“สว.สมชาย”ชงข้อเสนอ “การพักโทษ” แนะแก้กม.-กำหนดบังคับโทษเด็ดขาด

เมื่อวันที่ 24 ธ.ค.66 นายสมชาย แสวงการ สมาชิกวุฒิสภา โพสต์ข้อความในเฟซบุ๊ก ระบุข้อความว่า

ข้อเสนอต่อสังคมเรื่องการพักโทษ

       การพักโทษ การลดโทษ การอภัยโทษ การปล่อยตัวเร็วกว่ากำหนดหรือการคุมประพฤติแบบมีเงื่อนไขฯ ยังคงมีความจำเป็นอยู่ตามโอกาสตามสมควร เพื่อจูงใจให้นักโทษมีความหวัง ไม่ก่อการจลาจล ลดความแออัดในเรือนจำ นำไปสู่การคืนคนดีกลับสู่สังคม เป็นเรื่องที่ทุกฝ่ายเห็นพ้องด้วย

     แต่ต้องพิจารณาโดยใช้หลักนิติรัฐนิติธรรมเป็นสำคัญ  ตรงไปตรงมา ไม่มีวาระซ่อนเร้น เฉพาะราย โดยต้องให้ทุกองคาพยพในกระบวนยุติธรรมมีส่วนร่วมพิจารณา และตรวจสอบได้     มิใช่ปล่อยให้หน่วยใดมีอำนาจเพียงลำพัง เพราะอาจนำไปสู่การเสื่อมศรัทธาในกระบวนการยุติธรรมไทยทั้งระบบ  ดังที่กำลังเป็นอยู่ในปัจจุบัน

     จึงขอเสนอข้อมูลความเห็นและข้อเสนอแนะเพื่อให้ภาคส่วนต่างๆในสังคม ช่วยกันพิจารณาดังนี้

1)วิธีแก้ปัญหาคนล้นคุกด้วยวิธีปล่อยตัวเร็วขึ้นกับนักโทษที่ได้รับผลกระทบจากการลงโทษ(Early release of sentenced prisoners) ในต่างประเทศนั้น มักจะใช้กับนักโทษที่เฉพาะกลุ่มคดีไม่ร้ายแรง

เปิดโอกาสให้กลับตัว และมุ่งเน้นเฉพาะที่เป็นเด็กเยาวชน

ผู้ติดยาเสพติดผิดเล็กน้อยไม่ใช่ตัวการสำคัญ  ผู้บกพร่องทางจิตและผู้หญิง ฯลฯ ด้วยการให้ ลาพักโทษ ลดโทษ อภัยโทษ ปล่อยตัวก่อนกำหนด

 คุมประพฤติแบบมีเงื่อนไข  ฯลฯ จะไม่ใช้กับนักโทษคดีอาญาร้ายแรง

คดีอุกฉกรรจ์ หรือคดีทุจริตคอรัปชั่น

2)หลักยุติธรรมสากลในประเทศที่ได้รับความเชื่อมั่นศรัทธาสูง

 จะพิจารณาการลดโทษ พักโทษหรือปล่อยตัว ร่วมกันถึงกำหนดโทษที่ศาลพิพากษาคกับการมีระยะเวลาปลอดภัยของสังคม และต้องมีกระบวนการมีส่วนร่วมในการพิจารณาเช่น เจ้าทุกข์ ญาติ ตำรวจ ราชทัณฑ์ อัยการ แพทย์ ภาคประชาสังคม ฯลฯ โดยศาลเป็นผู้พิจารณาให้มีการลดโทษ พักโทษหรือปล่อยตัวที่เหมาะสม  มิใช่ปล่อยให้เรือนจำอันเป็นหน่วยงานบังคับโทษมีอำนาจกระทำโดยลำพัง

3)ประเทศไทยใช้นโยบายแก้ไขคนล้นคุกมาตลอด โดยออกกฎหมายเพื่อช่วยเรื่องนี้มาแล้วหลายฉบับ อาทิ  พรบไกล่เกลี่ยข้อพิพาท2562  พรบ ว่าด้วยการปรับเป็นพินัย 2565 พรบ พืชกระท่อม2565 พรบประมวลยาเสพติด2564ฯลฯ ที่ให้พืชกระท่อมและกัญชา เปลี่ยนเป็นยาเสพติดประเภทไม่ร้ายแรง (soft drugs) ทำให้กรมราชทัณฑ์ปล่อยนักโทษในคดีต่างๆออกจากเรือนจำไปแล้วนับหมื่นคน

4)ปัญหาการใช้อำนาจ ลดโทษ พักโทษ ปล่อยตัว ของราชทัณฑ์

ยังเป็นข้อครหาถกเถียงถึงความเหมาะสมในดุลยพินิจอำนาจราชทัณฑ์กับอำนาจพิพากษาในคดีของศาลยุติธรรม มาโดยตลอด

เห็นได้จากปรากฏการณ์เลื่อนชั้นนักโทษคดีทุจริตจำนำข้าว อย่างรวดเร็วต่อเนื่องผิดปกติ 3ครั้งใน1ปี ทำให้นักโทษบางรายได้รับประโยชน์รับอภัยลดโทษไปมากกว่า10-37 ปี ทั้งๆที่คดีนี้ศาลฎีกาพิพากษาตัดสินจำคุกสูงสุด48 ปี เพราะถือเป็นคดีอุกฉกรรจ์ทุจริตโกงชาติถือเป็นภัยสังคม

