วันที่ 5 ก.ย.68 ผศ.ดร.ปริญญา เทวานฤมิตรกุล อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Prinya Thaewanarumitkul ระบุว่า...
คุณชัยเกษมกับข้อเสนอเรื่อง #ยุบสภาทันที และการบินไปดูไบของคุณทักษิณ กับ #ทางเลือกของพรรคประชาชน
การยุบสภา "ทันที" จะทำได้ #ทันที แค่ไหน และการไม่อยู่ในประเทศเทศไทยของคุณทักษิณ จะมีผลต่อการโหวตเลือกนายกรัฐมนตรี ในวันนี้อย่างไร ผมขอวิเคราะห์บนพื้นฐานของกติกาตามรัฐธรรมนูญดังนี้ครับ
1. การยุบสภา ‘ทันที’ จะทำได้ทันทีแค่ไหน? ประเด็นที่เราต้องเข้าใจก่อนคือ เมื่อได้รับการโปรดเกล้าฯ เป็นนายกรัฐมนตรีแล้ว นายกฯคนใหมก็ยังปฏิบัติหน้าที่ไม่ได้ จนกว่าจะมีถวายสัตย์ปฏิญาณตามมาตรา 161 ก่อน และเนื่องจากประเทศต้องมีคณะรัฐมนตรีรักษาการในช่วงเลือกตั้ง จนกว่าคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ หลังเลือกตั้งจะถวายสัตย์ปฏิญาณ (ซึ่งช่วงนี้จะกินเวลาประมาณ 6 เดือน) จึงต้องมีคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ด้วย ซึ่งนายกฯคนใหม่จะเป็นผู้ทูลเกล้าฯ เมื่อได้รับการโปรดเกล้าฯ นายกฯก็จะนำคณะรัฐมนตรีชุดใหม่เข้าถวายสัตย์ปฏิญาณ จากนั้นคณะรัฐมนตรีก็จะต้องแถลงนโยบายต่อสภาผู้แทนตามมาตรา 162 การทูลเกล้าฯยุบสภาจึงจะทำได้ ดังนั้นที่ว่ายุบสภาทันทีคือหมายถึงหลังจาก ครม. ชุดใหม่แถลงนโยบาย
2. ถามว่า ถ้าจะยุบสภาหลังแถลงนโยบาย จะต้องแถลงอะไรเพราะจะยุบสภาหลังแถลง แล้ว ครม. ก็จะกลายเป็น ครม. รักษาการ ซึ่งมีอำนาจจำกัดกว่า ครม. ปกติอยู่แล้ว? คำตอบคือ แถลงว่าในช่วงเป็น ครม. รักษาการจะทำอะไร เพราะระยะเวลาคือประมาณ 6 เดือน และแม้อำนาจจะถูกจำกัดตามมาตรา 169 แต่ ครม. รักษาการก็มีอำนาจมากอยู่ดี และที่สำคัญช่วงเวลาตั้งแต่แถลงนโยบายเสร็จ จะยุบสภาทันที จะทันทีแค่ไหน เพราะในช่วงเวลาหลังแถลงนโยบายจนถึงการมีพระราชกฤษฎีกายุบสภา ครม. ชุดใหม่ จะเป็น ครม. ที่มีอำนาจเต็ม
3. ในอดีตเคยมีนายกที่ #เป็นนายกเพื่อยุบสภา คือ นายอานันท์ ปันยารชุน หลังเหตุการณ์พฤษภา 2535 คุณอานันท์ได้รับการโปรดเกล้าฯในวันที่ 10 มิถุนายน 2535 และยุบสภาวันที่ 30 มิถุนายน 2535 คือใช้เวลา 20 วัน ซึ่งเร็วที่สุดในประวัติศาสตร์ หากคุณชัยเกษม ได้รับเลือกเป็นนายกฯแล้วจะยุบสภาหลังแถลงนโยบายก็คงใช้เวลาประมาณหนึ่งเดือน
