พระรูปหล่อหลวงพ่อเงินวัดบางคลาน พิมพ์นิยม (เบ้าทุบ)

สัปดาห์พระเครื่อง / อ.ราม  วัชรประดิษฐ์

หลวงพ่อเงิน พุทธโชติ อมตมหาเถระแห่งกรุงสยาม ผู้ได้รับสมญา “เทพเจ้าแห่งอำเภอโพทะเล และเพชรนํ้าเอกของจังหวัดพิจิตร” พระเกจิผู้ทรงพุทธาคม มีชื่อเสียงโด่งดัง เป็นที่เคารพเลื่อมใสของสาธุชนตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน วัตถุมงคลที่ท่านสร้างไว้มากมาย แต่จํานวนไม่มากนักนั้น ล้วนปรากฏพุทธคุณเป็นเลิศและเป็นที่หวงแหนของผู้สักการะ ทำให้ปัจจุบันหาได้ยากยิ่ง ค่านิยมก็สูงขึ้นเรื่อยๆ ตามกาลเวลา โดยเฉพาะรุ่นแรก คือ รูปหล่อพิมพ์นิยม และรูปหล่อพิมพ์ขี้ตา ซึ่งสร้างราวปี พ.ศ.2460 นับอายุการสร้างถึงปัจจุบันก็ในราว 100 ปี

หลวงพ่อเงิน พุทธโชติ เป็นชาวบางคลานโดยกำเนิด เกิดเมื่อปี พ.ศ.2351 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อายุ 12 ปี ได้บรรพชาเป็นสามเณร และเมื่ออายุครบบวช อุปสมบท ณ วัดชนะสงคราม ได้รับฉายา “พุทธโชติ” จำพรรษาเพื่อปฏิบัติธรรมวินัยและรํ่าเรียนวิปัสสนากรรมฐานได้ 3 พรรษา ในระหว่างนั้นได้ถวายตัวเป็นศิษย์ท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒจารย์ (โต พรหมรังสี) วัดระฆังโฆสิตาราม และหลวงพ่อโพธิ์ วัดวังหมาเน่า พระเกจิผู้เรืองวิทยาอาคม กาลต่อมา เดินทางกลับ อ.โพทะเล จำพรรษาที่วัดคงคาราม 1 พรรษา แล้วย้ายมาจำพรรษาที่วัดท้ายนํ้า สุดท้ายย้ายไปอยู่หมู่บ้านวังตะโกซึ่งลึกเข้าไปทางลำนํ้าเก่า สร้าง “วัดวังตะโก หรือ วัดหิรัญญาราม” จนเจริญรุ่งเรืองสืบมา ท่านมรณภาพเมื่อปี พ.ศ.2462 สิริอายุ 111 ปี 90 พรรษา   

รูปหล่อลอยองค์ พิมพ์นิยม หรือ พิมพ์เบ้าทุบ

เป็นพิมพ์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ลักษณะเป็นพระรูปหล่อลอยองค์ ประทับนั่งขัดสมาธิบนอาสนะ พระพักตร์กลม เปลือกพระเนตรทั้งสองข้าง เหมือนหมวกแก๊ป ส่วนพระนาสิกเป็นรูปชมพู่ ดั้งยุบกลืนหายไป เกิดเป็น แอ่งและมีเส้นแตกพิมพ์ที่โคน ดั้งพระโอษฐ์เห็นชัดทางทางด้านล่าง ปรากฏไรฟันติดรำไร มุมปากกับแก้มข้างขวาเหมือนกำลังอมหมาก คาง แหลมเป็นสันยื่นออกมาเล็กน้อย คอจะมีซอกที่ลึกมาก ส่วนใบหูเหมือน ใบหูจริงมีติ่งหูระบายอ่อนๆ ช้อยลงมาวางประบ่า สังฆาฏิเป็นลำหนา ยกนูนสูง มีขอบสังฆาฏิพับเน้นตามริมขอบข้างทั้งสองด้าน ช่วงบนของ ผ้าสังฆาฏิจะโค้งลงมาก่อนและคดเล็กน้อยตรงแนวระดับช่วงกลางอกและค่อยๆ สอบเล็กลง และเว้าเข้าเป็นแอ่งรูปสามเหลี่ยมตอนปลายชายด้าน ล่างของสังฆาฏิจะวางอยู่เหนือบนมือที่ประสานโดยเว้นช่องแยกเพียงเล็กน้อย กลีบจีวรทางด้านขวามือเราจะดูเป็นเส้นพลิ้วคล้ายเปลวเพลิงจัดเป็น จีบพลิ้วซ้อนๆ กันอยู่ไม่เป็นเส้นแข็งทื่อ ส่วนทางด้านซ้ายมือเราเป็นเส้น ริ้วจีวรเน้นเป็นร่องลึกทางด้านบนทำให้เนินอกดูตั้ง และกลีบจีวรจะเป็น เส้นคู่กันทางด้านบนและเป็นเส้นเดี่ยวแยกกันเป็น 2-3 เส้นในช่วงล่าง

