ฯพณฯ เหลี้ยว จวุ้นหยุน กงสุลใหญ่สาธารณรัฐประชาชนจีน ณ จังหวัดขอนแก่น ได้กล่าวถึงการเยือนประเทศไต้หวัน ของนางแนนซี เพโลซี ว่า ประเทศจีนคัดค้าน การเยือนไต้หวัน ของประธานสภาผู้แทนราษฎร์ และมีการเจราจาหารือเพื่อแก้ปัญหาร่วมกันครั้งแล้วครั้งเล่า หากแต่นางแนนซี เพโลซี ประธานสภาผู้แทนราษฎรของสหรัฐอเมริกาได้ดำเนินการเยือนไต้หวัน ซึ่งสาธารณประชาชนจีนเห็นว่าเป็นการแทรกแซงกิจการภายในของประเทศจีนอย่างร้ายแรง ละเมิดอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนของจีน ละเมิดหลักการจีนเดียวอย่างร้ายแรง ตลอดจนบ่อนทำลายสันติภาพและเสถียรภาพภายในช่องแคบไต้หวัน และส่งสัญญาณไปยังกลุ่มกำลังแบ่งแยกดินแดน "กลุ่มเรียกร้องเอกราชไต้หวัน" การกระทำดังกล่าวถือว่าผิดหลักการจีนเดียว สร้างความขุ่นเคืองอย่างรุนแรงในหมู่ชาวจีน และทำให้เกิดแรงกระเพื่อมถึงความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
หลายประเทศในโลกยึดหลักฉันทามติร่วมเกี่ยวกับหลักการจีนเดียว ในประเด็นปัญหาของไต้หวันนั้น ประเทศส่วนใหญ่ยอมรับในหลักการจีนเดียว ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนของจีนที่แบ่งแยกไม่ได้ และรัฐบาลของสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นรัฐบาลที่ถูกต้องตามกฎหมายเพียงแห่งเดียวและที่เป็นตัวแทนของประเทศจีน เป็นเวลานานแล้วที่หลักการจีนเดียวได้กลายเป็นบรรทัดฐานพื้นฐานในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และประกอบขึ้นเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งของระเบียบระหว่างประเทศหลังสงครามโลกครั้งที่สอง โดยมติที่ 2758 ของสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติในปี พ.ศ.2514 ได้ระบุไว้อย่างชัดเจน นับตั้งแต่การก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนในปี พ.ศ.2492 มีประเทศกว่า 181 ประเทศ รวมทั้งประเทศไทย ได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตกับจีนตามหลักการจีนเดียว
หลังจากที่นางแนนซี เพโลซี ประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐอเมริกาได้ดำเนินการเยือนไต้หวัน กว่า 160 ประเทศทั่วโลก หลายประเทศในกลุ่มอาเซียน ได้แสดงเสียงอันชอบธรรม ตำหนิการเยือนไต้หวันของนางเพโลซี เป็นการทำลายหลักการจีนเดียว ซึ่งอาจเป็นฉนวนให้เกิดความวุ่นวายในภูมิภาค และทั่วโลกประเทศส่วนใหญ่ในโลกยึดปฏิบัติตามหลักการจีนเดียว และสนับสนุนจีนในการปกป้องอธิปไตยของชาติและบูรณภาพแห่งดินแดนของตน หลายประเทศออกมาแสดงจุดยืนของหลักการจีนเดียว รวมถึงประเทศไทย หลายประเทศออกมาตำหนิสหรัฐอเมริกา ในเรื่องนี้ซึ่งเปรียบเสมือนการละเมิดอธิปไตยของชาติและบูรณภาพแห่งดินแดนของประเทศจีน ตลอดจนการบ่อนทำลายสันติภาพและเสถียรภาพของช่องแคบไต้หวัน
