วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2568 ที่ทําเนียบรัฐบาล นายจิรายุ ห่วงทรัพย์ โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยถึงกรณีการส่งตัวชาวอุยกูร์กลับประเทศจีนว่า เมื่อช่วงเช้าที่ผ่านมาได้มีการประชุมกับรัฐมนตรีที่เกี่ยวข้อง โดยสรุปว่าชาวอุยกูร์ที่เดินทางถึงประเทศจีน มีทั้งหมด 40 คน อีก 5 คนอยู่ระหว่างการพิพากษาให้จำคุก โดยมีโทษ 2-4 ปี ซึ่งทั้งหมดจะรับโทษครบในปี พ.ศ. 2572 ทางรัฐบาลไทยก็ขอยืนยันว่า หากครบเวลาหรือได้รับการอภัยโทษ ก็จะสามารถส่งกลับไปยังประเทศต้นทางได้
นายจิรายุ กล่าวว่า นายฉัตรชัย บางชวด เลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) ได้เดินทางไปอีกเมืองหนึ่ง ในสาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งเป็นเมืองที่อยู่ห่างจากจุดที่เครื่องบินลงและตรวจร่างกายประมาน 100 กิโลเมตร โดยได้นั่งรถไปพร้อมกับชาวอุยกูร์ประมาณ 10 คน ที่อยู่อีกตำบลหนึ่ง ซึ่งในเย็นวันนี้จะมีการรายงานกลับมา
นายจิรายุ กล่าวว่า ส่วนเรื่องการติดตาม รัฐบาลไทยได้มีการกำชับ และมีการหารือกับหน่วยงานของเรา ก่อนประสานงานกับรัฐบาลจีนว่า หลังจากนี้ 15 วัน พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม จะเดินทางไปประเทศจีนเพื่อติดตามชาวอุยกูร์ 40 คนที่ไปถึง ว่ามีความเป็นอยู่อย่างไร ทำอาชีพอะไรบ้าง เพราะสถานการณ์เมื่อ 11 ปีก่อนกับตอนนี้ไม่เหมือนกัน เมื่อ 11 ปีที่แล้ว เขาอยากเดินทางออกนอกประเทศ แต่ปัจจุบันสถานการณ์เปลี่ยน ทั้งเรื่องของเศรษฐกิจที่มีการเติบโต
นายจิรายุ กล่าวว่า ส่วนสื่อมวลชนจะสามารถเดินทางไปด้วยหรือไม่นั้น ตนได้พูดคุยกับ พ.ต.อ.ทวี แล้ว ท่านก็ยืนยันว่าหากเดินทางไป ก็ต้องเชิญสื่อมวลชนไปด้วยอยู่แล้ว
เมื่อถามถึงกรณีที่มีครอบครัวชาวอุยกูร์ อพยพไปอยู่ประเทศตุรกีก่อนหน้านี้แล้ว หากเดินทางกลับไปประเทศจีน จะไปอยู่กับใคร เพราะอาจไม่มีครอบครัวอยู่ที่นั่นเลย นายจิรายุ กล่าวว่า เราได้ถามรัฐบาลจีนว่า พวกเขาไม่มีความผิดใช่หรือไม่ ถ้าไม่มีความผิดตามที่ได้รับการยืนยัน ก็หมายความว่าเขาเป็นพลเมืองจีน ซึ่งมีสิทธิเสรีภาพในการเดินทาง เพราะฉะนั้นหากเขาจะเดินทางไปตุรกี หรือประเทศใดในโลก ก็เหมือนเป็นคนมีพาสปอร์ตประเทศจีน สามารถไปได้อยู่แล้ว
เมื่อถามย้ำว่า เขาสามารถเดินทางไปตุรกีได้ใช่หรือไม่ นายจิรายุ กล่าวว่า ถ้ากลับไปแล้วเขาไม่มีคดี ก็สามารถทำพาสปอร์ตต่อบัตรประชาชน และสามารถเดินทางไปพบญาติพี่น้องได้ตามปกติ ทั้งนี้ ตนยืนยันว่าสถานการณ์ในพื้นที่ดังกล่าวไม่เหมือนเดิมจาก 11 ปีที่แล้ว เป็นพื้นที่ปกครองตนเองเรียกว่าซินเจียงอุยกูร์ เป็นเส้นทางสายไหม มีขบวนรถเดินทางไปถึงยุโรป และสามารถเดินทางไปตุรกีได้
