ท่ามกลางแนวทางการจัดการควบคุมปลาหมอคางดำในบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ “ปลากะพงขาว” เป็นฮีโร่ของเกษตรกรไทยมาช่วยกำจัด “ปลาหมอคางดำ” จากไอเดียนอกกรอบของประมงจังหวัดสมุทรสงคราม ที่ริเริ่มและดำเนินกิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” ด้วยหลักการที่เรียบง่าย นำปลากะพงขาวมาเป็นตัวช่วยตัดวงจรปลาหมอคางดำในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเปลี่ยนปัญหาเป็นโอกาสให้เกษตรกร
กรมประมงจึงยกเป็นโมเดลขยายผลไปสู่จังหวัดอื่น สำหรับในปีนี้ สมุทรสงครามยังรุกกำจัดปลาหมอคางดำอย่างต่อเนื่องด้วยการจัดการแข่งขันชิงรางวัลชวนคนไทยมาร่วมภารกิจจับปลาหมอคางดำมาใช้ประโยชน์กันมากขึ้น
ประมงสมุทรสงครามเริ่มกิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” ขึ้นเมื่อปี 2567 โดยร่วมกับเอกชนจัดหาลูกพันธุ์ปลากะพงขาวมาแจกจ่ายให้เกษตรกรรนำไปเลี้ยงและเป็นนักล่าธรรมชาติช่วยกำจัดปลาหมอคางดำในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำ เมื่อปลากะพงขาวโตได้ขนาดนักล่า เกษตรกรจะจับปลา 10% ของอัตราปลาที่ได้รับสนับสนุน เพื่อส่งคืนให้จังหวัดสำหรับนำไปปล่อยลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติต่อไป ซึ่งเกษตรกรได้ทั้งประโยชน์จากจำนวนปลาหมอคางดำในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำลดลง ช่วยให้ผลผลิตดีขึ้น และยังมีผลพลอยได้จากปลากะพงเป็นรายได้เสริม พร้อมทั้งช่วยฟื้นฟูและอนุรักษ์แหล่งน้ำธรรมชาติในคราวเดียวกัน
นายวิรัตน สนิทมัจโร ประมงจังหวัดสมุทรสงคราม กล่าวว่า ปีนี้ ประมงสมุทรสงครามเร่งปฏิบัติการเชิงรุกในทุกมิติตามนโยบายของรัฐบาลและกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อแก้ไขปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ โดยจะมีการปูพรมจัดกิจกรรม “ลงแขกลงคลอง” ทุกเดือนเพื่อจับปลาหมอคางดำให้ครอบคลุมทุกพื้นที่ ทั้งในแหล่งน้ำธรรมชาติ และบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำของเกษตรกร ตั้งเป้าอีก 3 เดือนข้างหน้าประชากรปลาหมอคางดำเบาบางลงอย่างเป็นรูปธรรม ต่อจากนั้นจะปล่อยพันธุ์ปลานักล่าช่วยตัดวงจรการแพร่พันธุ์ของปลาหมอคางดำ ควบคู่กับการเดินหน้ากิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” ต่อเนื่อง พร้อมกับเพิ่มกิจกรรมใหม่ๆ ที่ช่วยกระตุ้นประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมใช้ประโยชน์ปลาหมอคางดำมากขึ้น ผ่านการจัดกิจกรรมการประกวดเมนูอาหารปลาหมอคางดำ และการแข่งขันจับปลา เป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้ประชาชนช่วยกันปูพรมจับปลาหมอคางดำขึ้นจากแหล่งน้ำและบ่อเลี้ยงมาจำหน่าย เพื่อเป็นการกวาดล้างปลาหมอคางดำออกจากระบบนิเวศของสมุทรสงครามมากที่สุด
ล่าสุด ประมงจังหวัดสมุทรสงครามได้จัดกิจกรรมปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ (ผู้ล่า) ปลากะพงขาว ภายใต้กิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” รุ่นแรกที่ปล่อยปลาหมอคางดำไปแล้ว โดยมีตัวแทนเกษตรกรในพื้นที่ตำบลบางแก้ว อำเภอเมืองสมุทรสงคราม ส่งมอบ “ปลากะพงขาว" ที่โตขนาด 7-8 นิ้ว (200-350 กรัม) จำนวน 250 ตัว แก่นางนิศากร วิศิษฏ์สรอรรถ ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรสงคราม และปล่อยลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ ณ ท่าน้ำวัดเจริญสุนทราราม (วัดบางบ่อ) หมู่ที่ 5 ตำบลบางแก้ว อำเภอเมืองสมุทรสงคราม ซึ่งนับเป็นครั้งที่ 3 ที่ประมงสมุทรสงครามปล่อยปลากะพงขาวที่ได้รับคืนจากเกษตรกรที่ร่วมกิจกรรมนี้
“จากโมเดลจัดการปัญหาที่ช่วยเยียวยาเกษตรกรเจ้าของบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ และสร้างโอกาสเพิ่มรายได้จากปลากะพงขาว ซึ่งเป็นปลาเศรษฐกิจ ส่งผลให้กรมประมงบรรจุ “สิบหยิบหนึ่ง” เป็นโมเดลที่ส่งเสริมให้จังหวัดอื่นนำไปขยายผลเพื่อดูแลเกษตรกรและสิ่งแวดล้อมควบคู่กัน” นายวิรัตนกล่าว
นอกจากนี้ ประมงสมุทรสงครามได้จัดตั้ง “ทีมไล่ล่าเฉพาะกิจ” ทำหน้าที่สำรวจปลาหมอคางดำให้ครอบคลุมทุกพื้นที่ เพิ่มความสำเร็จในการจัดการปลาหมอคางดำ และอยู่ระหว่างประชาสัมพันธ์และเปิดรับสมัครเกษตรกรมาเข้าร่วมโครงการ “สิบหยิบหนึ่ง” เพิ่มขึ้น โดยเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการจะได้รับลูกพันธุ์ปลากะพงขาว 30 ตัวต่อไร่ (สูงสุด 1,000 ตัวต่อเกษตรกร 1 ราย) พร้อมได้รับการสนับสนุนอุปกรณ์จับปลาและกากชา
“ประมงสมุทรสงครามเดินหน้าสร้างสรรค์กิจกรรมใหม่อย่างต่อเนื่อง บูรณาการ 3 ประสานระหว่างภาครัฐ เอกชน และเกษตรกร เพื่อรับมือกับปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำเหมือนกับ “สิบหยิบหนึ่ง” ที่นอกจากจะช่วยตอบโจทย์ของเกษตรกรได้โดยตรงแล้ว ยังเป็นการคืนความสมดุลให้ธรรมชาติในระยะยาว" นายวิรัตน กล่าว