แม้ว่า คณะกรรมการของกองทัพอากาศ ได้ลงมติให้คะแนนเครื่องบิน Gripen จาก SAAB สวีเดน ชนะ คะแนน F16 Block 70 จากสหรัฐฯ ใน 7 ด้าน แล้วก็ตาม
โดยที่ “บิ๊กไก่” พล.อ.อ.พันธ์ภักดี พัฒนกุล ผบ.ทอ. ก็ออกมายืนยัน ด้วยตนเองแล้วว่า คะแนน Gripen ชนะ F16
แต่ทว่ารัฐบาล โดย เศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี และ สุทิน คลังแสง รมว.กลาโหม ก็ยังไม่ตัดสินใจ ในการเลือกแบบ เครื่องบิน ว่าจะให้ ทอ. ซื้อ Gripen หรือ F16
แม้ว่า ทางรัฐบาล รู้ดีว่า ทอ.ต้องการ Gripen อีกทั้ง พล.อ.อ.พันธ์ภักดี ก็ได้พูดคุย กับ เศรษฐา และ สุทิน มาตลอด รวมทั้ง มีรายงานว่า ได้เจรจา เคลียร์เส้นทางของ Gripen เรียบร้อยหมดแล้ว
แต่เวลานี้ เศรษฐา ยังประกาศลั่นว่า จะยังไม่ตัดสินใจ จนกว่า จะได้ข้อมูลเรื่อง offset policy การตอบแทนทางเศรษฐกิจ ของทั้ง SAAB สวีเดน และ Lockheed Martin สหรัฐฯอย่างเพียงพอ แล้วเท่านั้น
โดยที่ทาง SAAB ที่เสนอขาย Gripen ได้เสนอ offset package มาครบ ก่อนแล้ว เพราะให้มากถึง 150% รวมมูลค่า กว่า 1 แสนล้านบาท มากกว่า งบฯ ราว 6 หมื่นล้าน ที่ ทอ. จะซื้อ Gripen ทั้ง 3 เฟสๆละ 4 เครื่อง งบฯราว 2 หมื่นล้านบาท
ขณะที่ ทางสหรัฐฯ ออกตัวช้า เพราะเพิ่งมา ขยับ เมื่อรู้ผลสรุปของ คณะกรรมการทอ. ที่ให้คะแนน Gripen ชนะ F16 จึงเสนอเพิ่มเติม เมื่อรู้ข้อเสนอของทางสวีเดน แล้ว
โดยที่ ทูตสหรัฐฯ นาย Robert Godec ขยับถี่ๆ ในการเดินสายเข้าพบ ผู้นำทหาร ฝ่ายไทย และ สุทิน คลังแสง รมว.กลาโหมและ โทรคุยกับ เศรษฐา จนที่สุด ก็นำทีม มาพบ นายกฯ เมื่อ 31 ก.ค. ที่ผ่านมา
ท่าทีของสหรัฐฯ ทำให้ ทางทอ เริ่มหวั่นใจในจุดยืนของรัฐบาล ว่าจะสนับสนุน ทอ. ให้ซื้อ Gripen ตามที่ได้เจรจากันไว้ หรือไม่ อีกทั้งเป็นมติของคณะกรรมการ ทอ.ด้วย
นอกจาก เสนอลดดอกเบี้ย เงินกู้ ตามโครงการความช่วยเหลือทางการเงิน FMF ของกลาโหมสหรัฐฯ จากร้อยละ 5 เหลือ 4.5 และ ลดลงมาถึง 4 และ 3.5 แต่ไม่ลดราคา F16 แต่จัดไฟแน้นซ์ ให้ ผ่อนระยะยาว ทั้งฝูง นานกว่า 12 ปี
แต่ทางทอ. เหมือนจะไม่สนใจ ข้อเสนอนี้ เท่าใดนัก จนที่สุด ทูตสหรัฐฯ ก็นำตัวแทน Lockheed Martin. ผู้ผลิต F16 มา พบ เศรษฐา ที่ทำเนียบรัฐบาล เมื่อ 31 ก.ค. ที่ผ่านมา
