เฉลยแล้ว เปลวไฟจากเตาแก๊สเป็นสีเขียวสด อันตรายหรือไม่ "อ.เจษฎ์" มีคำตอบ

Share
Tweet

4 กุมภาพันธ์ 2567 15:11 น. สยามรัฐออนไลน์ วาไรตี้-โซเชียล

วันที่ 4 ก.พ.67 ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ โพสต์ผ่านเพจเฟซบุ๊ก Jessada Denduangboripant ระบุว่า

มีคำถามจากโพสต์นี้ของกลุ่มเฟซบุ้ค "พวกเราคือผู้บริโภค" โดยเป็นรูปเปลวไฟที่น่าจะมาจากเตาแก๊สเป็นสีเขียวสดชัดเจน อย่างที่ไม่เคยเห็นกันตามปรกติ และรูปของถังแก๊สหุงต้ม ยี่ห้อ ปตทพร้อมแคปชั่นประกอบว่า "สอบถามหน่อยครับ ทำไมไฟมันเป็นสีเขียวแบบนี้ครับ เขียวแบบเขียวเลยอ่ะ" (ดู https://web.facebook.com/groups/167395380606699/posts/1402377907108434/ )

ตามปรกติแล้ว เปลวไฟที่มาจากก๊าซหุงต้ม (ไม่ว่าจะยี่ห้อไหนๆ ไม่ใช่แค่ ปตท.) จะมีสีอันเกิดจากการเผาไหม้ของก๊าซ LPG ที่เป็นเชื้อเพลิง โดยมักจะเห็นเป็นชั้นของสีต่างๆ ตั้งแต่สีแดง สีเหลือง สีขาว และสีฟ้า (และเวลาสีผสมกัน ก็อาจมองเป็นสีอื่นๆ เช่น สีส้ม หรือสีฟ้าอมเขียว)

แต่ถ้ามีสีที่แปลกตาออกไปจาก 4 สีนี้ เช่น สีเขียวสด อย่างในภาพ ก็มักจะเกิดจากการมี "สารโลหะ" ปนลงไปผสมในเปลวไฟ เกิดการเผาไหม้ และเห็นเป็นสีแปลกตาครับ ... ซึ่งในกรณีสีเขียวนี้ น่าจะเกิดจากโลหะ "ทองแดง" จากหัวเตาแก๊สเอง ไม่ได้เกิดจากก๊าซหุงต้มที่เอามาใช้ครับ

ลองอ่านคำอธิบายด้านล่างนี้ครับ

- เวลาที่ใช้งานเตาแก๊ส เราอาจจะเห็นว่าเตาแก๊สมีเปลวไฟสีแดง เหลือง ส้ม หรือสีฟ้า บางทีก็มีเกิดเขม่าควัน ติดก้นหม้อขัดยาก จนกลายเป็นหม้อสีดำ

- ที่เป็นเช่นนี้ เกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่เหมาะสมแตกต่างกันของเชื้อเพลิงที่เป็นก๊าซหุงต้ม (LPG) และให้อุณหภูมิที่แตกต่างกัน รวมถึงเขม่าควันต่างกันด้วย คือ

#สีแดง : เปลวไฟมีอุณหภูมิ 600-800°C จัดเป็นเปลวไฟที่แย่ที่สุด ค่อนข้างอันตราย เพราะเป็นการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์อย่างมาก เกิดก๊าซพิซ CO (คาร์บอนมอนอกไซด์) ขณะเผาไหม้ในปริมาณที่มาก พร้อมกับเขม่าควันดำติดก้นหม้อ หากเผาไหม้เช่นนี้ในพื้นที่ปิดจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้ใช้งานได้

#สีเหลือง : เปลวไฟมีอุณหภูมิ 1100°C เป็นเปลวไฟที่ไม่ดี เป็นสีที่ไม่เหมาะสมและมีอันตราย เพราะยังคงมีการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์อยู่ มีก๊าซพิซ CO และเขม่าดำเกิดขั้นจากการเผาไหม้จนก้นหม้อดำเช่นกัน หากเผาไหม้เช่นนี้ในพื้นที่ปิดเป็นระยะเวลานานก็จะเป็นอันตรายต่อผู้ใช้งานได้เช่นกัน

#สีขาว : เปลวไฟมีอุณหภูมิ 1300-1500°C นับเป็นเปลวไฟที่ดี แต่ก็ยังเผาไหม้ไม่สมบูรณ์เต็มที่ ความร้อนที่ได้ยังไม่เต็มประสิทธิภาพ ไม่ค่อยเกิดก๊าซพิซ CO และเขม่าควันแล้ว จึงนับว่าค่อนข้างปลอดภัย

