ชาวลาวเวียงตำบลเขาแร้งสืบสานประเพณีทำขวัญข้าว

ชาวลาวเวียงในตำบลเขาแร้ง อ.เมือง จ.ราชบุรี ร่วมสืบสานประเพณีทำบุญสู่ขวัญข้าว อนุรักษ์ประเพณีท้องถิ่น  เจ้าอาวาสวัดแจกเหรียญแม่โพสพ ชาวบ้านเชื่อเรื่องความอุดมสมบูรณ์มีกินมีใช้เงินไม่ขาดมือ

วันที่ 24 ม.ค. 66  วัดโสดาประดิษฐาราม ต.เขาแร้ง อ.เมือง จ.ราชบุรี ได้จัดพิธีทำบุญสู่ขวัญข้าวพระแม่โพสพ โดยพระครูเกษมขันติคุณเจ้าอาวาสวัด ร่วมกับนายสมนึก มุยเจริญ  นายก อบต. เขาแร้ง นายชาญชัย พรหมประสิทธิ์  กำนันตำบลเขาแร้ง  และชาวบ้านที่มีเชื้อสายลาวเวียงร่วมกันจัดขึ้น  ซึ่งได้มีการสืบสานประเพณีสู่ขวัญข้าวยาวนานมากว่า 100 ปีมาแล้ว  ชาวบ้านจะนำข้าว ปลา อาหาร ผลไม้  กล้วย อ้อย ขนมงคล เช่น ข้าวต้มมัด   ข้าวเปลือกที่เก็บเกี่ยวเสร็จแล้วมาร่วมพิธีกรรมที่จัดกันมาแต่โบราณ ใช้ฤกษ์มงคลในเดือน 3 ขึ้น 3 ค่ำของทุกปี  เป็นโบราณที่จะต้องทำพิธีเปิดก่อนในการเรียกขวัญแม่โพสพเวลาเดินเหยียบย่ำ นวดข้าวจึงต้องทำพิธีดังกล่าวขึ้น  เป็นประเพณีของชาวบ้านที่มีรกรากมาจากเวียงจันทน์ ที่ได้มีการอพยพย้ายถิ่นฐานมาตั้งภูมิลำเนาอยู่ที่ ต.เขาแร้งนานแล้ว  

โดย พระครูเกษมขันติคุณ  เจ้าอาวาสวัดโสดาประดิษฐานราม กล่าวว่า การทำพิธีสู่ขวัญข้าวนั้น หลังจากทำนาเก็บเกี่ยว ซึ่งได้เหยียบนวดข้าวจะมีการขอขมาอันเชิญแม่โพสพขึ้นยุ้งฉาง เพื่อเป็นสิริมงคล หากไม่ใช่ฤกษ์ขึ้น 3 ค่ำ เดือน 3 ชาวนาก็จะไม่เปิดยุ้งฉาง เมื่อทำพิธีเสร็จแล้วถึงจะทำพิธีเปิดยุ้งฉางในเดือน 3 ขึ้น 3 ค่ำ เพื่อเป็นสิริมงคล โดยชาวบ้านจะไม่ยอมนำข้าวไปขาย หรือนำข้าวนี้ไปแจกให้กับคนอื่น ๆ

ซึ่งจะต้องทำพิธีสู่ขวัญข้าวเสียก่อน ถือเป็นประเพณีมาแต่โบราณ แม่โพสพนั้นเป็นผู้เลี้ยงหมู่มวลมนุษย์มาตลอด คนที่อยู่ได้ต้องได้บริโภคแม่โพสพเหมือนว่าได้กินข้าวก็จะมีชีวิตอยู่ได้  ถ้ากินข้าวไม่ได้ก็หมายความว่าหมดอายุขัยแล้ว  ซึ่งมีความเป็นมาของชาวตำบลเขาแร้งที่มีมาแต่โบราณ  สมัยก่อนจะทำพิธีบ้านใครบ้านมัน แต่เดี๋ยวนี้คนเถ้า คนแก่ที่เป็นหมอทำพิธีสู่ขวัญได้เสียชีวิตไปแล้ว  ทางวัดจึงมีแนวคิดร่วมกับญาติโยม และท้องถิ่นจัดพิธีนี้ขึ้นมาอีกครั้งที่วัด  โดยให้เอาข้าวปลูกที่เป็นเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ใช้ในอนาคตนำมาทำพิธีเพื่อให้เกิดเป็นสิริมงคลนำไปหว่านในไร่นา เพื่อเป็นสิริมงคล ข้าวที่ปลูกจะมีผลผลิตเพิ่มมากขึ้น

ทั้งนี้จะเริ่มเก็บเก็บตั้งแต่เดือนอ้าย เดือนยี่ และทำพิธีนวด ก่อนถึงเดือน 3 ก็จะเอาข้าวเข้ายุ้งฉาง ในวันนี้ทำพิธีสู่ขวัญจึงจะเปิดยุ้งฉางเปิดเอาข้าวไปสี ไปขาย ไปทำกิน เรียกข้าวใหม่ วันนี้จึงเป็นวันเปิดยุ้งฉางของชาวบ้านเกษตรกร พอทำเสร็จพิธีวันนี้ชาวบ้านจะเอาข้าวไปผสมรวมเป็นข้าวปลูกกับข้าวที่เก็บไว้ ช่วงเวลาเดือน6 จึงจะเอาไปหว่านไปปลูกเป็นข้าวในปีต่อๆไป 

ทั้งนี้ ชาวบ้านรายหนึ่ง  ซึ่งกำลังเก็บเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ร่วมพิธี กล่าวว่า จะนำข้าวเปลือกที่ผ่านพิธีการสวดชัยมงคลนี้ไปผสมกับข้าวที่บ้าน โดยนำไปผสมน้ำเพื่อนำไปพรมตามไร่นาของตัวเองที่บ้าน  จะเอาข้าวมาร่วมพิธีกันทำที่วัด  ซึ่งได้นำข้าวเปลือกมาร่วมเป็นปีที่ 3 แล้ว เพราะตั้งแต่ที่นำข้าวมาร่วมพิธี แล้วนำกลับไปรู้สึกได้ว่าข้าวที่เก็บเกี่ยวดีขึ้นมาก ถือเป็นความเชื่อของตนเอง

อย่างไรก็ตามหลังจากเสร็จพิธีแล้ว ทางเจ้าอาวาสวัดได้นำเหรียญแม่โพสพเนื้อโลหะ ซึ่งมีลักษณะหญิงสาวสวมผ้าชุดโบราณนั่งถือรวงข้าวแจกให้แก่ชาวบ้านที่มาร่วมพิธีศักดิ์สิทธิ์ เพื่อเป็นสิริมงคลของผู้ที่นับถือ โดยเฉพาะผู้สูงอายุพอได้ยินประกาศต่างๆมาเข้าแถวขอเหรียญนำไปบูชากันจนเหรียญที่แจกไม่เพียงพอ หมดในพริบตา   หลายคนมีความเชื่อว่าพระแม่โพสพจะช่วยบันดาลโชคลาภ ความอุดมสมบูรณ์พูนผลมาสู่แก่ผู้ที่นับถือบูชาได้