5)ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี พลเอกประยุทธ (12เมย65)เคยรับทราบรายงานของกระทรวงยุติธรรม เกี่ยวกับการอภัยโทษ ซึ่งเป็นการปรับปรุงแนวทางการจัดชั้น เลื่อนชั้นนักโทษ ให้มีแนวทางชัดเจนขึ้น โดยเป็นการรับข้อเสนอแนะจากคณะกรรมการตรวจสอบการดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยการอภัยโทษ  มีเรื่องสำคัญบางประการได้แก่

5.1กำหนดให้นักโทษที่จะได้รับอภัยโทษ (ไม่ว่าลดโทษหรือปล่อยตัว)

ต้องผ่านระยะปลอดภัย คือ ต้องรับโทษมาแล้วไม่น้อยกว่า 1 ใน 3

หรือรับโทษจำคุกมาแล้ว 8 ปี (แล้วแต่ระยะเวลาใดถึงก่อน) และไม่ว่าจะเป็นนักโทษชั้นใด

หลังจากนั้น จึงจะดูอายุ สุขภาพ การจัดชั้น เพื่อลดโทษ ยกเว้นแต่เป็นการถวายฎีกาเฉพาะราย

5.2วางหลักเกณฑ์ใหม่ที่เข้มขึ้นเกี่ยวกับการลดโทษคดีร้ายแรงในความรู้สึกของสังคม เช่น คดียาเสพติด คดีทุจริต คดีที่ศาลให้ประหารชีวิตโดยให้การลดโทษและปล่อยตัว

5.3 การจัดชั้นนักโทษ (ดี ดีมาก เยี่ยม) จะเข้มขึ้นและมีกฎเกณฑ์มากขึ้นเป็นต้น

ข้อเสนอแนะเร่งด่วน

1)สมควรให้มีการแก้ไขกฎหมายที่เกี่ยวข้อง อาทิ พรบ ราชทัณฑ์และพรบให้ใช้ธรรมนูญศาลยุติธรรม กำหนดให้มีศาลแผนกบังคับโทษ  มีอำนาจหน้าที่ในการติดตามผลบังคับโทษ และมีอำนาจในการพิจารณาการพใักโทษนักโทษเด็ดขาด

2)หน่วยที่เกี่ยวข้องจะต้องพิจารณาในเรื่องดังกล่าวตามหลักยุติธรรมสากลโดยยึดหลักนิติรัฐ นิติธรรมอย่างเคร่งครัด

ดร.สมชาย แสวงการ

สมาชิกวุฒิสภา

ประธานคณะกรรมาธิการสิทธิมนุษยชนฯ วุฒิสภา

24 ธค 2566

ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก

1)เอกสารกระบวนการยุติธรรมทางเลือกในต่างประเทศ สู่โมเดลการแก้ไขปัญหากระบวนการยุติธรรมไทย https://researchcafe.tsri.or.th/judicial-process/

@ ขั้นตอนการปล่อยตัวจากเรือนจำ

(Early release of sentenced prisoners)

วิธีการปล่อยตัวผู้ต้องขังจากเรือนจำเร็วขึ้น ในต่างประเทศ

เป็นมาตรการที่ถูกนำมาใช้ในการลดปัญหาจำนวนผู้ต้องขังล้นเรือนจำ

โดยมุ่งเน้นไปที่กลุ่มเป้าหมายที่เป็นผู้ต้องขังที่ได้รับผลกระทบจากการลงโทษด้วยการจำคุก ซึ่งประกอบด้วย

*** ผู้ต้องขังที่เป็นเด็ก ผู้ติดยาเสพติด ผู้บกพร่องทางจิต และผู้หญิง***

 โดยวิธีการที่สามารถนำมาใช้ ประกอบด้วย การให้ลาพักการลงโทษ

การกลับบ้านชั่วคราวก่อนพ้นโทษ การปล่อยออกไปทำงานหรือศึกษา

 การคุมประพฤติ/ปล่อยตัวแบบมีเงื่อนไข การยกเลิกโทษ/การลดโทษ

และการอภัยโทษสำหรับกลุ่มผู้กระทำผิดเกี่ยวกับยาเสพติด ซึ่งเป็นกลุ่มใหญ่ของผู้ต้องขังในเรือนจำหลายประเทศ โดยส่วนใหญ่มักจะเป็นผู้ที่

ไม่ใช่ตัวการสำคัญในคดียาเสพติด และมักเป็นผู้เสพยาเสพติดเป็นส่วนใหญ่ วิธีการทางเลือกนำมาใช้กับผู้ต้องขังที่กระทำความผิดเล็กน้อย

ในคดียาเสพติด โดยวิธีการที่ใช้ประกอบด้วย การลดทอนความเป็นอาชญากรรม (Decriminalization) เป็นการทำให้การกระทำบางอย่างเกี่ยวกับยาเสพติดไม่ผิดกฎหมาย เช่น การครอบครองยาเสพติดจำนวนเล็กน้อย เป็นต้น

2)ข้อมูลการเลื่อนชั้นนักโทษคดีทุจริตจำนำข้าว

3)พรบ และกฎหมายต่างๆที่เกี่ยวข้อง