การวางวงแขนก็จะอยู่ในท่านั่งแบบสบายคือกางแขนเป็นวงกว้างหัก แบ่งออกเป็นช่วงๆ มีข้อศอกอยู่ทางด้านหลังและงอมาเป็นช่วงแขนกับมือ ไหล่ผายออกทางด้านหลังอกยกตั้งนั่งตรงไม่นั่งเกร็งหรือนั่งห่อตัว มือที่ ขัดสมาธิกันตรงนี้จะมีช่องว่างซึ่งมีเส้นแซมเชื่อมต่ออยู่ ส่วนใต้มือที่ ประสานกันนั้นก็จะมองเห็นนิ้วชี้ข้างซ้ายที่ติดเป็นเส้นพลิ้วรางๆ ต่ำลงมา จะเห็นสันแข้งข้างบนดูใหญ่หนาและพอจะมองเห็นปลายเท้ากับนิ้วเท้า  ส่วนแข้งด้านล่างจะเป็นเสันคมเรียวเล็ก มององค์หลวงพ่อ ท่านจะนั่ง ลอยองค์ คือมีช่องว่างกับฐานเป็นร่องลึกเน้นองค์พระให้ลอยเด่น  จึงเรียก กันว่ารูปหล่อลอยองค์

พิมพ์ด้านหลัง ไหล่ทางขวาตอนบนจะถูกผ้าจีวรรัดจนเป็นแนว ร่อง มีสันไหล่มองเป็นกล้ามเนื้อซึ่งยกเป็นเนินสูงกว่าช่วงคอที่ดูลาดต่ำ ลงมา เศียรเป็นรูปแบบเศียรทุย กลีบจีวรช่วงล่างทางซ้ายมือเราจะเป็นเส้น แหลมชนเข้าในผ้าสังฆาฏิ และวิ่งเป็นแนวโค้งออกด้านข้างพับเป็นจีบ ซ้อนๆ กันไปทางด้านหน้า ส่วนทางขวามือก็พับเป็นจีบซ้อนๆ กันโคน แหลมวิ่งเข้าใต้ขอบของชายผ้าสังฆาฏิเช่นกัน และตรงด้านหลังนี้เอง เป็นจุดที่ให้มองเห็นว่าหลวงพ่อท่านนั่งหลังตรงไม่นั่งหลังแอ่น ข้อศอก ข้างขวามือที่กางออกจะพอมีช่องว่าง (ไม่นั่งหนีบจีวร) และก็ยังมีช่วงเนิน สะโพกพอให้เห็นเป็นสัดส่วนอีกด้วย และต่ำลงมาช่วงล่างสุดจะเห็นหลวง พ่อจะนั่งทับสังฆาฏิก่อนที่ปลายของสังฆาฏิจะพาดโค้งพับวาดไปทางด้านหน้า  แบ่งออกได้เป็น 2 พิมพ์ คือ พิมพ์เศียรบาตร หรือพิมพ์เศียรโต และ พิมพ์เศียรเล็ก

สำหรับแนวทางในการพิจารณานอกจากการพิจารณารูปแบบพิมพ์ทรงและพุทธลักษณะขององค์พระให้เป็นไปตามมาตรฐานแล้ว ให้สังเกตที่ “ผิวขององค์พระ” ซึ่งผิวพรรณจะมีกรวดทรายที่ผสมในดินขี้วัว ดังนั้น ความพรุนของผิวโลหะจึงเป็นการดูพระแท้ได้อีกจุดหนึ่ง และต้องมีขี้วัวสีเขียวจับอยู่ในส่วนลึกขององค์พระ โดยมีผิวไฟสีเทาดำผสมจับแน่นเป็นเนื้อเดียวกัน ซึ่งแม้ปัจจุบันจะถอดพิมพ์ได้เหมือน 100% แต่ผิวไฟและดินขี้วัวที่ได้อายุนั้นปลอมกันไม่ได้

ส่วนทางด้านพุทธคุณที่ปรากฏประจักษ์ครบครัน ผู้ที่มีไว้ครอบครองมีแต่ความ เจริญรุ่งเรือง เป็นสิริมงคล เป็นเลิศทั้งด้านอยู่ยงคงกระพันชาตรี แคล้วคลาด และโชคลาภ เมตตามหานิยม ครับผม