วิสาหกิจชุมชนศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร ผุดโครงการแลกเปลี่ยนเมล็ดพันธุ์ ผลิตข้าวคุณภาพ พร้อมต่อยอดเป็น “ข้าวกล้องงอกธัญพืชพร้อมทาน”
นางสีสุพัน อุทรักษ์ ประธานแปลงใหญ่ข้าว หมู่ 2 ตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ (วิสาหกิจชุมชนศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร) กล่าวว่า การรวมกลุ่มเป็นแปลงใหญ่ข้าว แรกเริ่มมีสมาชิกแค่ 72 ราย ปัจจุบันมีสมาชิก 458 ราย พื้นที่ 3,877 ไร่ ทำเป็นกลุ่มข้าวอินทรีย์ จำนวน 27 กลุ่ม โดยศูนย์ฯ ได้จัดรวมกลุ่มเพื่อเชื่อมโยงเครือข่าย โดยรวบรวมสินค้าเกษตรในชุมชน เน้นข้าวเป็นหลัก ข้าวที่ปลูกจะเป็นข้าวเหนียว กข. 6 และมะลิ 105 รวมถึงพืชผลทางการเกษตรด้วย จากเดิมแยกกันขายข้าว ขายใครขายมัน ทำให้ไม่ได้ราคา แต่พอมารวมกลุ่มมีการต่อรองเรื่องราคากับพ่อค้า เกิดการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ทำให้เพิ่มมูลค่าสินค้าได้มากขึ้น เพิ่มรายได้ให้กับสมาชิกเกษตรกร นอกจากนี้ยังได้จัดทำเมล็ดพันธุ์ข้าวส่งให้กับจังหวัดบึงกาฬ หนองคาย อำนาจเจริญและกาฬสินธุ์ รวมถึงส่งข้าวสารให้กับโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ เดือนละ 1 ตัน อีกด้วย
อย่างไรก็ดี กรมการข้าว ได้เข้ามาช่วยเหลือและแนะนำในหลาย ๆ ด้าน โดยเฉพาะให้เครื่องจักรในการทำนา เช่น รถไถ รถเกี่ยว เพื่อลดต้นทุน เพิ่มผลผลิตและไปพัฒนาสินค้าเกษตร ตลาดนำ นวัตกรรมเสริม เพิ่มรายได้ ให้ชุมชน แรกๆ ที่เข้าร่วมโครงการฯ เราไม่มีรถไถ รถเกี่ยว เกษตรกรแต่ละรายก็มีนาหลายแปลง ตอนเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวล่าช้า ไม่ทันกับเวลา ทำให้ข้าวไม่มีคุณภาพ พอดีทางกรมการข้าวมาช่วยเหลือเรื่องรถไถ รถเกี่ยว ทำให้เก็บเกี่ยวข้าวได้ทันเวลา ข้าวมีคุณภาพ นอกจากนี้เรายังให้บริการเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวให้กับสมาชิก โดยคิดราคาไม่แพงสามารถพออยู่ได้ ช่วยลดต้นทุนและสร้างรายได้ให้กับสมาชิก และยังรับซื้อข้าวจากสมาชิกในราคาที่สูงกว่าท้องตลาด เช่น ท้องตลาดรับซื้อ 14 บาท เราจะรับซื้อในราคา 16 บาท เพื่อนำมาแปรรูปเป็นข้าวสารและส่งขายตามออเดอร์
นอกจากนี้ ศูนย์ฯ ยังได้ทำโครงการแลกเปลี่ยนเมล็ดพันธุ์เอามาให้สมาชิกยืมเพื่อไปปลูก และพอฤดูเก็บผลผลิตก็เก็บคืนมา โดยจะดูพื้นที่ของเกษตรกรอย่างน้อย 5 ไร่ ที่ลงตัดพันธุ์ปน คัดเกรด แต่เมล็ดพันธุ์ที่ได้ กลุ่มจะรับซื้อหมด พร้อมจัดคณะกรรมการลงตรวจแปลง เพื่อให้เมล็ดพันธุ์มีมาตรฐานก่อนส่งคืน โดยกรมการข้าวได้เข้ามาสอน การตัดพันธุ์ปน อย่างข้าวมะลิ จะมีข้าวพันธุ์อื่นมาปนไม่ได้เราจะต้องไปเก็บเกี่ยวออก ไม่ให้อยู่ในที่นาเพื่อให้ข้าวได้คุณภาพ
ประธานแปลงใหญ่ข้าว หมู่ 2 ได้กล่าวถึงโครงการสินค้าเกษตรและบริการมูลค่าสูง "1 ท้องถิ่น 1 สินค้าเกษตรมูลค่าสูง" ว่า ถือเป็นเรื่องที่ดี กลุ่มฯพร้อมจะเข้าร่วมโครงการ จะช่วยต่อยอดสร้างรายได้ให้กับชุมชน ซึ่งขณะนี้ทางกลุ่มฯ ได้วางแผนแปรรูปจากข้าวเป็นอาหารเสริม ข้าวกล้องงอกธัญพืชพร้อมทาน กำลังอยู่ระหว่างจัดอบรม ศึกษาดูงาน แต่ยังไม่มีอุปกรณ์บดข้าวให้เป็นผง โดยให้เกษตรกร ทำเป็นแบบอาหารพร้อมชงสำเร็จรูปไปก่อน เชื่อว่าโครงการนี้ เปลี่ยนชีวิตของเกษตรได้ 100% และมีนวัตกรรมเข้ามาช่วยเหลือ มีองค์ความรู้ให้กับเกษตรกร ทำให้มีรายได้เพิ่มขึ้น
