ปากกาขนนก / สกุล บุณยทัต
“..โลกต่างมีวิถีความคิดเพื่อจะสอนสั่ง..จากภูมิปัญญาอันหลากหลายของมนุษยชาติ ...เป็นมิติอันทรงคุณค่าผ่านการตีความ ที่บ่มเพาะ และ ตระหนักรู้ ในทุกยุคทุกสมัย
..ไม่ว่าจะเป็นจากชนชาติใดหรือเชื้อชาติใดก็ตาม..เพียงมีจิตวิญญาณของสัญชาตญาณการรับรู้ ชีวิตก็จะค้นพบและประจักษ์ในแก่นของอิสรภาพที่จะดำรงชีวิตอยู่..อย่างเต็มความหมาย..!
“เราสามารถเป็นอิสระได้..เมื่อเรามีความกล้าหาญ”
และนี่คือ..สัจธรรมอันเที่ยแท้ต่อการ..โอบประคองตัวเอง..ด้วยศักยภาพแห่งการเติบโตและ..มีพลังแท้จริง..!"นัยอันแม่นตรงต่อเป้าหมายของชีวิตข้างต้น..คือ รอยร่างแห่งหนังสือที่ กอปรด้วยแนวทางใคร่ครวญของชีวิต..เพื่อที่จะเอาชนะอุปสรรคและความอ่อนแอ..ที่อาจจะเกิดขึ้นกับชีวิตอย่างลำบาก ไม่วันใดก็วันหนึ่ง..มันคือวิถีแห่งวิถี..ที่ไม่เคยตายไปจากข้อปฏิบัติของหัวใจ..
“บูชิโด..วิถีแห่งนักรบซามูไร” (Bushido: The Way of Samurai)ผลงานเขียนของ “สึเนะโตะโมะ ยะมะโมะโตะ” (Tsunetomo Yamamoto) และ แปลเป็นภาษาไทยอย่างลึกซึ้ง โดย “ดร.โฆษิต ทิพย์เทียมพงษ์”..
“บูชิโด”..ถือเป็นคัมภีร์ที่หล่อหลอมชาวญี่ปุ่น ให้เป็นนักสู้ที่ยิ่งใหญ่ตลอดกาล..เป็นปรัชญาและวิถีปฏิบัติของ “ซามูไร” ที่ยึดหลักแห่งเกียรติยศอย่างทระนง..เป็นปรัชญาที่สอนสั่งสืบต่อกันมาตั้งแต่สมัย “มูโรมาจิ” (ค.ศ.1330-1568) อันเป็นยุคสมัยของรัฐบาลโชกุน.. “อะชิกะงะ"..และ..ได้รับการปลกฝังติดต่อกันมากว่าร้อยปี..!..ในเหล่าชนชั้นนักรบ..โดยยึดหลักของ..เกียรติยศ ความกล้าหาญ ความละอาย ความอ่อนน้อม ความเสียสละ และ..ความจงรักภักดี..!
“บูชิโด” ..มีจุดกำเนิดจากการผสมผสานความเชื่อ ทางพุทธศาสนานิกายเซน คำสอนของขงจื๊อ และกระบวนศรัทธาในลัทธิชินโต..ซึ่งก็ประกอบด้วยหลักสำคัญ 7 ประการ..อันประกอบด้วย..ความยุติธรรม/ความกล้าหาญ/ความเมตตากรุณา/ความนับถือ/ความซื่อตรง/ความมีเกียรติ/และ..ความจงรักภักดี../
โดยหลักของ “บูชิโด” ..จะเน้นการสอนให้ยึดมั่นในความซื่อสัตย์ต่อหน้าที่../มีความสมถะ/อ่อนน้อม/ไม่หวั่นเกรงต่อความตาย/รักศักดิ์ศรี/มีความยุติธรรม/และ..มีเมตตากรุณา/....โดยธรรมเนียมเหล่านี้ ได้แพร่หลายและปฏิบัติสืบต่อกันมาในหมู่คนญี่ปุ่น จนกลายเป็นสิ่งที่ฝังลึกอยู่ในสายเลือด อย่างไม่มีวันเลือนหาย..! รากฐานของ “บูชิโด” ประกอบด้วยองค์ความคิดและข้อปฏิบัติอันสำคัญต่อไปนี้...
*กล้าหาญแม้เผชิญกับความกลัว..ว่ากันว่า..ซามูไร ไม่ได้มีความกล้าแค่ในสนามรบเท่านั้น..แต่พวกเขากล้าที่จะกระทำทุกสิ่งที่ถูกต้องเสมอ แม้จะยาก หรือจะต้องเจอกับความโดดเดี่ยวเพียงใด..
*ภักดีต่อหน้าที่และอุดมการณ์..พวกเขาถือว่า..ความซื่อสัตย์ต่อตัวเองและผู้อื่นคือ “หัวใจของนักรบ”และ การรักษาคำพูดนั้นสำคัญยิ่งต่อชีวิต..
*ยุติธรรมในทุกการตัดสินใจ..ซามูไรนั้นจะไม่ยอมปล่อยให้ความโกรธหรืออคตินำทาง..แต่จะเลือกเดินในทางที่ถูกเสมอ..
*อดทนและมีสติในทุกๆสถานการณ์..ด้วยว่านักรบที่แท้จริงนั้น จะไม่ถูกชักนำด้วยอารมณ์ แต่จะใช้ปัญญาในการเผชิญกับอุปสรรค..
