พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตา วัดบางคลาน พิจิตร

สัปดาห์พระเครื่อง / อ.ราม  วัชรประดิษฐ์

หลวงพ่อเงิน พุทธโชติ  วัดบางคลาน หรือ วัดหิรัญญาราม พระเกจิผู้ทรงพุทธาคม มีชื่อเสียงโด่งดัง เป็นที่เคารพเลื่อมใสของสาธุชนตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน วัตถุมงคลที่ท่านสร้างไว้มากมาย แต่จำนวนไม่มากนักนั้น ล้วนปรากฏพุทธคุณเป็นเลิศและเป็นที่หวงแหนของผู้สักการะ ทำให้ปัจจุบันหาได้ยากยิ่ง ค่านิยมก็สูงขึ้นเรื่อยๆ ตามกาลเวลา โดยเฉพาะรุ่นแรก คือ รูปหล่อพิมพ์นิยม และรูปหล่อพิมพ์ขี้ตา ซึ่งสร้างราวปี พ.ศ.2460 นับอายุการสร้างถึงปัจจุบันก็ในราว 100 ปี

พุทธลักษณะของพระรูปหล่อหลวงพ่อเงินวัดบางคลาน พิมพ์ขี้ตาองค์พระประทับนั่ง ขัดสมาธิราบ เหนือฐานชั้นเดียว กระบวนการจัดสร้างพระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน จะใช้วิธีการหล่อที่เรียกกันว่า “หล่อโบราณ” คือการ หล่อหุ่นเทียนจากแม่พิมพ์ แล้วใช้ดินขี้วัวพอกหุ่นเทียน เมื่อดินแห้งสนิทจึงนำหุ่นเทียนไปเผาไล่เทียนออกจากแม่พิมพ์ดินขี้วัว จากนั้นจึงเททองเหลืองที่หลอมแล้วลงในเบ้า พอองค์พระเย็นก็แกะเบ้าดินขี้วัวออก ดังนั้น ขนาด พุทธศิลปะ และพุทธลักษณะขององค์พระทุกองค์จึงใกล้เคียงกันมากเท่ากันทุกองค์ ในขณะที่ถูกความร้อน คราบดินขี้วัวจึงฝังตัวติดแน่นอยู่ตามซอกแขน และเนื้อขององค์พระ ดูผสานกลมกลืน แทบแยกไม่ออก อันกลายมาเป็นเอกลักษณ์สำคัญ ยากจะทำเลียนแบบได้ เนื้อของพระหลวงพ่อเงินทุกองค์จะมีสีเหลืองอมเขียวทุกองค์ และจะมีคราบออกไซด์ที่ทำปฎิกิริยากับทองเหลืองปกคลุมทั่วองค์พระอย่างเป็นธรรมชาติ 

ส่วนเนื้อหามวลสารของพระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน นั้นหล่อด้วยเนื้อทองเหลืองผสม โดยกรรมวิธีการสร้างแบบโบราณที่เรียกว่า “หล่อดินไทย”

เอกลักษณ์แม่พิมพ์ ของ พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตา

พิมพ์ด้านหน้า    

- ตาจะมีลักษณะคล้ายเปลือกตา ปรากฏเม็ดติ่งเกินคล้ายเม็ดขี้ตา และไม่ติดชิดกับเปลือกตา

- เส้นริ้วรอยจีวรบางกว่าพิมพ์นิยม และเส้นจีวรด้านซ้ายมือขององค์พระจะมี 3 เส้น

- รอยประสานระหว่างมือจะติดมากกว่าพิมพ์นิยม

 พิมพ์ด้านหลัง   

- หูด้านขวาขององค์พระจะไม่ติดชิดไหล่

- บริเวณไหล่ปรากฏตะเข็บข้างอย่างชัดเจน

- ผ้าจีวรบานกว้างออก เป็นแบบห่มม้วนเข้าใต้องค์พระ

พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตา ยังแบ่งย่อยออกเป็น 3 พิมพ์ คือ พิมพ์ขี้ตาสามชาย พิมพ์ขี้ตาสี่ชาย และ พิมพ์ขี้ตาห้าชาย โดยสังเกตที่ “เส้นริ้วจีวร” ทางด้านขวามือขององค์พระว่ามีจำนวนกี่เส้น ซึ่งเป็นที่มาของชื่อพิมพ์ นอกจากนี้ตำหนิสำคัญของ “พิมพ์ห้าชาย” อีกประการ คือ เส้นริ้วจีวรด้านซ้ายมือขององค์พระจะเป็นเส้นหงายขึ้น 3 เส้น ซึ่งพิมพ์อื่นๆ เส้นริ้วจีวรจะคว่ำลง

แนวทางในการพิจารณาพระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตานั้นนอกจากการพิจารณารูปแบบพิมพ์ทรงและพุทธลักษณะขององค์พระให้เป็นไปตามมาตรฐานแล้ว ให้สังเกตที่ “ผิวขององค์พระ” ซึ่งผิวพรรณจะมีกรวดทรายที่ผสมในดินขี้วัว ดังนั้น ความพรุนของผิวโลหะจึงเป็นการดูพระแท้ได้อีกจุดหนึ่ง และต้องมีขี้วัวสีเขียวจับอยู่ในส่วนลึกขององค์พระ โดยมีผิวไฟสีเทาดำผสมจับแน่นเป็นเนื้อเดียวกัน ซึ่งแม้ปัจจุบันจะถอดพิมพ์ได้เหมือน 100% แต่ผิวไฟและดินขี้วัวที่ได้อายุนั้นปลอมกันไม่ได้

เรื่องพุทธคุณนั้นไม่ต้องพูดถึงกันเยอะเป็นที่ปรากฏประจักษ์ชัดเจนอยู่แล้วครบครัน โดดเด่นทางด้านอยู่ยงคงกระพันชาตรี แคล้วคลาด และโชคลาภ หลวงพ่อเงิน บางคลาน นับว่ารํ่าลือกันไปไกลมาก จนถึงขนาด เสด็จในกรม “กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์” ก็ยังเสด็จไปฝากตัวเป็นศิษย์ด้วยครับผม