ลดน้ำหนักเร็วเกินไปเสี่ยงไตวายเฉียบพลันจริงหรือ?

วันที่ 21 ก.ย.66 เพจ รามาแชนแนล Rama Channel  โพสต์ข้อความระบุว่า ความอ้วนเป็นสิ่งที่กวนใจใครหลายๆ คนเพราะทำให้สูญเสียความมั่นใจในรูปร่างตัวเองต่อคนที่พบเห็น วิธีที่เลือกใช้กันก็คือกันออกกำลังกายแต่เพื่อผลลัพธ์ที่เห็นผลทันตาจึงโหมออกกำลังกายหนักเกินไป จนร่างกายขาดน้ำส่งผลให้ ไต ทำงานหนักเสี่ยงต่อการเป็นโรคไตวายเฉียบพลันได้ในที่สุด

รศ.นพ.สุรศักดิ์ กันตชูเวสศิริ  สาขาวิชาโรคไต  ภาควิชาอายุรศาสตร์  คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี  มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า  หลายคนเจอปัญหาความอ้วนหรือน้ำหนักเกินมาตรฐาน สิ่งแรกที่ต้องทำ คือ การควบคุมอาหารและโหมออกกำลังกายเพื่อ ลดน้ำหนัก แต่การโหมออกกำลังกายมากเกินไปจะทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำและเกลือแร่มาก ส่งผลให้ปริมาตรเลือดลดลงจนทำให้ ไต ขาดเลือดไปเลี้ยงและสูญเสียหน้าที่การทำงานอาจทำให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันได้ ซึ่งหน้าที่สำคัญของไต คือ การสร้างปัสสาวะซึ่งช่วยขับของเสียที่เกิดจากการเผาผลาญสารอาหารต่าง ๆ และช่วยรักษาความปกติของน้ำและเกลือแร่ของร่างกาย

รศ.นพ.สุรศักดิ์ กล่าวอีกว่า  ไตวายเฉียบพลัน คือ ภาวะที่ไตทำงานลดลงอย่างรวดเร็วซึ่งเมื่อแพทย์ให้การรักษาได้ทันการทำงานของไตก็จะสามารถฟื้นตัวดีขึ้นได้ สาเหตุเกิดจากการสูญเสียน้ำของร่างกาย เช่น อาเจียนหรือท้องเสียรุนแรง เสียเลือดมากจากอุบัติเหตุหรือเลือดออกในทางเดินอาหาร และการติดเชื้อในกระแสเลือดรุนแรง ในส่วนของไตวายเรื้อรังเป็นภาวะที่ไตเสื่อมลงช้า ๆ อย่างต่อเนื่องหรือมีความผิดปกติของไตเกินกว่า 3 เดือน ซึ่งถ้าเกิดไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายจะไม่สามารถฟื้นกลับมาทำงานได้เหมือนปกติต้องรับการบำบัดทดแทนไต เช่น การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม การล้างไตทางหน้าท้อง และการผ่าตัดปลูกถ่ายไต สาเหตุส่วนใหญ่ของไตวายเรื้อรังนั้นเกิดจากโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง

สำหรับ "สัญญาณเตือนของโรคไตวายเฉียบพลัน" ได้แก่  เเขนเเละขาบวม  ปัสสาวะน้อยกว่า 400 ซีซีต่อวันหรือบางรายอาจไม่มีปัสสาวะออกมาเลย  ปวดศีรษะ คลื่นไส้ และอาเจียน  รู้สึกหวิว เหนื่อยง่าย หรือมีอาการขาดน้ำ  อ่อนเพลีย

ส่วน "สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคไตวายเฉียบพลัน" ได้แก่  ติดเชื้อในกระแสเลือด มีความผิดปกติที่มีผลต่อไตและอวัยวะอื่นๆ  การอุดตันในระบบทางเดินปัสสาวะเนื่องจากภาวะต่าง ๆ เช่น ต่อมลูกหมากโต นิ่วในไต และมะเร็งบางชนิด  การไหลย้อนของปัสสาวะกลับเข้าไต การอักเสบของไตอย่างต่อเนื่อง สารน้ำและเกลือแร่ในร่างกายลดลงเป็นเวลานาน  ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคไตวายเฉียบพลัน น้ำตาลในเลือดสูง  ความดันเลือดสูง  โรคหัวใจและหลอดเลือด  สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ น้ำหนักเกิน พันธุกรรม โครงสร้างที่ผิดปกติของไต  ความชรา

