แปลงใหญ่เมล่อน ตำบลคู้สลอด อำเภอลาดบัวหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดย “สวน Smile Melon” ปัจจุบันเป็นแหล่งผลิตเมล่อนแบบครบวงจร ผลิตเมล่อนญี่ปุ่น ที่สร้างรายได้มหาศาลให้กับเกษตรกร โดยมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว หวาน หอม อร่อย จนกลายเป็นผลไม้เด่นชนิดหนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ดร.รุจีพัชร บุญจริง เกษตรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เปิดเผยว่า พื้นที่ตำบลคู้สลอด อำเภอลาดบัวหลวง เกษตรกรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนาและปลูกผัก ซึ่งประสบปัญหาราคาผลผลิตตกต่ำ ส่งผลให้เกษตรกรต้องหาอาชีพเสริมรองรับ จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการปลูกเมล่อน โดยเริ่มแรกเป็นการปลูกแบบกลางแจ้ง เมื่อปลูกซ้ำๆ หลายฤดูกาล ก็ประสบปัญหาโรคแมลงเข้าทำลายผลผลิตเสียหายมาก สำนักงานเกษตรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สำนักงานเกษตรอำเภอลาดบัวหลวง ร่วมกับ ส.ป.ก. เข้าไปบูรณาการให้ความช่วยเหลือ โดยส่งเสริมให้รวมกลุ่มเป็นวิสาหกิจชุมชน ในปี 2554 “วิสาหกิจชุมชนเมล่อนหมู่ใหญ่ร่วมใจพัฒนา” ทำให้มีโอกาสเข้าถึงแหล่งเงินทุน แหล่งความรู้วิชาการ และการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ และได้มีการปรับเปลี่ยนวิธีการปลูกใหม่เป็นปลูกในระบบโรงเรือนปิด ป้องกันโรคและแมลงรบกวน ทำให้ผลิตเมล่อนได้คุณภาพดี และพัฒนากระบวนการผลิตจนได้รับการรับรองมาตรฐาน GAP ส่งผลผลิตขายใน TOPS Supermarket เป็นตลาดหลัก สร้างรายได้ให้กลุ่มเป็นอย่างดีและเป็นที่รู้จักกว้างขวางมากยิ่งขึ้น
นายเจริญสิน สุขกาย นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ สำนักงานเกษตรอำเภอลาดบัวหลวง กล่าวต่อว่า จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (Covid-19) ส่งผลกระทบต่อการจำหน่ายเมล่อนของกลุ่มเป็นอย่างมาก เนื่องจาก TOPS Supermarket คู่ค้ารายสำคัญปรับลดปริมาณการรับซื้อลงด้วยปัญหาของเศรษฐกิจ สำนักงานเกษตรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และสำนักงานเกษตรอำเภอลาดบัวหลวง ร่วมกับสำนักงานพาณิชย์จังหวัดได้เข้ามาช่วยเหลือหาช่องทางจำหน่าย เช่น สถานที่ราชการ สถานศึกษา ฯลฯ และได้ส่งเสริมให้จัดตั้งเป็นแปลงใหญ่ เพิ่มโอกาสในการได้รับการสนับสนุนและพัฒนากลุ่มอย่างเป็นระบบ ได้แก่ การส่งเสริมการลดต้นทุนการผลิต โดยการลดใช้ปุ๋ยและสารเคมี และปรับเปลี่ยนไปใช้สารชีวภัณฑ์และน้ำหมักจากสมุนไพรไล่แมลง การส่งเสริมการเพิ่มผลผลิตโดยการใช้สายพันธุ์คุณภาพ และมีการดูแลอย่างใกล้ชิดถูกต้องตามหลักวิชาการ มุ่งเน้นให้เกษตรกรให้ความสำคัญกับมาตรฐาน GAP และมีการควบคุมคุณภาพผลผลิตให้ตรงตามความต้องการของตลาด เพิ่มช่องทางการตลาดและการพัฒนาสู่ตลาดออนไลน์ พัฒนากระบวนการกลุ่ม จัดตั้งคณะกรรมการกลุ่ม มีการวางแผนการผลิตและการตลาดร่วมกัน เป็นต้น
