เมื่อวันที่ 14 พ.ย. นพ.ธงชัย เลิศวิไลรัตนพงศ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก แถลงชี้แจงการออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา) ฉบับใหม่ กำหนดเฉพาะช่อดอกกัญชาเป็นสมุนไพรควบคุม ว่า เมื่อปลดกัญชาออกจากยาเสพติด ต้องมีกฎหมายออกมารองรับเหมือนเหล้าและบุหรี่ ซึ่งหาประโยชน์ยากกว่ากัญชาที่มีประโยชน์ทางการแพทย์ สุขภาพ และเศรษฐกิจ แต่กัญชามีสาร THC ที่มีผลต่อจิตประสาท จึงต้องกำกับควบคุมดูแล ระหว่าง พ.ร.บ.กัญชายังไม่ออกมา จึงนำกฎหมายที่มีมาปรับใช้ ควบคู่ให้ความรู้ประชาชน ทั้งพ.ร.บ.อาหารของ อย.ไม่ให้เอาช่อดอกมาทำอาหาร ทั้งผลิตภัณฑ์สำเร็จและร้านอาหาร , พ.ร.บ.การสาธารณสุขของกรมอนามัย กำหนดกลิ่นและควันกัญชากัญชงเป็นเหตุรำคาญ ถ้าสูบที่สาธารณะคนรับผลกระทบก็ร้องเรียน เจ้าหน้าที่ไปดำเนินการเอาผิด และร้านอาหารที่ใช้กัญชาผสม ต้องแจ้ง โดยกรมอนามัยมีหลักสูตรข้อแนะนำจะผสมอย่างไร ใส่กี่ใบ และต้องมีคำเตือนห้ามไม่ใช้ในเด็ก หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร นอกจากนี้ ยังมีกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภคเอาผิดได้หากนำช่อดอกมาทำอาหารแล้วเกิดผลกระทบกับผู้บริโภค ประกาศของกระทรวงศึกษาธิการที่เข้มในสถานศึกษา เป็นต้น
สำหรับกรมแพทย์แผนไทยฯ ออกประกาศสมุนไพรควบคุมตาม พ.ร.บ.คุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาฯ ออกวันที่ 16 มิ.ย.2565 ควบคุมกัญชาทั้งต้น แต่การกำกับดูแลอาจซ้ำซ้อน เป็นภาระประชาชนและผู้ให้บริการ จึงปรับควบคุมเฉพาะช่อดอก ส่วนอื่นถามว่าไม่ควบคุมหรือ ก็ยังควบคุมโดยกฎหมายอื่น แต่เราเน้นไปที่ช่อดอก ส่วนที่ถามว่าควบคุมเฉพาะส่วนได้หรือไม่ ตามมาตรา 45 กำหนดว่า รัฐมนตรี สธ.สามารถประกาศตามคำแนะนำคณะกรรมการฯ กำหนดลักษณะ ประเภท ชนิดสมุนไพร ซึ่งไม่ได้บอกว่าจะต้องเอาทุกส่วน อีกเหตุผลทางวิชาการ คือ ช่อดอกมี THC สูง ส่วนใบมี THC น้อยกว่า 0.2% และมี CBD เยอะกว่าอาจสูง 2-5% จึงไม่นิยมเอาใบไปมวนสูบ เพราะอย่างมากก็ปวดหัวนิดหน่อย ไม่ได้มึนเมา จึงมักใช้ช่อดอกมาสูบ จึงเน้นควบคุมช่อดอก
ประกาศที่ควบคุมช่อดอกนั้น ครอบคลุมกัญชาทุกสายพันธุ์ เพราะกำหนดรวมชื่อวิทยาศาตร์อื่นที่พ้องด้วย แต่กฎหมายจะควบคุมเฉพาะผู้ที่อนุญาต เพื่อศึกษา วิจัย ส่งออก แปรรูปเพื่อการค้า ไม่ได้ควบคุมประชาชนทั่วไป การขออนุญาตไม่ยุ่งยาก ต้องมีสถานประกอบการแน่นอน สถานที่จำหน่ายแน่นอน ขายแบบรถเร่ไม่ได้ โดยจะทำระบบอิเล็กทรอนิกส์ให้เสร็จภายในปลายปีนี้หรือต้นปีหน้า ทำให้เห็นข้อมูลที่มาแหล่งปลูก มีหรือไม่มีคุณภาพ นำไปใช้ที่ จำหน่ายใคร จำนวนเท่าไร ทำให้สามารถตอบคณะกรรมการควบคุมสารเสพติดนานาชาติได้ ส่วนส่งออกก็ต้องขออนุญาตเป็นรายครั้ง