4. การที่พรรคเพื่อไทยเสนอเงื่อนไขยุบสภาทันทีนั้น เป็นหมากที่คนคาดไม่ถึงเพราะเข้าใจว่าพรรคเพื่อไทยหมดไพ่ในมือแล้ว การทิ้งไพ่ใบนี้นับว่าชาญฉลาดมาก เพราะถ้าสำเร็จคือชนะพรรคภูมิใจไทย ทำให้พรรคภูมิใจไทยซึ่งเป็นคู่แข่งในสนามเลือกตั้งไม่ได้เป็นรัฐบาล และพรรคเพื่อไทยยังได้เป็นรัฐบาลรักษาการต่อไปจนถึง ครม. ชุดใหม่เข้ารับหน้าที่
แต่ถ้าหากไม่สำเร็จก็เป็นเกมส์ที่ทำให้พรรคประชาชนซึ่งก็เป็นคู่แข่งสำคัญในสนามเลือกตั้งเช่นกัน ต้องปั่นป่วนในการแก้เกมส์ โดยเฉพาะในการอธิบายกับคนที่ไม่ต้องการให้พรรคประชาชนโหวตเลือกคุณอนุทินเป็นนายกฯ ว่าทำไมจึงไม่เลือกคุณชัยเกษม เพื่อยุบสภาทันที
แล้วข้อกล่าวหาหรือข้อสงสัยว่า พรรคประชาชนมีดีลอะไรหรือไม่โดยเฉพาะเรื่อง ‘นิติสงคราม’ กับ 44 อดีต ส.ส. พรรคก้าวไกล (เข้าใจว่าเป็น ส.ส. ปัจจุบันของพรรคประชาชน 25 คน) ที่คนไปโยงกับการที่องคมนตรี ตีกลับพระราชกฤษฎีกาของคุณภูมิธรรม
5. ในเรื่องที่ว่าพระมหากษัตริย์ในระบอบประชาธิปไตย (constitutional monarchy) ทรงมีพระราชอำนาจในการไม่ทรงโปรดเกล้าฯ เรื่องที่รัฐบาลทูลเกล้าฯหรือไม่นั้น นอกจากประเทศสวีเดนและประเทศญี่ปุ่นที่รัฐธรรมนูญบัญญัติไว้ชัดเจนว่าไม่ทรงมีพระราชอำนาจแล้ว ประเทศอื่นๆ รวมถึงประเทศไทยที่ไม่ได้บัญญัติไว้ชัดแจ้ง (ประเทศไทยบัญญัติไว้ชัดแจ้งในเรื่องการลงพระปรมาภิไธยในร่างพระราชบัญญัติว่าทรงมีอำนาจ veto) ก็เป็นข้อถกเถียงกันแทบทุกประเทศ (แต่โดยทั่วไปก็มักจะเห็นว่าเป็นเรื่อง royal consent ที่ไม่ได้เขียนจริงๆ คือถ้าไม่มี royal consent แล้วจะยังไงต่อครับ)
แต่ไม่ว่าจะอย่างไรก็ตามประเทศต่างๆ ที่เป็น constitutional monarchy ล้วนยึดหลัก The King Can Do No Wrong คือพระมหากษัตริย์ทรงอยู่เหนือความขัดแย้งทางการเมืองอย่างเคร่งครัดทั้งสิ้น ดังนั้น เรื่องนี้จึงเป็นความขัดแย้งระหว่างองคมนตรีและรักษาการนายกรัฐมนตรี ซึ่งเป็นเขตอำนาจศาลรัฐธรรมนูญตามมาตรา 210(2) แต่พรรคเพื่อไทยไม่ได้เลือกทางนี้ แต่เลือกทิ้งไพ่ยุบสภาทันทีดังที่ได้กล่าวมา