โดย ทูตสหรัฐฯ เปิดวงหารือ ความร่วมมือในการแก้ไขปัญหายาเสพติด การปราบปรามยาเสพติดตามแนวชายแดน ตามที่นายเศรษฐา ร้องขอความร่วมมือ จาก DEA สหรัฐฯ ก่อน
จากนั้น จึงมีการคุย ในเรื่อง F16 โดยมี สุทิน และ มาริษ เสงี่ยมพงษ์ รมว.ต่างประเทศ และ ตัวแทน ทอ. ร่วมด้วย เนื่องจาก ผบ.ทอ. อยู่ ออสเตรเลีย
โดยมีรายงานว่า ทางสหรัฐฯ นำข้อสนอ ตามนโยบาย offset policy มารายงาน นายกฯ ว่า สหรัฐฯจะเพิ่ม โครงการตอบแทน ทางเศรษฐกิจเพิ่มเติมให้อีกแล้วจะเสนอมา และจะปรับวงเงินลงให้ด้วย
ที่สำคัญคือ การเสนอที่จะ อัปเดท Link 16 ให้ เครื่องบิน F16 ที่ยังไม่ปลดประจำการ ที่กองบิน4 ตาคลี นครสวรรค์ ให้ฟรีด้วย
แต่ปัญหาของ ทอ. คือ ต้องการ อิสระในการใช้งาน F16 ที่ ไม่ต้องถูกควบคุมยิบ จากสหรัฐฯ จึงทำให้ ข้อเสนอของ Gripen คือการ ให้ Tactical Data Link กับ ทอ. ไทย เป็นเจ้าของ100% สามารถนำไปพัฒนา ต่อยอด และไปใช้ ตามที่ทอ. ต้องการ ได้เลย เพราะที่ผ่านมา สหรัฐฯยังไม่เปิดอิสระ เริ่อง Link 16 ให้ ทอ.ไทย และต้องขออนุญาต ตลอด
จะเห็นได้ว่า ทางสหรัฐฯ สู้หนัก เพราะรู้ว่า หาก ทอ.ซิ้อ Gripen นั่น หมายถึง อนาคต ทอ. จะไม่กลับมาใช้ F16 หรือ เครื่องบินสหรัฐฯ แล้ว แต่อาจจะซื้อ Gripen ต่อเนื่องไป ถึง ฝูงหน้า ที่ F16 ที่กองบิน 4 จะปลดในปี 2580
อีกทั้ง สหรัฐฯ โดย F16 ยึดทอ.ไทย มานาน ราว 40 ปี เท่าอายุของ F16 ที่ประจำการที่ กองบิน1 โคราช แต่หาก ทอ.ซื้อGripen มาประจำการแทน ก็จะกลายเป็น ความพ่ายแพ้ของสหรัฐ ที่จะสูญเสียอำนาจ และอิทธิพล ลงไป
ขณะที่ ทอ ก็ยังพยายาม และแสดงออกถึง ศักยภาพของ Gripen. โดย เพจ ทอ. มีการโปรโมท การไปฝึกบิน Pitch Black 2024 ที่ ดาร์วิน ออสเตรเลีย ตลอด
จนถึง ไฮไล้ท์ ที่ Armstrong “บิ๊กไก่“ พล.อ.อ.พันธ์ภักดี ขึ้นบินGripen เวลากลางคืน ในการฝึก Defensive Counter Air ที่ อิสเตรเลีย แม้จะเป็นการรำลึก เทื่อครั้ง เป็นผู้นำฝูงบิน F16 ไทยร่วมฝึกครั้งแรก ในปี2004 ที่มาครั้งนี้ ครบรอบ20 ปี ทอ.ไทย ร่วมการฝึก Pitch Black พอดี
