หวั่นข้อมูลวิถีสังคม วัฒนธรรม ประเพณี มรดกภูมิปัญญาของชุมชนสูญหาย ศมส.จัดพัฒนาคลังข้อมูลออนไลน์
นายพีรพน พิสณุพงศ์ ผอ.ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร(ศมส.) (องค์การมหาชน) กล่าวเปิดการอบรมเชิงปฏิบัติการ “คลังข้อมูลชุมชน”หลักสูตรที่ 1 รุ่นที่ 1 ว่า การดำเนินงานที่ผ่านมาของศมส. ได้เรียนรู้และปรับเปลี่ยนรูปแบบองค์ความรู้ และการบริหารจัดการข้อมูลวิชาการให้ทันกับกระแสความเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี เพื่อให้ข้อมูลที่จัดเก็บอยู่ภายในคลังข้อมูลดิจิทัลของศมส. เป็นข้อมูลที่มีความทันสมัย สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริงอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ได้เล็งเห็นว่าชุมชนเจ้าของข้อมูลวัฒนธรรม เป็นอีกหนึ่งกลุ่มเป้าหมายที่ศมส.ให้ความสำคัญ โดยในปี 2562 จึงได้ริเริ่มโครงการพัฒนาคลังข้อมูลชุมชนและเครือข่ายข้อมูลเป็นครั้งแรก ที่จะมีการพัฒนาคลังข้อมูลด้านสังคม-วัฒนธรรมของชุมชน 77 จังหวัด ทั่วประเทศ ทั้งในรูปแบบออฟไลน์และออนไลน์ ให้มีประสิทธิภาพ โดย ศมส.รับเป็นผู้พัฒนามาตรฐานและแพลตฟอร์ม เพื่อให้ข้อมูลของเครือข่ายได้รับการจัดเก็บจัดการภายใต้มาตรฐานเดียวกัน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการใช้งานและแลกเปลี่ยนเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างกัน
นายพีรพน กล่าวอีกว่า ศมส.มีนโยบายสร้างแนวร่วมในการทำงานกับแต่ละชุมชน ทุกระดับ ด้วยความเคารพในบริบทของสังคม พร้อมทั้งแสวงหาแนวทางการแบ่งปันและใช้ประโยชน์จากข้อมูลชุดนี้ร่วมกันอย่างยั่งยืน โดยให้ความสำคัญกับการตระหนักถึงสิทธิทางวัฒนธรรมที่ชุมชนเหล่านี้มีต่อข้อมูล และความรู้ที่เป็นภูมิปัญญาของบรรพชนเป็นอันดับแรก จึงมีความเป็นห่วงถึงข้อมูลชุมชนที่ขาดการดูแลและจัดเก็บอย่างเป็นระบบ มักสูญหายและถูกลืมเลือนไป ทำให้ขาดความรู้ความเข้าใจในสภาพที่เป็นจริงของชุมชนนั้นได้อย่างถูกต้อง ทั้งภูมิปัญญาท้องถิ่น งานช่างฝีมือ องค์ความรู้พื้นบ้าน ศิลปะ วัฒนธรรม ความเชื่อ และการจัดงานประเพณี เป็นต้น
“ดังนั้น ถึงเวลาที่เจ้าของข้อมูลวัฒนธรรมต้องตระหนักว่า ข้อมูลและความรู้อันเป็นสมบัติของชุมชนจำเป็นต้องได้รับการจัดการและการดูแลโดยชุมชนเอง เพื่อให้สาธารณชนได้เข้าใจและใช้ข้อมูลของชุมชนอย่างเหมาะสม เคารพในสิทธิทางวัฒนธรรมของชุมชนนั้นๆ ทั้งยังเป็นการประกาศย้ำจุดยืนของศมส.ที่พร้อมจะช่วยเหลือชุมชนที่เป็นเครือข่าย ให้สามารถยืนหยัดต่อสู้กับสภาวะความผันแปรของสังคมมนุษย์ในยุคดิจิทัลได้อย่างรู้เท่าทัน” นายพีรพน ผอ.ศูนย์มานุษยวิทยาฯ กล่าว