#สีฟ้า : เปลวไฟมีอุณหภูมิ 1400-1600°C เป็นเปลวไฟที่ดีที่สุด เกิดจากการที่สัดส่วนของอากาศและเชื้อเพลิงสมดุลกัน ก่อให้เกิดการเผาไหม้สมบูรณ์ ได้ประสิทธิภาพที่ดีที่สุด ไม่ก่อให้เกิดก๊าซพิษ CO และเขม่าควัน ช่วยให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในส่วนของก๊าซหุงต้ม LPG ได้มาก

- ซึ่งสาเหตุของปัญหานี้ มักเกิดจาก 3 ปัจจัยด้วยกัน ได้แก่ 1.วาล์วอากาศใต้เตา ปรับไว้ไม่เหมาะสม หรือมีการไปขยับถูกโดยไม่ได้ตั้งใจ 2.มีการอุดตัน ที่ท่อทางเดินก๊าซ ไม่ว่าจะเป็นที่ท่อนมหนูของวาล์ว หัวเตา หรือฝาเฟืองทองเหลือง และ 3.ผู้ใช้งานเชื่อมต่อเตาแก๊ส กับหัวปรับแรงดันผิดประเภทหรือเสื่อมสภาพ (เตาแก๊สบ้านใช้หัวปรับแรงดันชนิดแรงดันต่ำ)

- จะเห็นว่า เปลวไฟที่ดี ก็คือเปลวไฟสีฟ้า ที่ให้อุณหภูมิที่สูงที่สุด และมีการเผาไหม้สมบูรณ์สุด .. แต่ถ้าปรกติ เตาที่บ้านมีเปลวไฟสีฟ้าอยู่แล้ว และเกิดเปลวไฟสีอื่น ๆ ที่แปลกตาออกไป ก็อาจเกิดขึ้นได้เนื่องจากมี "โลหะ" บางอย่างลงไปผสมเผาไหม้กับเปลวไฟด้วย

- โลหะของธาตุแต่ละตัวนั้น จะทำให้เกิดสีของเปลวไฟที่ต่างกัน เนื่องจากไออนของโลหะนั้น คายพลังงานออกมาในปริมาณที่ต่างกัน จากการที่ระยะห่างระหว่างชั้นพลังงานของอนุภาคในธาตุไม่เท่ากัน ทำให้ได้คลื่นแสงที่แตกต่างกันไปด้วย

- ตัวอย่างสีของสารประกอบโลหะ เช่น สารประกอบลิเทียม (Li) ให้เปลวไฟสีแดง / สารประกอบโซเดียม (Na)ให้เปลวไฟสีเหลือง / สารประกอบโพแทสเซียม (K) ให้เปลวไฟสีม่วง / สารประกอบรูบิเดียม (Rb) ให้เปลวไฟสีแดงเข้ม / สารประกอบซีเซียม (Cs) ให้เปลวไฟสีฟ้า / สารประกอบแคลเซียม (Ca) ให้เปลวไฟสีแดงอิฐ / สารประกอบแบเรียม (Ba) ให้เปลวไฟสีเขียวแกมเหลือง / สารประกอบทองแดง (Cu) ให้เปลวไฟสีเขียว / สารประกอบแมกนีเซียม (Mg) ให้เปลวไฟสีขาว / สารประกอบเหล็ก (Fe) ให้เปลวไฟสีทองหรือน้ำตาลเหลือง

- พิจารณาจากข้อมูลดังกล่าวนี้ ก็พอได้ #ข้อสรุป ว่า "เปลวไฟสีเขียวสด" ที่เห็นนั้น อาจเกิดจากเปลวไฟเตาแก๊ส ไปเผาโลหะที่มีส่วนประกอบของ "ทองแดง" จนทำให้ได้ไฟสีเขียวสดขึ้น

- ซึ่งกรณีคล้ายกันนี้ อาจารย์อ๊อด (รศ. ดร.วีรชัย พุทธวงศ์ อาจารย์ประจำภาควิชาเคมี คณะศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ) เคยให้สัมภาษณ์อธิบายไว้ (ดูข่าว https://web.facebook.com/watch/?v=8804847769540541) โดยตั้งสมมติฐานของสาเหตุ ไว้ว่า

"สีเขียวนี้ น่าจะมาจากหัวเตาแก๊ส ที่ใช้งานมาอย่างยาวนาน จนกระทั่งเกิดสนิมเกาะที่บริเวณรูของหัวเตา ซึ่งหัวเตานี้ทำจาก คอปเปอร์ (copper) ซึ่งก็คือทองแดง ไฟจากเตาแก๊สไปปนกับทองแดง จึงเกิดการเปลี่ยนแปลงของไฟจากสีน้ำเงิน กลายเป็นไฟสีเขียวเช่นนั้น ซึ่งไม่ได้เป็นอันตรายด้วย ถ้าไฟเผาไหม้สนิมทองแดงไปหมดแล้ว ไฟเตาแก๊สก็จะกลับมาเป็นสีเดิม"