นางสาวสุดารัตน์ สุขนุ่ม ผู้จัดการแปลงใหญ่เมล่อนตำบลคู้สลอด กล่าวต่ออีกว่า กลุ่มเปลงใหญ่เมล่อน จัดตั้งเมื่อปี 2564 มีสมาชิก 30 ราย มีพื้นที่การปลูก 47 ไร่ มีโรงเรือนเรือนปลูก ประมาณ 100 โรงเรือน มีการวางแผนการปลูกสลับหมุนเวียนกันภายในกลุ่มทุกสัปดาห์ เพื่อให้มีผลผลิตออกสู่ตลาดได้ตลอดทั้งปี เน้นปลูกเมล่อนญี่ปุ่น 2 สายพันธุ์ด้วยกัน คือ 1. อาซาฮี มีจุดเด่นที่เนื้อสีส้ม รสชาติหวาน กรอบ และ 2. มิโดริ มีจุดเด่นที่เนื้อสีเขียว รสชาติหวานนุ่ม หอม ค่าความหวานเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 14-16 บริกซ์ กิจกรรมกลุ่มฯ ประกอบด้วย การผลิตเมล่อน การจำหน่ายผลผลิต การบริการให้ความรู้เรื่องการผลิตเมล่อน และเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร ปัจจุบันกลุ่มแปลงใหญ่เมล่อน มีการพัฒนาคุณภาพได้รับมาตรฐานสินค้าเกษตรปลอดภัย GAP และยังมีการบริหารจัดการกลุ่มที่ดี อาทิ ประชุมกลุ่มกำหนดบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการ การติดตามตรวจสอบคุณภาพการผลิต และส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย มาปรับใช้ในกลุ่มอยู่เสมอ
“หลังจากการรวมกลุ่มเป็นแปลงใหญ่ ต้นทุนการผลิตเมล่อน ลดลง 10.3 % และสามารถควบคุมคุณภาพของเมล่อนโดยการสุ่มตรวจสอบน้ำหนักและความหวานของผลเบื้องต้นเพื่อให้ได้ผลผลิตตามมาตรฐาน คือน้ำหนัก 1.2 กิโลกรัมขึ้นไป และความหวานประมาณ 14% บริกซ์” นางสาวสุดารัตน์ กล่าว
กลุ่มแปลงใหญ่เมล่อน ได้รับการส่งเสริมจากเจ้าหน้าที่สำนักงานส่งเสริมการเกษตร ในระดับอำเภอ และจังหวัด เข้ามาสนับสนุนเรื่องการอบรมถ่ายทอดความรู้ เช่น การผลิตสารชีวภัณฑ์เชื้อราไตรโครเดอร์ม่า ฮอร์โมนไข่ การผลิตปุ๋ยหมักชีวภาพไว้สำหรับใช้ในแปลงเพาะปลูก เพื่อช่วยลดต้นทุน และเพิ่มผลผลิตให้กับสมาชิก ตลอดจนสร้างการรับรู้ แนะนำการผลิตพืชปลอดภัย ตามมาตรฐาน GAP เพื่อเป็นที่ยอมรับของผู้บริโภค จนสามารถส่งขายห้างสรรพสินค้าชั้นนำ และโรงแรมต่างๆ พร้อมสนับสนุนวัสดุ-อุปกรณ์การผลิต และบรรจุภัณฑ์ เพื่อส่งเสริมการสร้างมูลค่าสินค้าเกษตร ภายใต้โครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่อีกด้วย
นอกจากนี้ ในปี 2565 กลุ่มแปลงใหญ่เมล่อน ได้รับงบประมาณจากมูลนิธิ “เตียง จิราธิวัฒน์” ในการปรับปรุงที่ทำการกลุ่มให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร จัดทำร้านกาแฟและอาหาร แปลงเกษตรผสมผสาน และจุดเช็คอิน พร้อมพัฒนาให้กลุ่มนำผลผลิตมาแปรรูปเป็นอาหารและเครื่องดื่มสร้างมูลค่าเพิ่ม และการจัดทำโปรแกรมการเรียนรู้การปลูกเมล่อนให้กับผู้ที่สนใจ หรือนักท่องเที่ยว
สำหรับผู้ที่สนใจ “เมล่อนคู้สลอด” สามารถติดต่อได้ที่ เพจ facebook : วิสาหกิจชุมชนหมู่ใหญ่ร่วมใจพัฒนา และ www.ตลาดเกษตรออนไลน์.com หรือ สามารถติดต่อได้ที่ โทร. 08 6086 6930