ศูนย์ข้าวชุมชนบ้านยางโทน ตำบลเทอดไทย อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด ได้มีการพัฒนาและนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการปลูกข้าวอย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยการร่วมมือกับศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวร้อยเอ็ด โดยมีเป้าหมายเพื่อยกระดับการผลิตข้าวให้มีคุณภาพและปริมาณมากขึ้น ตอบโจทย์การพัฒนาเกษตรกรรมให้ยั่งยืน ท่ามกลางความท้าทายที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพดินฟ้าอากาศ และการลดต้นทุนการผลิต
นายศักดิ์ดา เขตกลาง ประธานศูนย์ข้าวชุมชนบ้านยางโทน ตำบลเทอดไทย อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด กล่าวว่า ปัจจุบันเกษตรกรในพื้นที่ยังใช้วิธีการปลูกข้าวแบบดั้งเดิม ซึ่งต้องอาศัยแรงงานคนเป็นหลัก นอกจากนี้ยังเผชิญกับปัญหาสำคัญหลายด้าน เช่น ต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น เนื่องจากขาดแคลนแรงงานในพื้นที่ การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ รวมถึงปัญหาศัตรูพืชและโรคในข้าวที่ส่งผลต่อผลผลิตโดยตรง ทำให้เกษตรกรในพื้นที่ต้องหาทางออกเพื่อแก้ไขปัญหาเหล่านี้ ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวร้อยเอ็ด ซึ่งอยู่ภายใต้ของกรมการข้าว ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการให้การสนับสนุนเกษตรกร โดยส่งเสริมการใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ ซึ่งไม่เพียงช่วยให้เกษตรกรลดปัญหาเรื่องการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เกษตรกรสามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพไว้ใช้เองได้ การสนับสนุนดังกล่าวมีการร่วมกลุ่มเกษตรกรในชุมชน เพื่อให้เกิดความสามัคคี ลดต้นทุนการผลิตโดยเฉพาะต้นทุนในเรื่องเมล็ดข้าว
ด้านนางสาวปานรดา ศิลาวงศ์ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ หัวหน้ากลุ่มถ่ายทอดวิทยาการผลิตเมล็ดพันธุ์ดี กล่าวเพิ่มเติมว่า ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวร้อยเอ็ดได้ถ่ายทอดความรู้ให้เกษตรกรตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมดิน การคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพ การเพาะปลูก และการดูแลรักษาข้าวในทุกช่วงการเติบจนถึงขั้นตอนการเก็บเกี่ยว นอกจากนี้ ยังให้ความรู้เรื่องการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวให้ได้ตามมาตรฐานสากล เช่น มาตรฐาน GAP (Good Agricultural Practices) และมาตรฐานการผลิตข้าวอินทรีย์ ภายใต้โครงการต่างๆที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวดูแลอยู่ เช่น โครงการยกระดับมาตรฐานสินค้า โครงการส่งเสริมเกษตรกรแบบแปลงใหญ่ และโครงการพัฒนาระบบเกษตรกรรมแบบยั่งยืนซึ่งเกษตรกรในพื้นที่ได้รับผลประโยชน์โดยตรง ทำให้สามารถปรับปรุงคุณภาพการผลิตให้มีคุณภาพสูงขึ้น พร้อมทั้งสร้างรายได้เพิ่มเติม จากผลผลิตที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน อีกทั้งเกษตรกรในพื้นที่ ยังได้รับการสนับสนุนให้ใช้เทคนิคการปลูกพืชคลุมดินและการใช้ปุ๋ยหมักแทนการใช้สารเคมีในการกำจัดศัตรูพืช วิธีดังกล่าวไม่เพียงแต่ช่วยลดต้นทุนการผลิตแต่ยังส่งผลดีต่อสุขภาพของดินและคุณภาพของข้าว ทำให้ผลผลิตข้าวมีคุณภาพสูงและมีความปลอดภัยต่อผู้บริโภค นอกจากนี้ยังมีการเจาะบาดาลเพื่อใช้น้ำในช่วงหน้าแล้ง ทำให้เกษตรกรสามารถทำการเพาะปลูกได้อย่างต่อเนื่อง
นอกจากนี้ ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวร้อยเอ็ด ยังส่งเสริมพื้นที่ให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ทั้งในด้านรายได้และการพัฒนาคุณภาพชีวิต เกษตรกรไม่เพียงแต่มีโอกาสในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพสูงเพื่อใช้เองและจำหน่ายเท่านั้น แต่ยังมีโอกาสในการพัฒนาไปได้ในระดับสากล ที่สามารถสร้างรายได้อย่างยั่งยืน และมีอนาคตที่มั่นคง