" ทำไมเร่งลดน้ำหนักถึงอันตรายนั้น  เกิดจากการไม่ดื่มน้ำเพราะกลัวอ้วน บางคนกินยาที่มีส่วนผสมของยาขับปัสสาวะทำให้ปัสสาวะบ่อยจึงทำให้ขาดน้ำและเข้าใจว่าน้ำหนักลดลง ทำให้ร่างกายขาดน้ำและเกลือแร่ เมื่อร่างกายขาดน้ำและเกลือแร่ ผลที่เกิดกับร่างกายคือเป็นตะคริว คลื่นไส้ อาเจียน หน้ามืด และความดันเลือดต่ำ  ส่วนโรคอ้วนและโรคไตสัมพันธ์กัน เนื่องจากโรคอ้วนเป็นสาเหตุสำคัญของการออกกำลังกาย ซึ่งการออกกำลังกายเป็นกิจกรรมที่ต้องออกแรงและเคลื่อนไหวร่างกายทำให้เสียเหงื่อมากส่งผลให้ร่างกายขาดน้ำ นอกจากนี้หากเกิดอุบัติเหตุหรือการบาดเจ็บอย่างรุนแรงในขณะออกกำลังกายก็ทำให้เสี่ยงต่อการเป็นโรคไตวายเฉียบพลันได้"

รศ.นพ.สุรศักดิ์ ได้แนะนำการลดน้ำหนักอย่างถูกวิธี  ได้แก่ ลดไขมันในร่างกาย ไม่ใช่ลดกล้ามเนื้อ กินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน วิตามิน และเกลือแร่จากผักและผลไม้  ลดปริมาณอาหารโดยเฉพาะหมวดแป้งและนำ้ตาลหรือเปลี่ยนเป็นอาหารที่มีพลังงานต่ำ หลีกเลี่ยงอาหารทอด ผัด และอาหารที่มีไขมัน ไม่ใช้ยาลดน้ำหนักที่อาจเป็นอันตราย ดื่มน้ำหลังออกกำลังกาย ลดน้ำหนัก ให้ถูกวิธี  ควรดื่มน้ำ 500-600 มิลลิลิตร ก่อนออกกำลังกาย 2-3 ชั่วโมง  ควรดื่มน้ำ 200-300 มิลลิลิตร ก่อนออกกำลังกาย 30 นาที ควรดื่มน้ำ 200-300 มิลลิลิตร ระหว่างออกกำลังกายเมื่อรู้สึกกระหายน้ำ ควรดื่มน้ำ 1-1.5 ลิตร ต่อน้ำหนักตัวที่หายไป 1 กิโลกรัมหลังจากออกกำลังกาย ถ้าออกกำลังกายหนักติดต่อเกิน 60 นาทีและเสียเหงื่อมาก ควรดื่มเครื่องดื่มเกลือแร่ทดแทน

ทั้งนี้วิธีป้องกันการเกิดโรคไตวายเฉียบพลัน ทำได้โดยหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่อาจเสี่ยงต่อโรคไตวายเฉียบพลัน  ควบคุมน้ำหนักอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม  ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว ควบคุมความดันเลือด ระดับน้ำตาล และไขมันในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม  พักผ่อนอย่างน้อยวันละ 7-8 ชั่วโมง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ แต่อย่าหักโหมจนเกินไป งดการสูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ตรวจสุขภาพประจำปี

สำหรับวิธีรักษาโรคไตวายเฉียบพลัน ได้แก่ รักษาสมดุลน้ำและเกลือแร่ในร่างกายให้เป็นปกติ ปรับขนาดยาตามการทำงานของไตที่ลดลง  หลีกเลี่ยงการฉีดสารทึบรังสีหรือยาที่มีผลเสียต่อไต  ในการรักษาโดยการบำบัดทดแทนไต กรณีที่มีอาการสารน้ำเกินหรือเกลือแร่ผิดปกติมาก  ไตวายเฉียบพลันเป็นโรคที่เกิดได้จากหลายสาเหตุรวมถึงการออกกำลังกายของคนที่พยายามลดน้ำหนัก ดังนั้น เพื่อป้องกันการเกิดโรคนี้ควรลดน้ำหนักให้ถูกต้องและถูกวิธี ไม่หักโหมจนเกินไป ดื่มน้ำให้เพียงพอหรือเทียบเท่ากับที่ร่างกายสูญเสียไป

 

 

เพจ รามาแชนแนล Rama Channel