เปิดประวัติ "หม่อมหลวง พันธุ์เทวนพ เทวกุล" หรือ "หม่อมน้อย" ผู้กำกับชั้นครูแห่งวงการบันเทิง หลังจากไปอย่างสงบในวัย 69 ปี ด้วยโรคมะเร็งปอด ซึ่งนับเป็นความสูญเสียครั้งใหญ่ของวงการภาพยนตร์ไทย
สำหรับประวัติของ หม่อมหลวง พันธุ์เทวนพ เทวกุล หรือ หม่อมน้อย เกิดเมื่อวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2496 เป็นบุตรชายคนที่ 2 ของ "หม่อมราชวงศ์ ชนาญวัต เทวกุล" (โอรสในหม่อมเจ้าสุทธาสิโนทัย เทวกุล) กับ "นางภักดี เทวกุล ณ อยุธยา" (สกุลเดิม สมรรคะบุตร) ซึ่งมีพี่น้องทั้งหมด 5 คน
โดยหม่อมน้อยเป็นพระปนัดดา (เหลน) ของ "สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ" และ "หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา" ทาง "หม่อมเจ้าสุธาสิโนทัย เทวกุล" (พระอนุชาในหม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร พระอัยกีใน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) ผู้เป็นท่านปู่
ส่วนการศึกษา "หม่อมน้อย" เรียนชั้นอนุบาล จากโรงเรียนสมถวิล(ราชดำริ) เรียนชั้นประถม-มัธยมศึกษา จากโรงเรียนสาธิตประสานมิตร เรียนชั้นอุดมศึกษา จากคณะอักษรศาสตร์ ภาควิชา ศิลปะการละคร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย และศิลปศาสตร์มหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการจัดการสื่อบันเทิง ประจำปีการศึกษา 2557 จากสถาบันกันตนา
โดย หม่อมน้อย ถือเป็นผู้กำกับภาพยนตร์ ผู้กำกับละครโทรทัศน์ และละครเวทีที่มีผลงานโดดเด่นและสร้างชื่อ รวมถึงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ไม่เหมือนใคร อีกทั้งหม่อมน้อยยังเป็นผู้เขียนบทและอาจารย์สอนวิชากำกับการแสดงและการแสดงอีกด้วย
ผลงานกำกับภาพยนตร์
หม่อมน้อยมีผลงานเรื่องแรกคือ เพลิงพิศวาส (2527) ของ สหมงคลฟิล์ม ที่ได้สร้างชื่อให้แก่ "นก สินจัย เปล่งพานิช" และผลงานภาพยนตร์สร้างชื่อมากมาย อาทิ ช่างมันฉันไม่แคร์ (2529), ฉันผู้ชายนะยะ (2530), นางนวล (2530), เผื่อใจไว้ให้กันสักหน่อย (2532), ความรักไม่มีชื่อ (2533), มหัศจรรย์แห่งรัก (2538), อันดากับฟ้าใส (2540), ชั่วฟ้าดินสลาย (2553), อุโมงค์ผาเมือง (2554), จัน ดารา ปฐมบท (2555), จันดารา ปัจฉิมบท (2556), แผลเก่า (2557), แม่เบี้ย (2558) และผลงานชิ้นสุดท้าย Six characters มายาพิศวง (2565) ที่ลงจอฉายวันที่ 15 กันยายน 2565 เป็นวันแรก
ผลงานกำกับละครโทรทัศน์
เทพธิดาบาร์ 21 (มินิซีรีส์ 2533), ช่างมันฉันไม่แคร์ (2536), แผ่นดินของเรา (2539), ซอยปรารถนา 2500 (2541), ปีกทอง (2542), ลูกทาส (2544), คนเริงเมือง (2545), ทะเลฤๅอิ่ม (2546), สี่แผ่นดิน (2546), ในฝัน (2549) และ ศรีอโยธยา (2560)
ผลงานกำกับละครเวที
- ALL MY SON (2517) แสดงที่หอประชุม A.U.A
- บัลเลต์พระราชนิพนธ์ "ความฝันอันสูงสุด" (2518) แสดงที่โรงละครแห่งชาติ
- The Lower Depths (2517-2518) แสดงที่โรงละครคณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ และโรงละครแห่งชาติ
- IMPROMPTU (2520) แสดงที่สถาบันวัฒนธรรมเยอรมัน
- LES MALENTANDU (2524) แสดงที่หอประชุมคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
- เทพธิดาบาร์ 21 (2529) แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
- ONE FLEW OVER THE CUCKOO’S NEST (2530) แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
- ผู้แพ้ผู้ชนะ (2532) แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
- พรายน้ำ (2533) แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
- ราโชมอน (2534) แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
- ปรัชญาชีวิต (2531-2533) แสดงที่ตึกร้าง บ.แปลนอคิวเท็ก เชียงใหม่ สปอร์ตคลับ ม.ขอนแก่น
- พระผู้เป็นดวงใจ ของโรงเรียนสวนจิตรลดา (2529) แสดงที่หอประชุมศูนย์วัฒนธรรมแห่งชาติ
- แฮมเล็ต เดอะ มิวสิเคิล (2538) แสดงที่หอประชุมศูนย์วัฒนธรรมแห่งชาติ
รางวัลที่ได้รับ
- รางวัลไนน์เอ็นเตอร์เทน อวอร์ดส์ : รางวัลไนน์เอ็นเตอร์เทน อวอร์ดส์ ครั้งที่ 3 ประจำปี พ.ศ. 2552 - คนเบื้องหลังแห่งปี
- เฉลิมไทยอวอร์ด : เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 8 ประจำปี พ.ศ. 2553 - สาขางานกำกับภาพยนตร์แห่งปี (สำหรับภาพยนตร์ไทย)
- ท็อปอวอร์ด : ท็อปอวอร์ด ครั้งที่ 11 ประจำปี พ.ศ. 2554 - ผู้กำกับภาพยนตร์ยอดเยี่ยม (จันดารา ปฐมบท)นอกจาก หม่อมน้อย จะมีผลงานในวงการบันเทิงไทย ซึ่งสร้างชื่อมากมายแล้ว เจ้าตัวยังเป็นอาจารย์สอนการกำกับแสดงและการแสดงในระดับสากล ตามสถาบันการศึกษา ดังต่อไปนี้
- อาจารย์สอนการแสดงที่สหมงคลฟิล์ม
- อาจารย์พิเศษสอนที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ
- อาจารย์พิเศษสอนที่วิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล
- อาจารย์พิเศษที่สถาบันกันตนา
- อาจารย์พิเศษสอนนักศึกษาปริญญาโทที่ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
- สอนการแสดงแก่ศิลปินและนักแสดง จากค่ายต่างๆ
ทั้งนี้ภาพยนตร์เรื่องล่าสุดที่ หม่อมน้อย ได้ฝากฝีมือไว้ คือ "SIX CHARACTERS มายาพิศวง" ซึ่งมีนักแสดงแถวหน้าของวงการบันเทิงไทยมาร่วมแสดงกันอย่างคับคั่ง และเพิ่งเข้าโรงภาพยนตร์ในที่ 15 ก.ย. 2565 ที่ผ่านมา ซึ่งเป็นวันเดียวกับที่หม่อมน้อยจากไปอย่างสงบ ด้วยโรคมะเร็งปอด เมื่อวันที่ 15 ก.ย. 2565 เวลา 22.20 น. ด้วยโรคมะเร็งปอด หลังจากที่เข้ารักษาตัว โรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน เป็นเวลาเกือบสองเดือน