“พาณิชย์” หนุนเกษตรกรส่งออกข้าวเอง หลังปลดล็อคระเบียบสำเร็จ

กระทรวงพาณิชย์ เดินหน้าส่งเสริมเกษตรกร และผู้ประกอบการรายย่อย ส่งออกข้าวไปยังต่างประเทศ หลังปลดล็อคระเบียบที่เกี่ยวข้องสำเร็จ พร้อมลดขึ้นตอนขึ้นทะเบียนเหลือเพียง 30 นาที แนะสามารถยื่นขอโควตาส่งออกข้าวได้ทันที หนึ่งในผลงานของกระทรวงพาณิชย์ที่โดดเด่นและทำเพื่อพี่น้องเกษตรกรอย่างแท้จริง คือการปลดล็อคทุนผูกขาดในเรื่องข้าว โดยมีการแก้ไขกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง สาระสำคัญคือการเปิดโอกาสให้เกษตรกรทุกคนและผู้ค้าข้าว SMEs สามารถส่งออกข้าวไปทั่วโลกได้เอง ไม่จำเป็นต้องพึ่งพานายทุนค้าข้าวรายใหญ่อีกต่อไป ซึ่งถือว่าเป็นการปลดล็อคการค้าขายในโลกปัจจุบันได้เป็นอย่างดี

ทั้งนี้ กระทรวงพาณิชย์ โดยกรมการค้าต่างประเทศ ได้ปรับปรุงกฎระเบียบการขออนุญาตส่งออกข้าว เพื่อให้เกษตรกร กลุ่มเกษตรกร สหกรณ์ และผู้ประกอบการรายเล็ก สามารถส่งออกข้าวได้ง่ายขึ้น โดยเริ่มใช้ระเบียบฯ ใหม่ตั้งแต่วันที่ 27 ธันวาคม 2567 ที่ผ่านมา

นอกจากนี้ คณะรัฐมนตรี (ครม.) ยังมีมติเมื่อวันที่ 13 พ.ค. 2568 อนุมัติหลักการร่างกฎกระทรวงกำหนดค่าธรรมเนียมการประกอบการค้าข้าว (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ตามที่กระทรวงพาณิชย์เสนอ สาระสำคัญคือ ปรับลดอัตราค่าธรรมเนียมหนังสืออนุญาตให้ประกอบการค้าข้าว ประเภทค้าข้าวส่งไปจำหน่ายต่างประเทศที่เป็นผู้ส่งออกทั่วไป และผู้ส่งออกข้าวสารบรรจุกล่องหรือหีบห่อ และยกเว้นค่าธรรมเนียมหนังสืออนุญาตและยกเว้นค่าธรรมเนียมการต่ออายุหนังสืออนุญาตที่เป็นผู้ส่งออกทั่วไป หรือผู้ส่งออกข้าวสารบรรจุกล่องหรือหีบห่อ ให้แก่เกษตรกรกลุ่มเกษตรกรและสหกรณ์ เพื่อส่งเสริมศักยภาพให้แก่เกษตรกร และผู้ประกอบการวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) สามารถแข่งขันในการส่งออกข้าวซึ่งเป็นสินค้าเศรษฐกิจที่มีความสำคัญของประเทศ รวมทั้งเป็นการอำนวยความสะดวกให้แก่เกษตรกรและผู้ประกอบการรายเล็ก ประกอบด้วย 

1.ผู้ส่งออกทั่วไป (เดิมฉบับละ 50,000  บาท และไม่ได้กำหนดทุนจดทะเบียน) แบ่งเป็น 3 ประเภท ดังนี้ ประเภททุนจดทะเบียน  5-10 ล้านบาท ค่าธรรมเนียม ฉบับละ 10,000 บาท ประเภททุนจดทะเบียนมากกว่า 10-20 ล้านบาท ค่าธรรมเนียม ฉบับละ 30,000 บาท และประเภททุนจดทะเบียนมากกว่า 20 ล้านบาท ฉบับละ 50,000 บาท

2.ผู้ส่งออกข้าวสารบรรจุกล่องหรือหีบห่อ ฉบับละ 10,000 บาท (เดิมฉบับละ 20,000 บาท) นอกจากนี้ ยังได้ยกเว้นค่าธรรมเนียมหนังสืออนุญาตและค่าธรรมเนียมการต่ออายุหนังสืออนุญาตให้ประกอบการค้าข้าว ประเภทค้าข้าวส่งไปจำหน่ายต่างประเทศที่เป็นผู้ส่งออกทั่วไปหรือผู้ส่งออกข้าวสารบรรจุกล่องหรือหีบห่อ ที่เป็นเกษตรกร กลุ่มเกษตรกร หรือสหกรณ์ ซึ่งได้จดทะเบียนรับรองไว้กับหน่วยงานราชการด้วย

