กลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวศรีนคร ผู้คว้ารางวัลสถาบันเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี 2568 ในสาขากลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ซึ่งถือเป็นเกียรติสูงสุดที่สะท้อนความสำเร็จด้านการบริหารจัดการและพัฒนาการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพสูง ด้วยการดำเนินงานของกลุ่มภายใต้แนวคิด “ผลิตข้าวครบวงจร ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ส่งต่ออาชีพทางการเกษตรสู่ลูกหลานด้วยความภาคภูมิใจ”
กลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวศรีนคร ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2549 ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวส่งให้กับทางศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสุโขทัย เริ่มจดทะเบียนเป็นวิสาหกิจชุมชน เมื่อปี 2556 จากนั้นในปี 2561 ได้สมัครเข้าร่วมโครงการนาแปลงใหญ่ ปัจจุบันมีสมาชิก 23 ราย พื้นที่การปลูกข้าว 1,500 ไร่ ผลิตข้าวหลากหลายพันธุ์ เช่น กข41, กข61, กข49, กข43, พิษณุโลก 80, พิษณุโลก 2 และขาวดอกมะลิ 105
ฐิติมนกาญจน์ จันทร์ละมูล ประธานกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวศรีนคร เล่าว่า กลุ่มฯ ได้นำเทคโนโลยีทันสมัยมาใช้ในการบริหารจัดการการผลิต อาทิ การร่วมกับสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล (DEPA) และสภาเกษตรกรแห่งชาติ พัฒนาแอปพลิเคชันควบคุมการให้น้ำผ่านสมาร์ทโฟน การทำวิจัยร่วมกับคูโบต้า เพื่อวางแผนผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวครบวงจรอย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้งยังร่วมวิจัยพันธุ์ข้าวใหม่ๆ กับศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลก
ทางกลุ่มฯ ได้จดทะเบียนในนามวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวศรีนคร โดยได้รับใบอนุญาตขายเมล็ดพันธุ์ควบคุม (พ.พ.4) และใบอนุญาตรวบรวมเมล็ดพันธุ์ควบคุมเพื่อการค้า (พ.พ.3) มีการบริหารจัดการและควบคุณคุณภาพของกระบวนการผลิตตามมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับเมล็ดพันธุ์ข้าว (มกษ. 4406 - 2560) โดยเมล็ดพันธุ์ที่เกินเป้าหมายจากการส่งศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสุโขทัย จะนำมาบริหารจัดการและจำหน่ายเป็นเมล็ดพันธุ์ข้าวผ่านศูนย์ข้าวชุมชน/วิสาหกิจชุมชม ภายใต้แบรนด์ “ศรีนครพันธุ์ข้าว” กว่า 1,000 ตัน/ปี
ผลการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี 3 ปี ย้อนหลัง เป้าหมาย 4,547.13 ตัน ผลิตได้ 4,569.22 ตัน คิดเป็นร้อยละ 101.54 คุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวก่อนการจัดซื้อคืนอยู่ระหว่างเกรด A โดยผลิตทั้งชั้นพันธุ์ขยาย และชั้นพันธุ์จำหน่าย และกลุ่มฯ ยังใส่ใจสิ่งแวดล้อม ด้วยการส่งเสริมการใช้สารชีวภัณฑ์ ลดการเผาตอซัง และนำฟางข้าวมาใช้ประโยชน์ และสร้างรายได้ในกลุ่มอย่างยั่งยืน
นอกจากนี้ กลุ่มฯ ได้ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากข้าว ได้แก่ ครีมหมักผมจากน้ำมันรำข้าว ข้าวกล้องงอกผงชงพร้อมดื่ม รวมทั้งสีข้าวสาร และข้าวกล้อง บรรจุถุงจำหน่ายเป็นข้าวเพื่อบริโภค
สิ่งสำคัญที่ทำให้กลุ่มฯ มีความเข้มแข็ง และประสบความสำเร็จเกิดจากการรวมกลุ่มกันทำกิจกรรมเพื่อแก้ไขปัญหาและร่วมตัดสินใจในการดำเนินกิจกรรมทั้งด้านธุรกิจและด้านสังคม โดยเคยเข้าร่วมโครงการประกวดแปลงนวัตกรรมสู่การการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี จนได้รับรางวัลชนะเลิศระดับภาค พร้อมโดรนเพื่อการเกษตร ขณะที่สมาชิกเกษตรกรรุ่นใหม่ได้เข้าร่วมโครงการกล้าท้าปลูก ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พร้อมทั้งไปศึกษาดูงานที่ประเทศญี่ปุ่น
“รู้สึกดีใจเป็นอย่างมาก ที่กลุ่มฯ ได้รับพระราชทานโล่รางวัลในงานพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจำปี 2568 เพราะจากความทุ่มเทของสมาชิก ที่เน้นกระบวนการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน จนสามารถสร้างอาชีพที่มั่นคง อย่างไรก็ดี กลุ่มฯ จะเดินหน้าพัฒนา สืบสาน รักษาอาชีพทำนานี้ต่อไป” ประธานกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวศรีนคร กล่าว
ด้วยความมุ่งมั่นนี้ กลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวศรีนคร จึงเป็นต้นแบบสถาบันเกษตรกรที่สร้างความเข้มแข็งให้กับเกษตรกรไทย และระบบเกษตรกรรมอย่างครบวงจร