*ต้องรักษาเกียรติแม้ไม่มีใครเห็น..เพราะเกียรติเป็นสิ่งที่จักต้องคงอยู่ตลอดไป..ซามูไรจะเลือกทำในสิ่งที่ถูกต้องเสมอ..ไม่ว่าจะมีผลออกมาเช่นไร?..
*แข็งแกร่งและมีเมตตา..เนื่องเพราะ ความเมตตาทำให้นักรบยิ่งใหญ่ ไม่ใช่แค่เอาชนะ แต่ยังปกป้องและช่วยเหลือผู้อื่น..
*ไม่ยึดติดกับความกลัวตาย..เพราะความเข้าใจในความไม่แน่นอนของชีวิต ทำให้ใช้อย่างมีความหมาย โดยไม่หวาดหวั่น..
*ซื่อสัตย์ต่อตนเอง..นักรบจะไม่เสแสร้งและหลอกตัวเอง.. เพราะความจริงใจ คือแก่นแท้ของชีวิต..
*พัฒนาตัวเองอย่างไม่หยุดยั้ง..ซามูไรจะไม่หยุดฝึกฝน ..ไม่ใช่เพื่อจะไปเอาชนะใคร..แต่เพื่อเอาชนะตัวเอง..เเละ..
*จงใช้ชีวิตให้มีความหมายในทุกครั้ง..เพราะจะไม่มีพรุ่งนี้ที่แน่นอน ดังนั้นจงใช้วันนี้ให้ดีที่สุด..ดุจดั่งนักรบ..
กล่าวโดยสรุป “บูชิโด” ..หมายถึง “วิถีแห่งนักรบ” ..มาจากคำว่า “บูชิโด” หมายถึง “นักรบ” ส่วนคำว่า “โด” แปลว่า “ทาง” อันถือเป็นหลักปฏิบัติดั้งเดิมของวิธีแห่ง “ซามูไร” ญี่ปุ่น..ทั้งหมด..มาจากความเชื่อระหว่างพุทธศาสนานิกายเซน ที่เชื่อเรื่อง “ตายแล้วไปเกิดใหม่” ..ซึ่งเหตุนี้จึงทำให้ “ซามูไร” ไม่กลัวตาย.. ส่วนคำว่า “เซน” ..หมายถึง การทำสมาธิเพื่อให้รู้จักตนเอง ผ่านมาจากคำสอนของ “ขงจื๊อ” ที่เชื่อในโลกมนุษย์ที่เกี่ยวเนื่องถึง “สิ่งรอบตัวและครอบครัว”
..ส่วน “ลัทธิชินโต” ก็ได้ระบุถึง การสร้างความจงรักภักดี..ความรักชาติ ซึ่งถูกพัฒนาในญี่ปุ่นช่วงศตวรรษที่ 9-12 (สมัยเฮอัน-โตกุกาวะ)..โดยมีผู้นำคนสำคัญคือ “ยามาดะ โซโกะ” ก่อเกิดเป็นลัทธิ “บูชิโด” ขึ้นมา..!..เป็นหลักที่ซามูไรญี่ปุ่น..ยึดถือปฏิบัติสืบมา ..!
ส่วน..วิถีของ “ซามูไร”..พวกเขาคือ..นักรบที่มีดาบเป็นอาวุธ..มีต้นกำเนิดมาจาก “ซะบุระอุ” ซึ่งเป็นคำในภาษาญี่ปุ่นโบราณ ที่หมายความว่า “รับใช้”
ดังนั้น..ซามูไรจึงหมายความได้ว่า ..คนรับใช้ที่คอยรับใช้ต่อ “ไดเมียว” ที่มียศถาบรรดาศักดิ์เป็น “นายหัว”..และ..ครั้นเมื่อไม่มีนายหัวอีกต่อไป..ซามูไรเหล่านั้นก็จะถูกเรียกว่า “โรนิน” (ซามูไรไร้นาย/ซามูไรเร่ร่อน)
เหตุนี้..จาก “บูชิโด” จึงตอกย้ำจิตวิญญาณของคนญี่ปุ่นให้เป็น.. “นักสู้ที่ยิ่งใหญ่ตลอดกาล..ด้วยการยึดหลักการมี”เกียรติยศ อย่างทระนง”..!
..นี่คือหนังสือ..แห่งจิตปัญญาที่ปลุกเร้าสำนึกคิดด้านดีของเรา..ให้มีต่อความเข้าใจชีวิต ..เป็นประวัติศาสตร์แห่งหลักคิดในเชิงปฏิบัติที่ลึกซึ้งและล้ำค่า..ยิ่งใคร่ครวญ..ยิ่งเรียนรู้ ก็ยิ่งจะสามารถทบทวนชีวิตให้กล้าแกร่ง..ขณะที่ต้องเผชิญกับความยากลำบากอันทุกข์เศร้า..!
ตราบใดที่ยังมีแก่นแท้แห่งปัญญาญาณวิถีใดวิถีหนึ่งอยู่เคียงข้างเรา..ชีวิตที่แท้ก็ย่อมสอนสั่งบทเรียนอันเป็นคุณประโยชน์ให้เเก่เราด้วย “ค่าความหมายอันอเนกอนันต์”..ในทุกเมื่อ..!
“แก่นแท้แห่งวิถีนักรบ..สามารถพานพบได้ใน “ความตาย”...!!!”