สหรัฐอเมริกาควรปฏิบัติตามคำมั่นสัญญาของตนที่ให้ไว้ เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2522 ซึ่งเป็นวันที่ประเทศจีนและสหรัฐอเมริกาได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการ โดยในแถลงการณ์ร่วมเกี่ยวกับการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูต สหรัฐอเมริกาได้ยอมรับอย่างชัดเจนว่ารัฐบาลของสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นรัฐบาลที่ถูกต้องตามกฎหมายเพียงแห่งเดียวของจีน นับตั้งแต่การสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างจีนและสหรัฐอเมริกา สหรัฐอเมริกาได้ให้คำมั่นเสมอว่าจะไม่พัฒนาความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการกับไต้หวัน ในประวัติศาสตร์ สหรัฐอเมริกาได้ให้คำมั่นอย่างจริงจังต่อฝ่ายจีนในประเด็นไต้หวันหลายครั้ง ซึ่งได้ระบุว่าไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน โดยระบุร่วมในแถลงการณ์ร่วมเซี่ยงไฮ้ปี พ.ศ.2515 แถลงการณ์สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างสองประเทศ ปี พ.ศ.2522 และแถลงการณ์ "วันที่ 17 สิงหาคม" ปี พ.ศ.2525 อันเป็นรากฐานที่สำคัญทางการเมืองในการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศจีนและประเทศสหรัฐอเมริกาที่มีเสถียรภาพโดยรวมมาตลอดกว่า 40 ปี
นางแนนซี เพโลซี ในฐานะประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐอเมริกาและบุคคลสำคัญหมายเลขสามของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา ได้เดินทางเยือนไต้หวันอย่างเป็นทางการ โดยเครื่องบินทางทหารของสหรัฐอเมริกา และได้รับการต้อนรับจากผู้บริหารระดับสูงของพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า การกระทำดังกล่าวนี้เป็นการละเมิดคำมั่นสัญญา “ไม่พัฒนาความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการกับไต้หวัน” ของสหรัฐอเมริกาที่มีต่อจีน และเป็นการกระทำที่ขาดความรับผิดชอบ การเยือนครั้งนี้ขัดต่อบทบัญญัติของแถลงการณ์ร่วมจีน-สหรัฐฯ ทั้ง 3 ฉบับอย่างร้ายแรง และกระทบต่อรากฐานทางการเมืองว่าด้วยความสัมพันธ์จีน-สหรัฐฯ อย่างรุนแรง ทั้งหมดนี้เป็นเพียงละครตลกร้ายทางการเมืองตั้งแต่ต้นจนจบ จะเหลือก็เพียงแค่บันทึกในประวัติศาสตร์ที่ประเทศสหรัฐอเมริกาได้กระทำการแทรกแซงกิจการของประเทศอื่น
หลักการจีนเดียวเป็นพื้นฐานและเงื่อนไขแรกของการรวมชาติอย่างสันติของทั้งสองฝ่ายในช่องแคบไต้หวัน จุดยืนของรัฐบาลจีนและประชาชนจีนในประเด็นไต้หวันมีความสอดคล้องกันเสมอมา การปกป้องอธิปไตยของชาติและบูรณภาพแห่งดินแดนอย่างเด็ดเดี่ยวเป็นเจตจำนงอันแน่วแน่ของประชาชนชาวจีนมากกว่า 1.4 พันล้านคน และการตระหนักถึงบูรณภาพแห่งแผ่นดินกันอีกครั้งของมาตุภูมินั้นเป็นปณิธานและหน้าที่อันศักดิ์สิทธิ์ของบุตรธิดาชาวจีนทั้งหลาย การยึดมั่นในหลักการจีนเดียวคือจุดสูงสุดของสันติภาพและความมั่นคงในช่องแคบไต้หวัน การทรยศต่อหลักการจีนเดียวคือต้นเหตุของคลื่นพายุอันปั่นป่วนในช่องแคบไต้หวัน การยั่วยุให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับประเด็นไต้หวัน การกระทำดังกล่าวเป็นความพยายามที่จะชะลอการพัฒนาและการเติบโตของจีน รวมถึงเป็นการขัดขวางบูรณภาพแห่งแผ่นดินและการลุกขึ้นอย่างสันติของจีน ซึ่งการกระทำดังกล่าวจะไม่มีวันเกิดผล
