ศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์ตรัง สำนักพัฒนาพันธุ์สัตว์ กรมปศุสัตว์ เป็นหนึ่งในหน่วยงานหลักในการอนุรักษ์ วิจัย และพัฒนาพันธุ์โคพื้นเมืองภาคใต้ หรือโคชน เพื่อการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน โดยมีหน้าที่ในการเก็บข้อมูลลักษณะทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ของโคพื้นเมืองภาคใต้ ศึกษาวิจัยปรับปรุงพันธุ์ การเลี้ยงการจัดการฝูง และผลิตลูกโคเนื้อ เพื่อกระจายสัตว์พันธุ์ดี โคพื้นเมืองภาคใต้ หรือโคชน จำหน่ายให้กับเกษตรเครือข่ายสัตว์พันธุ์ดี กรมปศุสัตว์ และเกษตรกรทั่วไป
นายพรวิจิตต์ จันทร์อุดม รักษาการในตำแหน่ง ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์ตรัง สำนักพัฒนาพันธุ์สัตว์ กรมปศุสัตว์ กล่าวว่า โคพื้นเมืองภาคใต้ หรือโคชน เป็นโคที่มีลักษณะที่ใกล้เคียงกับโคพื้นเมืองภาคกลาง และภาคอีสาน เกษตรกรในเขตภาคใต้เลี้ยงสืบทอดกันมาช้านาน เนื่องจากเป็นโคที่เลี้ยงง่าย ทนทานต่อโรค และแมลงเมืองร้อนได้เป็นอย่างดี มีความสมบูรณ์พันธุ์สูง ใช้อาหารหยาบในท้องถิ่นได้ดี อดีตเลี้ยงไว้ใช้แรงงานในไร่นา จำหน่ายเป็นรายได้เสริม และใช้บริโภคในชุมชนต่อมา
เนื่องจากโคพื้นเมืองภาคใต้มีพื้นฐานในการต่อสู้ที่ดี ประกอบกับลักษณะนิสัยของผู้คนภาคใต้ที่มีความชื่นชอบในเรื่องกีฬาชนโค การพัฒนาพันธุ์โคพื้นเมืองภาคใต้ ก็จะพัฒนาในแง่ของการตอบสนองต่อการชนมากขึ้น พ่อพันธุ์ที่มีลักษณะดี ชนเก่งก็จะถูกคัดเลือกไว้ องค์ความรู้เรื่องการเลี้ยงเพื่อการชนโคก็จะเกิดขึ้นเรื่อยๆ แต่อย่างไรก็ตามโคพื้นเมืองภาคใต้ยังคงเลี้ยงเพื่อการผลิตเนื้อ เพียงแต่มีการใช้ความรู้เรื่องการคัดเลือกพันธุ์ ปรับปรุงพันธุ์เข้าไปจัดการ เพื่อให้ได้ลูกโคเพศผู้เพื่อตอบสนองต่อการชนโคมากขึ้น
นายอภิชาติ ทรัพย์สิริไพบูลย์ นายสัตวแพทย์ชำนาญการ สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดตรัง กล่าวว่า สำหรับบทบาทของสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดตรัง ในการส่งเสริมและพัฒนาโคพื้นเมืองภาคใต้ จะพัฒนาตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ โดยเน้นไปยังโคต้นน้ำ คือโคแม่พันธุ์ที่ทางศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์ตรังเลี้ยงและผลิตลูกเพื่อออกสู่ตลาด เบื้องต้นสิ่งที่สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดตรังได้ดำเนินการ คือการพัฒนาให้ฟาร์มเกษตรกรปรับเปลี่ยนรูปแบบการเลี้ยงแบบดั้งเดิมไปสู่การเลี้ยงที่มีระบบการป้องกันโรคและการเลี้ยงสัตว์ที่เหมาะสม หรือที่เรียกว่า ฟาร์ม GFM
นอกจากนั้น สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดตรังยังให้คำแนะนำในด้านการเลี้ยง การปลูกพืชอาหารสัตว์ รวมถึงโภชนะที่เกี่ยวข้องทั้งหมด ตลอดจนการวางโปรแกรมสุขภาพ ตั้งแต่การถ่ายพยาธิ การทำวัคซีน และในส่วนของโคกลางน้ำ และโคปลายน้ำ มีการบูรณาการร่วมกับศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์ตรัง ในการตรวจติดตามเครือข่ายสัตว์พันธุ์ดีกรมปศุสัตว์ ให้คำแนะนำ ดูแลด้านสุขภาพ ตลอดจนการเก็บข้อมูลต่างๆ ในส่วนของโคปลายน้ำมีการตรวจติดตามร่วมกับกระทรวงมหาดไทย ตรวจรับรองสนามกีฬาขนโคในพื้นที่จังหวัดตรัง
โคพื้นเมืองภาคใต้ หรือโคชน จึงถือได้ว่าเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่น่าจับตามอง นอกจากสามารถเลี้ยงเพื่อการผลิตเนื้อแล้วนั้น ยังสามารถเลี้ยงเพื่อการชน ซึ่งถือว่าเป็นกีฬาและประเพณีของทางภาคใต้ เป็นอีกหนึ่งสีสันในการนำเสนอนักท่องเที่ยว ซึ่งเป็นการเพิ่มมูลค่าในเรื่องของเศรษฐกิจอีกแขนงหนึ่ง อย่างไรก็ตาม การแข่งขันชนโคจะต้องจัดขึ้นภายในสนามที่ได้รับอนุญาตถูกต้องตามกฎหมายเท่านั้น
ทั้งนี้ สำหรับเกษตรกรที่สนใจเลี้ยงโคพื้นเมืองภาคใต้ หรือโคชน หากต้องการคำแนะนำเกี่ยวกับการเลี้ยง สามารถติดต่อได้ที่ศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์ตรัง 153 หมู่ 4 ต.วังคีรี อ.ห้วยยอด จ.ตรัง โทร. 0-7527-0907 และสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดตรัง 20/32 ต.ท่ากลาง ต.ทับเที่ยง อ.เมืองตรัง จ.ตรัง โทร. 0-7521-8377