พร้อมกันนี้ กรมการค้าต่างประเทศ ยังได้ดำเนินการปรับลดขั้นตอนการขึ้นทะเบียนส่งออกข้าว จากเดิมซึ่งใช้เวลาถึง 3 วัน ให้เหลือเพียง 30 นาที โดยสามารถดำเนินการได้ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ ได้ตั้งแต่วันที่ 3 มกราคม 2568 เป็นต้นไป 

สำหรับเกษตรกรที่ต้องการส่งออกข้าว สามารถยื่นขอโควตาเพื่อการส่งออกได้ โดยมีขั้นตอนดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 ยื่นคำขออนุญาตเป็นผู้ประกอบการค้าข้าวประเภทค้าส่งไปจำหน่ายต่างประเทศที่ กองส่งเสริมการค้าสินค้าเกษตร 2 กรมการค้าภายใน (กำหนดอายุถึงวันที่ 31 ธันวาคม ของทุกปี) 

ขั้นตอนที่ 2 ขึ้นทะเบียนเป็นผู้ส่งออกข้าว  ที่กองบริหารการค้าข้าว กรมการค้าต่างประเทศ 

ขั้นตอนที่ 3 กรณีส่งออกข้าวที่เป็นสินค้ามาตรฐาน ได้แก่ ข้าวหอมมะลิไทย และข้าวขาว 100% ชั้น1  ข้าวขาว 100% ชั้น2  ข้าวขาว 100% ชั้น3  ข้าวขาว 5%   ข้าวขาว 10% ข้าวขาว15% ข้าวขาว 25% เลิศ และข้าวขาว 25%  ต้องจดทะเบียนเป็นผู้ทำการค้าขาออกซึ่งสินค้ามาตรฐานข้าวหอมมะลิไทย หรือผู้ทำการค้าขาออกซึ่งสินค้ามาตรฐานข้าวขาวที่สำนักงานมาตรฐานสินค้า  กรมการค้าต่างประเทศ (กำหนดอายุถึง วันที่ 31 ธันวาคม ของทุกปี)

ขั้นตอนที่ 4 ขอใบอนุญาตส่งออกข้าว (ข้าวทุกชนิด/ประเภท)  ที่สำนักบริการการค้าต่างประเทศ กรมการค้าต่างประเทศ

ขั้นตอนที่ 5 ตรวจสอบคุณภาพข้าวก่อนส่งออกไปต่างประเทศ  ดังนี้

-กรณีส่งออกข้าวที่ไม่ใช่สินค้ามาตรฐาน ให้แจ้งสำนักงานคณะกรรมการตรวจข้าว สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย

-กรณีส่งออกข้าวที่เป็นสินค้ามาตรฐาน ให้ยื่นคำขอให้ออกใบรับรองมาตรฐานสินค้า (มส.13/1 สำหรับข้าวหอมมะลิไทย และมส. 13/3 สำหรับสินค้าข้าวขาว) ที่สำนักงานมาตรฐานสินค้า กรมการค้าต่างประเทศ โดยผ่านระบบบริการมาตรฐานสินค้าทางอิเล็กทรอนิกส์ แจ้งผู้ประกอบธุรกิจตรวจสอบมาตรฐานสินค้า (บริษัทเซอร์เวย์) ที่ได้รับอนุญาตจากสำนักงานมาตรฐานสินค้า กรมการค้าต่างประเทศ เพื่อตรวจสอบคุณภาพมาตรฐานสินค้าข้าวหอมมะลิไทย และ/หรือข้าวขาว

ขั้นตอนที่ 6 ขอใบรับรองมาตรฐานสินค้า ข้าวหอมมะลิไทย (มส.24/1) และข้าวขาว (มส.24/3)  ที่สำนักงานมาตรฐานสินค้า กรมการค้าต่างประเทศ เพื่อแสดงต่อพนักงานศุลกากร

ขั้นตอนที่ 7 ดำเนินพิธีการส่งออกที่กรมศุลกากร  โดยการส่งข้าวออกไปจำหน่ายต่างประเทศไม่ต้องเสียภาษีอากรในการส่งออก

ขั้นตอนที่ 8 รายงานการส่งออกสินค้ามาตรฐานข้าวหอมมะลิไทย และ/หรือข้าวขาว  ต่อสำนักงานมาตรฐานสินค้า กรมการค้าต่างประเทศ (ภายใน 15 วันนับแต่วันที่ส่งออก)

กรณีการส่งออกข้าวขาวและข้าวชนิดอื่น ๆ ที่ไม่ได้กำหนดเป็นสินค้ามาตรฐานและมาตรฐานสินค้า ให้ดำเนินการเฉพาะขั้นตอนที่ 1 ขั้นตอนที่ 2 ขั้นตอนที่ 4 ขั้นตอนที่ 5(1) และขั้นตอนที่ 7

สำหรับผู้ประกอบการรายย่อย และประชาชนทั่วไปที่สนใจส่งออกข้าว สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์