6. อย่างไรก็ตามการเสนอเงื่อนไขยุบสภาทันทีเป็นการแถลงข่าวเสนอด้วยการแถลงข่าว คุณชัยเกษม ยังไม่ได้มีการไปพบพรรคประชาชน และมีการตกลงเป็นหนังสือแบบคุณอนุทิน จึงทำให้ถูกมองว่าเป็นเพียงการรวน หรือป่วน กระบวนการเลือกคุณอนุทิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อคุณทักษิณบินไม่อยู่ประเทศไทยในที่กำลังมีการเลือกนายกฯ
7. การที่พรรคประชาชนไม่เลือกเพื่อไทย แต่ไปเลือกยกมือให้คุณอนุทิน ผมเข้าใจว่าเรื่องใหญ่คือ #ความไม่ไว้ใจในตัวคุณทักษิณ การที่คุณทักษิณไม่อยู่ประเทศไทยในขณะนี้จึงส่งผลเสียต่อคุณชัยเกษมและพรรคเพื่อไทยมากกว่าผลดี เพราะพรรคประชาชนนั้นไม่ไว้ใจคุณทักษิณอยู่แล้ว สิ่งที่คุณทักษิณควรต้องทำคือหาทางทำให้เขาเชื่อมั่นไว้ใจ หรืออย่างน้อยก็อยู่เฉยๆ
การบินไปดูไบอย่างมีข้อสงสัย จึงทำให้ไปกันใหญ่ และทำให้คนสงสัยว่าเป็นการไปตั้งหลัก หรือเป็นการรอ ‘ดีล’ อะไรทึ่เชื่อมโยงกับผลคดีวันที่ 9 กันยายน คือวันอังคารหน้าหรือไม่ ซึ่งไม่เป็นผลดีอะไรทั้งสิ้นกับคุณชัยเกษมในวันนี้เลย
8. ผมจึงคิดว่าสิ่งที่ต้องดูคือ ไพ่ใบต่อไปของพรรคเพื่อไทยในวันนี้ว่าก่อนที่จะโหวตเลือกนายกฯ พรรคเพื่อไทยจะทำอะไรหรือเสนออะไร แล้วอธิบายการบินไปดูไบของคุณทักษิณได้หรือไม่อย่างไร ผมคาดว่ามีความเป็นไปได้ที่จะ #ขอเลื่อนการเลือกนายกฯ หรือทำให้ไม่มีการเลือกนายกฯในวันนี้ไปก่อน ซึ่งต้องติดตามครับ
9. สำหรับพรรคประชาชน ถ้าไพ่ของพรรคเพื่อไทยใบต่อไปมีความสมเหตุสมผล ไม่ใช่แค่การมารวนหรือมาป่วน การรับไว้พิจารณาก็เป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เพราะพรรคประชาชน แม้จะไม่ร่วมรัฐบาล แต่ไพ่ใบนี้ของพรรคเพื่อไทยทำให้พรรคประชาชนจะยิ่งถูกสงสัยในทางลบในเรื่องดีลกับพรรคภูมิใจไทย
10. และสมมติว่ามีการเลื่อนการโหวตเลือกนายกฯไปจริงๆ ผมเสนอว่าให้จัด #ดีเบตระหว่างคุณชัยเกษมและคุณอนุทิน ไปเลย (ไทยพีบึเอสประกาศแล้วว่าพร้อมจัดทันที) แล้วก็ให้ #สมาชิกพรรคประชาชนโหวตออนไลน์ตัดสิน หรือดียิ่งกว่านั้นก็ให้ประชาชนทั้งประเทศโหวตไปเลยว่าจะเลือกใคร แล้ว ส.ส. พรรคประขาชนก็จะโหวตตามนั้น ถ้าทำแบบนี้พรรคประชาชนก็จะหลุดจากข้อกล่าวหาทั้งปวง และนายกฯคนต่อไปก็จะเท่ากับสัญญากับประชาชนไม่ใช่แค่พรรคประชาชนครับ
ทั้งหมดนึัเพื่อประโยชน์ในการติดตามการเลือกนายกฯคนใหม่ ภายใต้กติกาของรัฐธรรมนูญ ให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อประชาชนและต่อระบอบประชาธิปไตยของเราครับ