ประชาชนชาวจีนมีจิตใจที่ มีความมุ่งมั่นในการรวมเป็นหนึ่งเดียวและมีความสามารถในการปกป้องอธิปไตยของชาติและศักดิ์ศรีของชาติอย่างเด็ดเดี่ยว ไม่ว่าจะเป็นประเทศใดก็ตาม กองกำลังใดก็ตาม หรือผู้ใดก็ตามอย่าได้ประเมินการปกป้องอธิปไตยของชาติและบูรณภาพแห่งดินแดนของรัฐบาลจีนอย่างผิด ๆ เราต่างมีความมุ่งมั่น ความตั้งใจอันแน่วแน่ และความสามารถอันแข็งแกร่งในการบรรลุบูรณภาพแห่งแผ่นดินและการฟื้นฟูชาติ เราจะทำงานร่วมกับประชาคมโลกเพื่อรักษาหลักการจีนเดียวอย่างมั่นคง ปกป้องอธิปไตยของชาติและบูรณภาพแห่งดินแดนอย่างมั่นคง ยุติความพยายามที่จะ "ใช้ไต้หวันเพื่อยับยั้งจีน" และสร้างมิติใหม่ ว่าไต้หวันจะ“พึ่งพิงสหรัฐเพื่อแสวงหาเอกราช”
การปกป้องอำนาจอธิปไตยของรัฐและบูรณภาพแห่งดินแดนเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่รัฐมอบให้โดยอาศัยกฎหมายระหว่างประเทศ ประเทศที่มีอธิปไตยต่างมีสิทธิที่จะใช้วิธีการที่จำเป็นทั้งหมด รวมทั้งวิธีการทางสันติภาพและการใช้กำลัง เพื่อปกป้องอธิปไตยของชาติและบูรณภาพแห่งดินแดนตามกฎหมายระหว่างประเทศและภายในประเทศ มาตรการตอบโต้ของจีนต่อการเยือนไต้หวันของนางเพโลซีนั้น อยู่บนหลักการจีนเดียว ที่มีเหตุมีผล เหมาะสม และชอบด้วยกฎหมาย ไม่เพียงแต่เป็นการเตือนเท่านั้น ยังเป็นการส่งสัญญาณ ถึงกลุ่มเรียกร้องเอกราชไต้หวันด้วยว่า บนโลกนี้มีเพียงประเทศจีนเดียวเท่านั้น ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนของจีนอันแบ่งแยกมิได้ จีนทำการซ้อมรบตามปกติในน่านน้ำโดยรอบอาณาเขตของตนอย่างเปิดเผย โปร่งใส และเป็นมืออาชีพ ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ออกประกาศอย่างทันท่วงที ซึ่งสิ่งนี้สอดคล้องกับกฎหมายภายในประเทศ กฎหมายระหว่างประเทศ และแนวทางการปฏิบัติระหว่างประเทศ นอกจากนี้ ยังเป็นการเคลื่อนไหวที่ถูกต้องตามกฎหมายในการปกป้องอธิปไตยของชาติและบูรณภาพแห่งดินแดน ปัญหาใดที่เกี่ยวข้องกับอำนาจอธิปไตยในดินแดนและผลประโยชน์หลักของชาติ ประเทศจีนย่อมไม่ประนีประนอมทั้งสิ้น
ประเทศจีนและประเทศไทยเป็นเพื่อนบ้านที่ดีมาโดยตลอด ตั้งแต่การสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างสองประเทศ รัฐบาลไทยได้ดำเนินตามนโยบายจีนเดียวมา สนับสนุนการรวมชาติอย่างสันติของจีน และงดการแลกเปลี่ยนอย่างเป็นทางการกับไต้หวัน ดังที่ได้กล่าวไว้ในแถลงการณ์เรื่องการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างจีนและไทยว่า “รัฐบาลไทยยอมรับว่ารัฐบาลแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นรัฐบาลที่ถูกต้องตามกฎหมายแต่เพียงรัฐบาลเดียว และยอมรับคำแถลงของรัฐบาลจีนที่ว่ามีเพียงจีนเดียวเท่านั้น และไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนของจีนที่แบ่งแยกมิได้" พวกเราเชื่อว่าประเทศไทยจะสนับสนุนจุดยืนที่สมเหตุผลของจีนเช่นเคย ประเทศจีนยินดีที่จะทำงานร่วมกับประเทศไทยต่อไปบนพื้นฐานทางการเมืองภายใต้หลักการจีนเดียว เพื่อกระชับมิตรภาพดั้งเดิมระหว่างสองประเทศอย่างต่อเนื่องสืบไป และส่งเสริมการพัฒนาที่แข็งแรงและมั่นคงของความสัมพันธ์หุ้นส่วนความร่วมมือเชิงยุทธศาสตร์อย่างรอบด้านระหว่างประเทศจีนและประเทศไทยต่อไป