เรือพระสุพรรณหงส์มาจากไหน? นักประวติศาสตร์มีคำตอบ

นายเทพมนตรี ลิมปพยอม นักประวัติศาสตร์ โพสต์ข้อความระบุว่า...เรือพระสุพรรณหงส์มาจากไหน ช่วงนี้เขมรเที่ยวเคลมโน้นนี่นั่นมาจนถึง “เรือพระสุพรรณหงส์” ว่ามาจากภาพแกะสลักที่นครวัด ไทยเราเอามาจากเขมร! นี่ถ้าพระเจ้าสูรยวรมันที่ ๒ ผู้สร้างนครวัด ล่วงรู้ว่าลูกหลานเขมรมาคิดเยี่ยงนี่ คงอุทานออกมาจากพระโอษฐ์ว่า “พวกเอ็งนี่ช่างไม่รู้อะไรเลย” อันที่จริงแล้วเรือพระสุพรรณหงส์แสดงสัญลักษณ์แหล่งที่มาที่ไปอย่างชัดเจน เพราะเมื่อเป็นเรือยาวมีโขลนหัวเรือเป็นรูปหงส์ มีสถานะสูงส่งเป็นเรือของพระเจ้าแผ่นดินในโลกตะวันออก พระพรหมผู้ทรงหงส์เป็นพระราชพาหนะคือ เทพเจ้าสูงสุด 1 ใน 3 ที่เราเรียกรวมว่า “ตรีมูรติ”เรือรูปหงส์จึงเป็นเรือที่ได้รับอิทธิพลมาจากความเชื่อในศาสนาฮินดู

ดังนั้นโขลนหัวเรือรูปหงส์จึงมีที่มาจาก อินเดีย และแพร่หลายมาสู่ดินแดนเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ แต่เมื่อมาถึงบ้านเมืองในแถบนี้ก็นำมาดัดแปลงแก้ไขให้มีรูปลักษณ์ตามแบบอย่างงานศิลปะท้องถิ่นนั้นๆถือเป็นงานระดับ “ช่างหลวง” เพราะเป็นเรือเจ้า 

เมื่อส่งอิทธิพลมาถึงเขมรในรูปวรรณกรรม “รามายณะ” จึงมีภาพจินตนาการแกะสลักรูปโขลนหัวเรืออย่างที่เขมรอ้างอธิบายอยู่ในภาพสลักหน้าบันที่นครวัด มีรูปลักษณะเป็นไปตามงานศิลปะเขมร แต่โขลนหัวเรือรูปหงส์เขมรมีสิ่งที่ไม่เหมือนกับเรือพระสุพรรณหงศ์อย่างไทย กล่าวคือ ไม่มี “พู่ห้อยที่ใช้ขนจามรีมาตบแต่ง”

เรือพระสุพรรณหงส์ของไทยเราปัจจุบันมีพู่ห้อย ตัวพู่ห้อยนั้นทำจากขนจามรี ประดับด้วยลวดลายต่างๆ ตบแต่งไปตลอดตัวลำเรือ แถมมีวรรกรรมสมัยอยุธยาตอนปลายมาอธิบายรองรับ

วรรณกรรมเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ ในบทเห่เรือ รัชกาลพระเจ้าบรทโกศได้อธิบายเรือพระสุพรรณหงส์ไว้ว่า

๏ สุวรรณหงษ์ทรงภู่ห้อย 
งามชดช้อยลอยหลังสินธุ์
เพียงหงษ์ทรงพรหมินทร์ 
ลินลาศเลื่อนเตือนตาชมฯ

ดังนั้นเรือพระสุพรรณหงส์ของไทยเรามาจากสมัยอยุธยามีลักษณะโดดเด่นที่เห็นได้ชัดกว่าเรือเขมรเราประดับตบแต่งโขลนหัวเรือด้วยพู่ เมื่อทำจากขนตัวจามรีซึ่งเป็นสัตว์ท้องถิ่นในที่ราบสูงอย่างอินเดียเหนือ เนปาล หรืออย่างดินแดนในตะวันออกกลาง พู่จึงแสดงแหล่งที่มาของวัฒนธรรมโขลนหัวเรือรูปสัตว์เช่นกัน

หลักฐานจากภาพสีขุนในศตวรรษที่ 16 แสดงให้เห็นเรือรบโขลนหัวเรือเป็นรูปหงส์ทรงพู่ห้อยคล้ายคลึงกับไทย เรือรบในราชวงศ์มูกอลของอินเดีย
เป็นไปได้อย่างมากที่ไทยเราจะรับเอาโขลนหัวเรือรูปหงส์มาจากอินเดียแล้วตบแต่งให้เป็นของไทย แต่ไม่ใช่มาจากเขมรแน่มีอีกหลายสิ่งหลายอย่างที่เขมรยังเข้าใจผิดอีกมาก!