เสนอรัฐคืนสิทธิให้ชาวกะเหรี่ยงบางกลอยกลับป่าใหญ่ใจแผ่นดิน กมธ.ที่ดินแนะตั้ง คกก.อิสระขึ้นมาดูแลเชื่อเป็นต้นแบบแก้ปัญหาทั่วประเทศ เผยนายกฯรับทราบข้อเสนอแล้ว ส่งเรื่องให้ ทส.-หน่วยงานเกี่ยวข้องดำเนินการ
วันที่ 4 มกราคม 2566 รายงานข่าวจากรัฐสภาแจ้งว่า คณะกรรมาธิการการที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สภาผู้แทนราษฏร ที่มีนายอภิชาต ศิริสุนทร เป็นประธาน ได้ทำการศึกษากรณีการแก้ไขปัญหากรณีบ้านบางกลอย และได้ส่งข้อเสนอแนะต่อรัฐบาล ดังนี้
1. ควรมีการตั้งองค์กรหรือคณะกรรมการที่เป็นอิสระจากฝ่ายรัฐ โดยมีองค์ประกอบจากทั้ง ภาคประชาสังคม ภาครัฐ และภาควิชาการในหลายแขนง ร่วมเป็นคณะกรรมการ เพราะปัญหานี้เป็นปัญหาที่พบได้ทั่วประเทศจึงควรได้รับการแก้ไขอย่างถูกทิศทาง เช่น เรื่องการเพาะปลูกไร่หมุนเวียน เป็นประเด็นถกเถียงมาอย่างยาวนานในสังคมดังนั้นควรมีการเสริมสร้างองค์ความรู้หรือมีการศึกษาวิจัย ที่ชัดเจนเพื่อให้เกิดการรับรู้ที่ตรงกันซึ่งพื้นที่หมู่บ้านบางกลอยสามารถนำมาเป็นพื้นที่นาร่องได้ แม้ปัจจุบันได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการในประเด็นนี้เป็นการเฉพาะแล้ว แต่พบว่ายังมีอุปสรรคหลายด้าน ในการทำงาน จึงจำเป็นต้องเร่งรัดให้สามารถดำเนินการได้ตามแผนงานอย่างเร่งด่วน
2. ต้องกำหนดมาตรการเยียวยาและคืนสิทธิให้กลุ่มชาวบ้านผู้เดือดร้อนและประสงค์จะกลับ ไปอยู่อาศัยทำกินตามระบบเกษตรไร่หมุนเวียนแบบวิถีชุมชนชาติพันธุ์ โดยส่งเสริมกลไกการมีส่วนร่วม ในการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ และต้องไม่ดำเนินการใด ๆ อันจะก่อให้เกิดผลกระทบซ้ำเติม
3. ต้องเร่งดำเนินการจัดสรรที่ดินให้กับชาวบ้านที่ไร้ที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัย และประสงค์ จะดำรงชีวิตอยู่ในชุมชนบ้านบางกลอยล่าง โดยกำหนดเป้าหมายและแผนงานร่วมกันให้ชัดเจน
4. ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งดำเนินการเรื่องการให้สัญชาติไทยแก่ราษฎรในหมู่บ้านบางกลอย เพื่อรองรับสิทธิในการพัฒนาและแนวทางการแก้ไขปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต
5. กำหนดแนวทางลดผลกระทบด้านคดีความที่กำลังเกิดขึ้นกับกลุ่มชาวบ้านอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อประโยชน์ในการแก้ไขปัญหาทั้งในระยะสั้นและระยะยาว
6. การดำเนินการใด ๆ ที่จะใช้เป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหา ควรต้องสร้างกลไกการมีส่วนร่วม ของภาคประชาชนในการตัดสินใจอย่างแท้จริงเนื่องจากการแก้ไขปัญหาจะต้องเป็นที่ยอมรับจากทุกฝ่าย เพราะเรื่องนี้เป็นปัญหาใหญ่ของประเทศซึ่งเกี่ยวข้องกับนโยบายของรัฐโดยตรง มีผลกระทบกับวิถีชีวิต และสิทธิชุมชนในหลายประเด็นทั้งเรื่องที่ดิน ความมั่นคงในชีวิต ทรัพยากรธรรมชาติ และสิทธิมนุษยชน
ทั้งนี้ประธาน กมธ.ที่ดินฯ ได้ส่งหนังสือข้อเสนอแนะไปยังนายกรัฐมนตรีเพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหา ซึ่งล่าสุดนายอนุชา บูรพชัยศรี รองเลขาธิการนายกฯได้ส่งหนังสือตอบกลับมาประธาน กมธ.ที่ดินฯโดยระบุว่า สำนักงานเลขาธิการนายกรัฐมนตรีได้นำเรียนนายกรัฐมนตรีแล้ว มีบัญชาส่งเรื่องให้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) กระทรวงมหาดไทย (มท.) และสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี พิจารณาในส่วนที่เกี่ยวข้อง พร้อมทั้งนำเรียนนายอนุชา นาคาศัย รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ในฐานะประธานคณะกรรมการอิสระเพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงและแก้ไขปัญหาชุมชนกะเหรี่ยงบางกลอย
อนึ่งก่อนหน้านี้เมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2565 คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.)ได้จัดทำรายงานข้อเสนอแนะถึงคณะรัฐมนตรีและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อแก้ปัญหาความเดือนร้อนของชาวบ้านบางกลอยโดยระบุว่าให้เร่งสำรวจความประสงค์ของชาวบ้านบางกลอยที่เคยถูกอพยพลงมาจากหมู่บ้านดั้งเดิมในป่าใจแผ่นดินว่าต้องการกลับคืนไปอยู่ถิ่นเดิมหรือไม่ พร้อมทั้งการตรวจสอบการจับกุมชาวบ้านเมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2564 โดยเฉพาะการออกหมายจับ การควบคุมตัว การแจ้งสิทธิ การติดต่อญาติหรือผู้เสียหายไว้วางใจ นอกจากนี้ขอให้อัยการสูงสุดและอัยการจังหวัดเพชรบุรีใช้ดุลยพินิจในการสั่งไม่ฟ้องหรือถอนฟ้องในคดีอาญาที่ชาวบางกลอยถูกดำเนินคดีเนื่องจากเป็นการฟ้องที่ไม่เป็นประโยชน์ต่อสาธารณะ