แต่ก็เป็นการส่งสัญญาณ ว่า Gripen จะมาทำหน้าที่ แทนF16 และเป็นการโปรโมทเครื่องบิน Gripen ด้วย หลังจาก เจอกระแสข่าว แพ้ให้กับ FA50 ของ ทอ. ฟิลิปปืนส์ ในการฝึก DogFiigth กัน ที่ออสเตรเลีย นี่
พล.อ.อ.พันธ์ภักดี เคยเป็นผู้บังคับฝูงบินคนแรก ที่นำฝูงบินของกองทัพอากาศเดินทางมาเข้าร่วมการฝึก PITCH BLACK เมื่อปี 2004 ซึ่งในครั้งนั้นกองทัพอากาศได้ส่งเครื่องบินแบบ F16 มาเข้าร่วมการฝึกนี้
ที่สำคัญ เป็นการฝึกบินในเวลากลางคืน เพื่อฝึกบิน ประกอบกำลังในช่วงที่มืดสนิท เพิ่มประสิทธิภาพของนักบิน อีกทั้ง เครื่องบินรบ ต้องสามารถปฏิบัติการได้ทั้ง กลางวันและกลางคืน
ท่าทีของ ผบ.ทอ. ที่ผ่านมา ก็ชัดเจนว่า ต้องการ Gripen มาตลอด และ บิน Gripen ในทอ. มาหลายครั้ง แม้จะ บิน F16 ด้วยก็ตาม แต่ในทอ. รู้ดีว่า ธงของ ทอ. คือ Gripen ที่เหมาะกับ ทอ.มากสุด แถม มีนโยบาย offset ของ นายกฯ มาเสริม อีก เพราะ สวีเดน เสนอมาเต็มพิกัด แต่สหรัฐ เสียเปรียบ ในเรื่องนี้ เพราะเป็น การจัดซื้อ ผ่านโครงการความช่วยเหลือทางการทหาร FMS ที่จะไม่ค่อยมีการตอบแทนการค้าด้านเศรษฐกิจ มากนัก
แต่อย่างไรก็ตาม ท่าที รัฐบาล ที่ยังยื้อเวลา กำลัง ถูกจับตามองว่าเป็นแค่การแสดงละคร เพื่อให้สหรัฐสบายใจว่า ประเทศไทยได้ให้โอกาสทางสหรัฐฯ ในการต่อสู้ เต็มที่แล้ว ก่อนที่ในที่สุด จะเลือกซิ้อ Gripen ตามที่ ทอ.ต้องการ
แต่หากว่า ในที่สุด รัฐบาล เลือก F16 เพราะ เกมการเมืองระหว่างประเทศ และการต่อรองเรื่องอื่นในระดับชาติ เมื่อนั้น บรรยากาศ ความสัมพันธ์ระหว่าง ทอ.กับรัฐบาล ก็จะตึงเครียด
อีกทั้ง สหรัฐฯ เชิญ สุทิน ไป เยือนกลาโหมสหรัฐฯ พบGen Lloyd Austin รมว.กห.สหรัฐ ฯกลาง ส.ค.นี้ เพื่อเจรจา เรื่อง F16 อีกครั้ง นอกจากการเยือนตามธรรมเนียม
แม้ว่า ที่ผ่านมา ผบ.ทอ.จะยอมทุกอย่าง ในการ ให้ความร่วมมือกับรัฐบาลโดยเฉพาะ เศรษฐา ที่มักจะขอให้ทางกองทัพอากาศช่วยสนับสนุนหลายเรื่อง รวมถึงการขอพื้นที่กองบิน 41 เชียงใหม่ในการสร้างทางลัด ทางเชื่อมแก้ปัญหาจราจรในเมืองเชียงใหม่และการขอพื้นที่สนามกีฬาธูปะเตมีย์ ไปทำประโยชน์ รวมถึงพื้นที่ที่กองทัพอากาศดูแลไปแจกจ่ายให้ประชาชนใช้ประโยชน์
แต่หาก ทอ. ไม่ได้ Gripen ก็ให้รอจับตาดู ปฏิกิริยา ของ ทอ. และ ผบ.ทอ. จากนี้ไป