อาจไม่ใช่เรื่องเกินคาด ที่ผลการคัดเลือก เครื่องบินรบฝูงใหม่ ของทัพฟ้าไทย ออกมาพร้อมชัยชนะของ SAAB สวีเดน เมื่อ Gripen E/F ได้รับคะแนน การประเมินจากคณะกรรมการ ทอ. ที่มีทั้ง นักบิน F16 และที่มาบิน Gripen แบบที่เรียกว่า ชนะขาด
แต่ที่เกินคาด คือ แม้สหรัฐจะใช้ความพยายามในช่วงโค้งสุดท้ายหนักมากแค่ไหน ก็ไม่สามารถเปลี่ยนการตัดสินใจตั้งแต่ต้น ของ ทอ. ได้
แม้จะเป็นมหาอำนาจ และ เป็นเจัาของฝูงบินเดิม คิอ F16 ที่กำลังจะปลดประจำการ จากกองบิน 1 นครราชสีมา แต่ สหรัฐก็ไม่สามารถรักษากองบิน พื้นที่นี้ ไว้เพราะในอนาคตเครื่องบิน Gripen ก็จะมาประจำการที่นี่
สหรัฐฯ พยายามถึงขั้นที่เสนอให้กู้ระยะยาว และลดดอกเบี้ยจากร้อยละ5 เหลือ 4.5 ผ่อนระยะยาว 12 ปีและจัดไฟแนนซ์ให้ทีเดียวครบฝูง 16 เครื่อง
และ พล.อ.ลอยด์ ออสติน รมว. กลาโหมสหรัฐ คุยกับ สุทิน คลังแสง รมว.กลาโหม และเชิญไปเยือน Pentagon กลาโหมสหรัฐฯ ที่เพื่อพูดคุยในต้นเดือนสิงหาคมนี้ แต่กองทัพอากาศ ก็มีการสรุปผลการให้คะแนน ก่อนแล้ว ที่ ส่งผลให้บรรยากาศกร่อยและ อาจทำให้ความพยายามของสหรัฐฯต้องยุติลงกลางคัน
แม้จะยังไม่มีการเปิดเผย ผลหรือคะแนน ของคณะกรรมการ ที่มีเจ้ากรมแอน พล.อ.ท. วชิรพล เมืองน้อย เจ้ากรมยุทธการ ทอ. เป็นประธาน ที่รับไม้ต่อ มาจาก คณะกรรมการศึกษาฯ ที่มี “เสธ.คิม” พล.อ.อ.เสกสรร คันธา เสธ.ทอ. เต็งหนึ่ง ผบ.ทอ. คนต่อไป เป็นประธาน
แต่ข่าวที่สะพัดออกมา ในทอ. ระบุว่า Gripen ชนะขาด F16 block 70/72 ในการให้คะแนน 10 ข้อ 10 ด้าน จะมีคะแนนสูสี ก็เรื่องสมรรถนะ เครื่องบินรบ
แต่ในเรื่องที่ SAAB เหนือกว่า ทางสหรัฐฯ คือ ระบบ Network Centric ที่เชื่อมโยง 3 เหล่าทัพ และ Datalink ที่ ให้ ทอ.บริหารจัดการเอง อย่างเป็นอิสระ เทียบกับ F16 ที่ไม่ว่า ทำอะไร ก็ต้องขออนุญาตสหรัฐฯ ก่อนทุกเรื่อง ไม่มีความเป็นอิสระ
และการค้าต่างตอบแทน ตามนโยบาย off set policy ของรัฐบาล และ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี ที่ต้องการให้การจัดซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์ ของกองทัพจะต้องทำให้ประเทศและประชาชนได้ประโยชน์กลับคืนในด้านเศรษฐกิจด้วย
โดยที่ทาง SAAB สวีเดน เสนอ แพ็คเกจระยะยาวในการลงทุนรวมมูลค่ากว่า 1 แสนล้านบาทหรือคิดเป็นประมาณ 150% ของงบประมาณในการจัดซื้อ
ขณะที่ฝ่ายสหรัฐฯ เสียเปรียบในเรื่องนี้อย่างมาก เนื่องจากเป็นโครงการจัดซื้อแบบความช่วยเหลือทางการทหาร FMS จึงเน้นที่การช่วยเหลือทางการทหารการฝึกศึกษาที่ให้ประโยชน์กับกองทัพ แต่ไม่ได้มีการลงทุนหรือการตอบแทนทางเศรษฐกิจ กลับคืน
ประเด็นนี้กลายเป็นเหตุผลหลักที่ทำให้กองทัพอากาศใช้เรื่องนี้เป็นจุดเด่น ในการทำให้ Gripen มีคะแนนเหนือ F16 เมื่อ รวมคะแนน ทั้งหมด
ที่สำคัญที่สุดชัยชนะ ของ Gripen ในครั้งนี้ สะท้อน ชัยชนะของ บิ๊กไก่ พล.อ.อ.พันธ์ภักดี พัฒนกุล ผบ.ทอ. ที่ได้พยายามสร้างความเข้าใจในความจำเป็นที่จะต้องจัดซื้อเครื่องบินรบทดแทนเครื่องบินF 16 ที่กำลังจะปลดประจำการในปี 2571 นี้ รวมถึงการจัดทำสมุดปกขาวและมีการเปิดเผยรายละเอียดของโครงการพัฒนากองทัพอากาศและแผนในการจัดซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์ต่างๆ ซึ่งถือเป็นเหล่าทัพแรกที่มีสมุดปกขาวและเปิดเผยต่อสาธารณะ
อีกทั้ง กองทัพอากาศได้พยายามชี้ให้เห็นถึงสมรรถนะของเครื่องบิน Gripen มาตั้งแต่ต้นโดยพาสื่อไปที่กองบิน 7 สุราษฎร์ธานี ดูสมรรถนะของเครื่องบิน Gripen รวมถึงการไปงาน Air Show ที่สิงคโปร์ที่มีการจัดดิสเพลย์ ของเครื่องบิน Gripen ที่สิงคโปร์
ที่สำคัญคือพลอากาศเอกพันธ์ภักดี ได้ทำความเข้าใจกับนายเศรษฐา นายกรัฐมนตรี รวมถึงนายสุทิน มาตั้งแต่ต้น
ท่ามกลางกระแสข่าวว่า ได้ทำความเข้าใจ นายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรีด้วย
ผบ.ทอ. ใช้จังหวะ ช่วงการชี้แจงคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณางบประมาณ 2568 ในการนำผล สรุปของคณะกรรมการ ทอ.รายงานต่อ รมว.กลาโหมและ นายกฯ
แม้ ผบ.ทอ. จะออกตัวว่าให้ผู้บังคับบัญชา พิจารณาตัดสินใจก็ตาม แต่ในทางปฏิบัติแล้ว ย่อมรู้กันดีว่าไม่สามารถที่จะเปลี่ยนการตัดสินใจ หรือผลคะแนนของกองทัพอากาศได้
จึงถือเป็นการวางแผน อย่างรอบคอบ และมีกลยุทธ์ ของ ผบ.ทอ. คนนี้
