ผ้าส่างกาน ประเพณีโบราณของชาวไทใหญ่ 

ผ้าส่างกานคืออะไร…? 
    ในช่วงวันเพ็ญเดือนสิบสอง หรือ “เหลินสิบสองมน”ของทุกปี ชาวไทใหญ่ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน จะช่วยกันประดิษฐ์ผ้าจีวร โดยใช้ผ้าสีเหลืองทอง ตกแต่งด้วยเส้นกระดาษ และลวดลายดอกไม้ ในลักษณะตาราง มีความวิจิตร สวยงาม เพื่อนำไปถวายห่มองค์พระพุทธรูป หรือ องค์พระธาตุ ซึ่งชาวไทใหญ่ ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้ยึดถือปฏิบัติสืบต่อกันมาช้านาน

     ประเพณีหลู่ส่างกาน เป็นประเพณีโบราณของชาวไทใหญ่ คือการถวายจีวร ห่มองค์พระพุทธรูปในฤดูหนาว เป็นประเพณีพื้นบ้าน  จัดขึ้นระหว่างเดือน ตุลาคม-เดือนพฤศจิกายน ของทุกปี ถือว่าเป็นวัฒนธรรม ประเพณีอันดีงาม และทรงคุณค่าของชาวไทใหญ่ โดยวัตถุประสงค์ เพื่อนำจีวรไปห่มองค์พระประธานในโบสถ์ของวัดต่าง ๆ เพื่อกันหนาวให้กับองค์พระพุทธรูป ที่เป็นที่สักการะของชาวบ้าน 

      และในปี พ.ศ. 2566 โครงการวิจัย ฟื้นวิถีเมิงไต: การรื้อฟื้นและจัดการทุนวัฒนธรรมไทใหญ่เมืองแม่ฮ่องสอน มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ ร่วมกับวัดพระธาตุดอยกองมู โดยพระสุมณฑ์ศาสนกิตติ์ เจ้าคณะจังหวัดแม่ฮ่องสอน เจ้าอาวาสวัดพระธาตุดอยกองมู เทศบาลเมืองแม่ฮ่องสอน นำโดย นางสาวมัลลิกา จีนาคำ นายกเทศมนตรีเมืองแม่ฮ่องสอน และภาคีเครือข่ายภาคประชาชน จัดทำผ้าจีวรห่มองค์พระธาตุดอยกองมู จำนวน 2 ผืน ด้วยเทคนิคการประทับลายคำ ซึ่งเป็นการประยุกต์ภูมิปัญญาดั้งเดิมในรูปแบบงานสร้างสรรค์ จัดทำเป็นลวดลาย “พระพุทธเจ้า ๒๘ พระองค์” (พาราซาวแปดสู่) โดยการมีส่วนร่วมกับชุมชน

    อาจารย์ ดร.ธรรศ ศรีรัตนบัลล์ ผู้อำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ ได้กล่าวว่า “...หลู่ส่างกานเจ้าพารา หรือส่างกานคำ หรือ ส่างกานเคอ” เป็นประเพณีการถวายผ้าจีวรห่มองค์พระพุทธรูป หรือ องค์พระธาตุ ซึ่งไทใหญ่ ยึดถือปฏิบัติสืบต่อกันมาช้านาน โดยนิยมถวายในวันเพ็ญเดือนสิบสอง หรือ “เหลินสิบสองมน”ของทุกปี การประดิษฐ์ผ้าจีวร จะใช้ผ้าสีเหลืองทอง ตกแต่งด้วยเส้นกระดาษ และลวดลายดอกไม้ ในลักษณะตาราง แบบจีวร เรียกว่า “เต๊กต๋าส่างกาน…”

     โดยในวันที่ 25 พฤศจิกายน 2566 นายเชษฐา โมสิกรัตน์ ผู้ว่าราชการจังหวัดแม่ฮ่องสอน พร้อมด้วยนางจิราภรณ์ โมสิกรัตน์ นายกเหล่ากาชาดจังหวัดแม่ฮ่องสอน นำคณะศรัทธา ประชาชน ร่วมจัดเตรียมผ้าส่างกานห่มพระธาตุดอยกองมู ตกแต่งผ้าด้วยการ “พิมพ์ลายคำ” รูปพระพุทธเจ้า 28 องค์ และจารึกชื่อ ถวายเป็นพุทธบูชา เพื่อความเป็นศิริมงคล 

       เพื่อจัดเตรียมผ้าส่างกานห่มพระธาตุดอยกองมู และเดินขึ้นพระธาตุดอยกองมู เนื่องในเทศกาลลอยกระทงสวรรค์  งานนมัสการพระธาตุดอยกองมู  ประจำปี 2566 ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 23-27 พฤศจิกายน 2566 นี้ ณ วัดพระธาตุดอยกองมู อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน เพื่อสืบสานประเพณีอันดีงามของชาวไทใหญ่ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนให้คงอยู่สืบไป