชาสัมพันธ์ให้ความรู้เกี่ยวกับอาการ ปัจจัยเสี่ยง และวิธีป้องกันโรค โดยแนะนำให้ประชาชนหลีกเลี่ยงการเดินลุยน้ำหรือย่ำดินที่ชื้นแฉะด้วยเท้าเปล่า หากจำเป็นต้องสวมรองเท้าบูท ถุงมือ หรืออุปกรณ์ป้องกันที่เหมาะสม ขณะเดียวกัน ได้กำชับให้สถานพยาบาลในสังกัดทุกแห่งเฝ้าระวังและวินิจฉัยโรคอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีประวัติสัมผัสดินหรือน้ำ เพื่อให้การรักษาได้ทันท่วงทีและลดอัตราการเสียชีวิต
นอกจากนี้ สนพ. ยังได้จัดทำสื่อประชาสัมพันธ์เผยแพร่ความรู้ผ่านช่องทางออนไลน์ต่าง ๆ และติดตั้งป้ายเตือนในพื้นที่เสี่ยง เช่น ชุมชนใกล้แหล่งน้ำ พร้อมทั้งมอบหมายให้โรงพยาบาลในสังกัดทั้ง 11 แห่ง ให้ความรู้แก่ประชาชนที่มารับบริการและคนในชุมชนโดยรอบ หากประชาชนสงสัยในอาการเจ็บป่วย สามารถปรึกษาแพทย์ผ่านทาง Telemedicine ในแอปพลิเคชัน “หมอ กทม.” เพื่อรับการวินิจฉัยเบื้องต้นได้อย่างรวดเร็ว หรือปรึกษาปัญหาสุขภาพได้ที่สายด่วนสุขภาพ สนพ. โทร. HOTLINE 1646 ซึ่งพร้อมให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง