สุดปัง!!'ชุมชนท่องเที่ยวตำบลบ่อสวก'น่านคว้ารางวัลชุมชนท่องเที่ยวยอดเยี่ยมโลกแห่งแรกในไทย

นายสรวงศ์ เทียนทอง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา (รมว.กก.) กล่าวว่า กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา (กก.)  ได้เสนอชื่อ ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก จังหวัดน่าน ที่ผ่านความเห็นชอบจากคณะอนุกรรมการการท่องเที่ยวโดยชุมชน ภายใต้คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ (ท.ท.ช.) ซึ่งเป็นชุมชนในพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของ อพท. โดยได้มอบหมายให้ อพท. ร่วมสนับสนุนการ พัฒนาและเป็นพี่เลี้ยง จนคว้ารางวัลและการรับรองมาตรฐานแหล่งท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืนยอดเยี่ยมระดับโลก Best Tourism Village จากองค์การการท่องเที่ยวโลกแห่งสหประชาชาติ (UN Tourism) แห่งแรกของประเทศไทย ตอกย้ำความสำเร็จในการบูรณาการความร่วมมือของหน่วยงานภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ชุมชนและภาคีเครือข่ายมาร่วมพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวของไทยให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล และชูความโดดเด่นด้านการจัดการแหล่งท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืนของไทย

 

เดินหน้าตามนโยบายรัฐบาล  

โดย นาวาอากาศเอก ดร.อธิคุณ คงมี ผู้อำนวยการองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน หรือ อพท. กล่าวว่า อพท. เป็นหน่วยงานภายใต้การกำกับของ รมว.กก. ทำหน้าที่ตามนโยบายรัฐบาลในการพัฒนาการท่องเที่ยวเพื่อเพิ่มรายได้และกระจายรายได้ไปสู่ชุมชนท้องถิ่น โดยกำหนดนโยบายและแผนยุทธศาสตร์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน รวมถึงประสานหน่วยงานทุกภาคส่วนให้เกิดความร่วมมือในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวให้เกิดความยั่งยืน มีคุณภาพเป็นเป้าหมายในการมาเยือนของนักท่องเที่ยว โดยนำหลักเกณฑ์ตามมาตรฐานสากลเป็นแนวทางในการพัฒนาและยกระดับแหล่งท่องเที่ยว สร้างความเชื่อมั่นและทำให้แหล่งท่องเที่ยวไทยเป็นที่ยอมรับทั้งในและต่างประเทศ

 

สำหรับโครงการประกวดรางวัล Best Tourism Villages by UN Tourism หรือองค์การการท่องเที่ยวโลกแห่งสหประชาชาติ ได้เริ่มขึ้นในปี พ.ศ. 2563 มีวัตถุประสงค์เพื่อยกระดับการพัฒนาชุมชนท้องถิ่นสู่มาตรฐานสากล ลดความเหลื่อมล้ำ ส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศ ส่งเสริมพลังของสตรีและเยาวชน รวมถึงการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนา รวมทั้งยังเน้นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม ซึ่งมีหลักเกณฑ์การประเมินชุมชนเพื่อพิจารณาเป็นชุมชนท่องเที่ยวยอดเยี่ยมโลก Best Tourism Village ด้วยกัน 9 ประเด็น ได้แก่ 1) การจัดการทรัพยากรทางธรรมชาติและวัฒนธรรม 2) การส่งเสริมและอนุรักษ์ทรัพยากรทางวัฒนธรรม 3) การยกระดับเศรษฐกิจชุมชนอย่างยั่งยืนรวมถึงการกระจายรายได้และการสร้างงาน สร้างอาชีพให้กับชุมชน 4) การจัดการสังคมวัฒนธรรมท้องถิ่นอย่างเป็นธรรมและทั่วถึง 5) การจัดการสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากทั้งการท่องเที่ยวและการดำรงชีวิต 6) การพัฒนาศักยภาพด้านการท่องเที่ยวและการบูรณาการห่วงโซ่คุณค่าทางการท่องเที่ยว 7) การมีธรรมาภิบาลและให้ความสำคัญกับการพัฒนาพื้นที่เพื่อการท่องเที่ยวและชุมชนท้องถิ่น 8) ระบบสาธารณูปโภคและการเชื่อมต่อสิ่งอำนวยความสะดวกด้านการท่องเที่ยวและชุมชนท้องถิ่น และ 9) การบริการสุขภาพ สุขอนามัยและความปลอดภัยของนักท่องเที่ยวและชุมชนท้องถิ่น

 

โดย UN Tourism มีการมอบรางวัลใน 3 ประเภท ได้แก่ (1) รางวัล “Best Tourism Villages by UN Tourism” ซึ่งจะยกย่องและประชาสัมพันธ์หมู่บ้านที่มีความโดดเด่นในการสร้างนวัตกรรมและการพัฒนาที่ยั่งยืนใน     ทุกมิติ มีทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรมที่เป็นที่ยอมรับพร้อมทั้งรักษาและส่งเสริมคุณค่าของชุมชน (2) รางวัล “Best Tourism Villages by UN Tourism” Upgrade Programme ที่ให้การสนับสนุนและพัฒนาหมู่บ้านที่เสนอชื่อเข้ามาแต่ยังไม่ผ่านเกณฑ์การประเมินในครั้งแรก เพื่อปรับปรุงองค์ประกอบของพื้นที่ให้ได้มาตรฐานเพื่อแข่งขันในปีต่อไป และ (3) รางวัล “Best Tourism Villages by UN Tourism” Network ที่สร้างพื้นที่แลกเปลี่ยนประสบการณ์และแนวปฏิบัติที่ดีจากหมู่บ้านที่ได้รับรางวัลและหมู่บ้านในโครงการ Upgrade Programme เพื่อส่งเสริมการพัฒนาชุมชนท่องเที่ยวต่อไป

 

ซึ่งชุมชนท่องเที่ยวตำบลบ่อสวก จังหวัดน่าน เป็นชุมชนต้นแบบเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของ อพท. ที่พัฒนาตามเกณฑ์ CBT Thailand และเกณฑ์ GSTC มาตั้งแต่ปี 2555 โดยใช้กลไกการขับเคลื่อนแบบบูรณาการทั้งในระดับจังหวัดและเชื่อมโยงสู่ระดับพื้นที่ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนที่ร่วมกันพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในพื้นที่จนเกิดผลสำเร็จอย่างเป็นรูปธรรมและได้รับรางวัลระดับนานาชาติหลายรางวัล ในปี 2564 อพท. ได้เสนอชื่อ “ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก” ซึ่งผ่านการเห็นชอบของคณะอนุกรรมการการท่องเที่ยวโดยชุมชน ภายใต้ ท.ท.ช. เข้าร่วมโครงการ Best Tourism Villages ของ UN Tourism และได้รับรางวัลในกลุ่ม Upgrade Programme

อีกทั้ง อพท. ได้ขับเคลื่อนการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนชุมชนท่องเที่ยวตำบลบ่อสวก ตามแนวทางการพัฒนาของ UN Tourism โดยชุมชนได้เข้าร่วมกิจกรรมอบรมและพัฒนาเพื่อเพิ่มศักยภาพการท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่องและในปี 2567 ได้เสนอ “ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก” เข้าร่วมแข่งขันในโครงการ Best Tourism Villages 2024 ในกลุ่ม Fast Track ซึ่งเป็นการคัดเลือกชุมชนที่เคยได้รับรางวัลในกลุ่ม Upgrade Programme มาก่อนและเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2567 “ชุมชนท่องเที่ยวตำบลบ่อสวก” ได้รับการประกาศให้เป็นชุมชนท่องเที่ยวยอดเยี่ยมโลกแห่งแรกของประเทศไทย “The first Best Tourism Village by UN Tourism 2024 of Thailand ”

ทั้งนี้ทาง อพท. ได้นำนายสุทธิพงษ์ ดวงมณีรัตน์ ประธานชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก เข้ารับมอบรางวัลในการประชุมสภาบริหารองค์การการท่องเที่ยวโลก (Executive Council) ครั้งที่ 122 โดยมีเลขาธิการองค์การการท่องเที่ยวโลกแห่งสหประชาชาติ Mr.Zurab Pololikashvili, Secretary-General of the UN Tourism เป็นผู้มอบรางวัล ณ ศูนย์การประชุมเมืองการ์ตาเฮนา สาธารณรัฐโคลอมเบีย ซึ่งชุมชนท่องเที่ยวตำบลบ่อสวกมีความโดดเด่นในด้านการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่นอย่างยั่งยืน และสะท้อนให้เห็นถึงความเข้มแข็งในการบริหารจัดการทั้งในส่วนของ อพท. ที่มีหน้าที่ในการประสานงานกับองค์กรจัดการแหล่งท่องเที่ยว (DMO) ทั้งในระดับจังหวัด ระดับท้องถิ่นทุกภาคส่วนและองค์กรภาคประชาชน เพื่อการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืนผ่านกระบวนการมีส่วนร่วม Co-creation & Co-own ตั้งแต่การร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมปฏิบัติ ร่วมรับผิดชอบ ร่วมรับผลประโยชน์และร่วมเป็นเจ้าของอย่างแท้จริง

 

แนวคิดการท่องเที่ยวโดยชุมชน

ด้าน นายสุทธิพงษ์ ดวงมณีรัตน์ ประธานชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก กล่าวถึงที่มาของความสำเร็จว่า แนวคิดการท่องเที่ยวโดยชุมชน เป็นอีกเครื่องมือของการพัฒนาชุมชน บ่อสวกมีต้นทุนแหล่งโบราณคดี (เตาเผาโบราณ) มีมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ส่งต่อมาถึงปัจจุบัน เมื่อได้รับโอกาสจาก อพท. ที่ประกาศเป็นพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ชุมชนได้ใช้เวทีประชาคมคัดสรรค์สิ่งดีๆ พัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม โดยมี อพท.เป็นพี่เลี้ยงทำให้ชุมชนได้เรียนรู้ "การท่องเที่ยวโดยชุมชน คืออะไร ทำอย่างไร ทำแล้วได้อะไร" ด้วยเกณฑ์มาตรฐานที่เป็นบททดสอบการขับเคลื่อนและพัฒนามาอย่างต่อเนื่องกว่า 10 ปี เคยผ่านการรับรางวัลกินรี ผ่านมาตรฐาน CBT Thailand เมื่อมีโอกาสในการเสนอผลงานและได้รับเข้าเป็นสมาชิกเครือข่าย Best Tourism Villages by UN Tourism ประเภท Upgrade Programme ได้รับโอกาสการพัฒนาตามข้อเสนอแนะโดยมี อพท. ส่งเสริมสนับสนุนมาอย่างต่อเนื่อง จนปี 2567 ได้รับการยอมรับให้เป็นชุมชนท่องเที่ยวยอดเยี่ยมโลกและเป็นสมาชิกเครือข่ายการท่องเที่ยวชุมชน ถือเป็นแรงบันดาลใจที่ทำให้ชุมชนมีพลังที่จะร่วมกันสร้างสรรค์และพัฒนารักษามรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่นให้ยังอยู่กับชุมชนอย่างยั่งยืนตลอดไป ในนามชุมชนขอขอบคุณรัฐบาล กก. และภาคีทุกภาคส่วนโดยเฉพาะ อพท. ที่มีส่วนสำคัญในการผลักดันให้ชุมชนตำบลบ่อสวกก้าวข้ามสิ่งต่างๆ การพัฒนามาถึงความภาคภูมิใจร่วมกันกับรางวัลดังกล่าว

 

อย่างไรก็ตาม รางวัล Best Tourism Villages by UN Tourism ของชุมชนท่องเที่ยวตำบลบ่อสวก จังหวัดน่าน นับเป็นอีกหนึ่งความสำเร็จที่สำคัญของกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา (กก.) และ อพท. ในการร่วมขับเคลื่อนและยกระดับแหล่งท่องเที่ยวในพื้นที่พิเศษสู่มาตรฐานสากล เนื่องจากรางวัล Best Tourism Villages by UN Tourism ที่ชุมชนท่องเที่ยวตำบลบ่อสวกได้รับใน  ครั้งนี้ เป็นรางวัลที่มีมาตรฐานเข้มข้น เป็น 1 ใน 254 ชุมชนจากทั่วโลก และเป็น 1 เดียวของประเทศไทย ขอเชิญชวนคนไทยร่วมกันภาคภูมิใจและร่วมกันประชาสัมพันธ์ให้บ่อสวก เป็น 1 ในเป้าหมายของนักท่องเที่ยวคุณภาพได้มาเยี่ยมชมและค้นหาประสบการณ์ใหม่ๆ ร่วมกัน