วันที่ 1 เม.ย.68 เพจ กรมทรัพยากรธรณี เผยแพร่บทความ "ธรณีวิทยาน่ารู้: ปรากฏการณ์หลังเกิดแผ่นดินไหวที่ควรรู้" ระบุว่า เมื่อเกิดแผ่นดินไหว หลายคนอาจคิดว่าอันตรายจบลงทันทีหลังแรงสั่นสะเทือนสงบลง แต่ในความเป็นจริง แผ่นดินไหวยังส่งผลกระทบตามมาอีกหลายอย่างที่อาจก่อให้เกิดความเสียหายและอันตรายเพิ่มเติมได้ โดย 5 ปรากฏการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นหลังแผ่นดินไหว ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ทั้งในประเทศไทยและทั่วโลก มีดังนี้
#แผ่นดินไหวตาม (Aftershock)
แผ่นดินไหวตามเป็นแผ่นดินไหวขนาดเล็กที่เกิดขึ้นหลังจากแผ่นดินไหวหลัก จากการปรับตัวของเปลือกโลกที่ได้รับแรงเครียดจากแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ แม้ว่าจะมีขนาดเล็กลง แต่แผ่นดินไหวตามก็อาจก่อให้เกิดอันตรายและสร้างความเสียหายเพิ่มเติม โดยเฉพาะกับอาคารที่ได้รับความเสียหายจากแรงสั่นสะเทือนครั้งแรก
ภาพ: อาคารบ้านเรือนที่ได้รับความเสียหายจากเหตุแผ่นดินไหวขนาด 8.2 ประเทศเมียนมา
#หลุมยุบ (Sinkhole)
แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวอาจกระตุ้นให้โพรงใต้ดินยุบตัวลง จนเกิดเป็นหลุมขนาดใหญ่บนพื้นผิวโลก ปรากฏการณ์นี้มักเกิดขึ้นในพื้นที่ที่มีชั้นดินหรือหินปูนที่ละลายน้ำได้ง่าย เช่นในบางพื้นที่ของภาคใต้ของประเทศไทย หลังเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 9.1 เมื่อปี 2547 ได้มีรายงานว่าหลุมยุบเกิดขึ้นจำนวนมาก สร้างความเสียหายต่อบ้านเรือนและพื้นที่เกษตรกรรม
ภาพ: หลุมยุบ บ้านแม่สุรินทร์ ต.ขุนยวม อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน วันที่ 31 มีนาคม 2568.
#ทรายพุ (Liquefaction)
ปรากฏการณ์ทรายพุ หรือที่เรียกกันว่า “ทรายเดือด” เกิดขึ้นเมื่อดินที่มีน้ำแทรกซึมอยู่ได้รับแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวจนสูญเสียความแข็งแรง ส่งผลให้ตะกอนทรายที่อยู่ใต้พื้นดินเคลื่อนตัวขึ้นมาสู่ผิวดินในลักษณะของโคลนเหลว ทำให้สิ่งปลูกสร้างหรือถนนที่อยู่ด้านบนทรุดตัวลง
ภาพ: เหตุการณ์ทรายพุหลังแผ่นดินไหวประเทศเมียนมา ขนาด 8.2
#แผ่นดินถล่ม (Landslide)
แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในพื้นที่ภูเขาหรือเชิงเขา อาจทำให้ดินหรือหินที่ไม่มั่นคงเกิดการเคลื่อนตัว ส่งผลให้เกิดแผ่นดินถล่ม ปรากฏการณ์นี้สามารถทำลายบ้านเรือน เส้นทางสัญจร และสิ่งปลูกสร้างที่อยู่ด้านล่างได้ อีกทั้งยังเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดน้ำท่วมฉับพลันหากดินถล่มลงไปกั้นทางน้ำ
ภาพ: ภาพตัวอย่างเหตุการณ์แผ่นดินถล่ม แผ่นดินไหวประเทศญี่ปุ่น ขนาด 6.6 วันที่ 18 กันยายน 2561
#น้ำใต้ดินเปลี่ยนสี (น้ำบาดาล น้ำพุร้อน น้ำผุด)
เกิดจากแรงสั่นสะเทือนในชั้นดินที่มีตะกอนโคลนและทรายอยู่ใต้ดินภูกพัดเข้ามาผสมกับน้ำใต้ดิน ทำให้น้ำมีสีขุ่นผิดปกติ และจะค่อยๆ กลับสู่สภาพปกติได้เมื่อตะกอนตกตะกอนและชั้นน้ำใต้ดินกลับสู่สภาวะสมดุล
ภาพ: น้ำพุร้อนแม่กาษา จ.ตาก หลังเหตุการณ์ทรายพุหลังแผ่นดินไหวประเทศเมียนมา ขนาด 8.2
สำหรับ วิธีลดความเสี่ยงจากปรากฏการณ์หลังแผ่นดินไหว ได้แก่
- หลีกเลี่ยงการอยู่ในอาคารที่ได้รับความเสียหายหลังแผ่นดินไหว เพราะอาจพังถล่มลงมาได้หากเกิดแผ่นดินไหวตาม
- ตรวจสอบพื้นดินและบริเวณโดยรอบ หากพบรอยแยกหรือการทรุดตัวผิดปกติ ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง
- หากอยู่ในพื้นที่ลาดเชิงเขา ให้ระมัดระวังดินถล่ม โดยสังเกตสัญญาณเตือน เช่น มีรอยดินแตกร้าว น้ำบนภูเขาเปลี่ยนสี หรือเสียงดังจากใต้ดิน
แผ่นดินไหวอาจหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่เราสามารถเรียนรู้และเตรียมพร้อมเพื่อป้องกันความสูญเสียได้เสมอ กรมทรัพยากรธรณีโดยกองธรณีวิทยาสิ่งแวดล้อม รวมรวมข้อมูลที่ควรรู้ "แผ่นดินไหว ภัยใกล้ตัว ไม่น่ากลัว ถ้าเตรียมพร้อม” คู่มือประชาชน มีข้อมูลและภาพประกอบที่เข้าใจง่ายที่รวบรวมข้อมูลสาเหตุของธรณีพิบัติภัยแผ่นดินไหว การรับมือและเตรียมพร้อมได้อย่างสมบูรณ์ ครบทุกประเด็น โดยกองทรัพยากรธรณีสิ่งแวดล้อม เพราะทุกครั้งที่แผ่นดินไหวเกิดขึ้นในบริเวณประเทศไทยหรือประเทศเพื่อนบ้านก็ตาม มักส่งผลกระทบไม่มากก็น้อยทำให้ผู้คนเกิดความตื่นตระหนก เพื่อเป็นแนวทางให้ทุกคนได้ศึกษาทำความเข้าใจถึงสาเหตุของการเกิดแผ่นดินไหวรวมทั้งใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติตัวเบื้องต้น
คลิกลิงก์อ่านทั้งหมดนี้ได้ที่ https://online.anyflip.com/kera/qqnv/mobile/index.html หรือสแกน QrCode
ขอบคุณ เพจ กรมทรัพยากรธรณี
#แผ่นดินไหว #Aftershock #ภัยธรรมชาติ #ความรู้ภัยพิบัติ #เตรียมพร้อมรับมือ #กรมทรัพยากรธรณี