พิพิธภัณฑ์วัฒนธรรมพระราชวังโบราณของฮ่องกงแลนด์มาร์คแห่งใหม่สำหรับการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมและศิลปะระหว่างจีนกับตะวันตก

โดย จาง ย่าสง

บนพื้นที่แกนกลางของเขตวัฒนธรรมเกาลูนตะวันตก (West Kowloon Cultural District) ของฮ่องกง ประเทศจีน มีอาคารขนาดยักษ์ที่มีรูปร่างคล้ายฟางติ่ง(ภาชนะสี่เหลี่ยมสองหูสี่ขา) ของจีนตั้งตระหง่านด้วยรูปลักษณ์ภายนอกสีทองที่เปล่งประกายระยิบระยับ อาคารแห่งนี้ได้หลอมรวมเสน่ห์แห่งศิลปะสถาปัตยกรรมคลาสสิกเข้ากับเทคโนโลยีการก่อสร้างที่ทันสมัยใหม่อย่างลงตัว ได้รับการขนานนามว่าเป็นแลนด์มาร์กแห่งใหม่ของเมืองฮ่องกงซึ่งจะกลายเป็นพื้นที่สำหรับการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมและศิลปะระหว่างจีนกับตะวันตก

“พิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกง” แห่งนี้เป็นพิพิธภัณฑ์ที่ร่วมกันสร้างขึ้นโดยพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณแห่งประเทศจีนและสำนักงานบริหารเขตวัฒนธรรมเกาลูนตะวันตกของฮ่องกง เป็นโครงการความร่วมมือครั้งแรกของพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณนอกจีนแผ่นดินใหญ่ ในฐานะที่เป็นโครงการวัฒนธรรมที่สำคัญของรัฐบาลเขตบริหารพิเศษฮ่องกง พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลกลางของจีนตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมการและการก่อสร้าง โครงการนี้ได้เปิดตัวอย่างเป็นทางการในโอกาสครบรอบ 20 ปีการกลับคืนสู่จีนของฮ่องกงเมื่อปลายเดือนมิถุนายนปี 2017

เมื่อ 5 ปีที่แล้ว นายเหยียน ซวิ่นฉี นักออกแบบชาวฮ่องกงได้รับหน้าที่ออกแบบพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงแห่งนี้ เขาเคยเดินทางไปกรุงปักกิ่งหลายครั้งเพื่อค้นหาแรงบันดาลใจจากพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณ เนื่องจากข้อจำกัดด้านพื้นที่ในเมือง อาคารในฮ่องกงไม่สามารถขยายในแนวราบได้จึงจำเป็นต้องพิจารณาในแนวตั้ง ในระหว่างการคิดและไตร่ตรองอย่างต่อเนื่องแรงบันดาลใจได้ผุดขึ้นในสมองของเหยียน ซวิ่นฉี – โดยพยายามจะเลียนแบบจากการออกแบบพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณที่เชื่อมโยงพื้นที่ต่างๆ ด้วยเส้นแกนกลางในแนวราบ ทำการออกแบบพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงโดยใช้วิธีการเชื่อมโยงพื้นที่ต่างๆ ด้วยเส้นแกนกลางสามมิติ และสะท้อนศิลปะสถาปัตยกรรมโบราณของจีนด้วยพื้นที่ในแนวตั้ง

ในพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกง คุณสามารถนอนบนโซฟาเงยหน้าขึ้นมองและเห็นการเปลี่ยนแปลงในรูปแบบมัลติมีเดียเพื่อเข้าสู่ความฝันของจักรพรรดิเฉียนหลง คุณยังสามารถพบกับม้าใน "ภาพม้ายอดเยี่ยมแปดตัว" ซึ่งเป็นภาพวาดจีนที่มีชื่อเสียงผ่านอุปกรณ์เหนี่ยวนำ และมีปฏิสัมพันธ์กับม้าเสมือนตัวเองอยู่ในสภาพแวดล้อมจริง อุณหภูมิและความชื้นที่เหมาะสมจะทำให้คุณได้รับประสบการณ์การรับชมที่ยอดเยี่ยม “ในฤดูกาลที่ต่างกัน ภายใต้เวลาและสภาพอากาศที่แตกต่างกัน พิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงจะมีปฏิสัมพันธ์กับแสงแดด เงา และเมฆ ซึ่งจะทำให้ผู้คนมีความรู้สึกที่แตกต่างกัน” เหยียน ซวิ่นฉีกล่าว

วันที่ 22 มิถุนายนปี 2022 พิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงเปิดตัวอย่างเป็นทางการ นิทรรศการปฐมฤกษ์ประกอบด้วยห้องนิทรรศการ 9 ห้อง ซึ่งรวมถึงการแนะนำ “เมืองต้องห้าม” ในสมัยราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิงของจีน ตลอดจนชีวิตในราชสำนักของราชวงศ์ชิง ภาพเหมือนของจักรพรรดิและราชินีแห่งราชวงศ์ชิง สมบัติอันล้ำค่าด้านศิลปหัตถกรรม สมบัติอันล้ำค่าด้านอักษรศิลป์และภาพวาดจีนโบราณ สมบัติอันล้ำค่าในธีมม้า เครื่องทองสัมฤทธิ์จีน ผลงานอักษรศิลป์และภาพวาดที่มีชื่อเสียงโด่งดัง ผลงานเย็บปักถักร้อย เครื่องปั้นดินเผาและเครื่องลายคราม เป็นต้น ของสะสมมากกว่า 900 รายการจากพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณบอกเล่าถึงเรื่องราวของประเทศจีนที่มีประวัติศาสตร์อารยธรรมกว่า 5,000 ปี

นายอู๋ จื้อหวา (Louis Ng) ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงแนะนำว่าพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงได้จัดตั้งห้องโถงนิทรรศการ 9 ห้อง ในจำนวนนี้มี 5 ห้องจัดแสดงสถาปัตยกรรม ของสะสม งานศิลปะ (รวมถึงอักษรศิลป์และภาพวาด เครื่องปั้นดินเผาและเครื่องลายคราม และสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ) ของพระราชวังโบราณ การแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมระหว่างจีนกับต่างประเทศในสมัยราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิง ชีวิตและวัฒนธรรมในราชสำนัก ตลอดจนงานสืบทอดทางวัฒนธรรมของพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณ  นอกจากนี้ยังมีนิทรรศการพิเศษเกี่ยวกับของสะสมอันล้ำค่าด้านศิลปะโบราณที่รวบรวมโดยพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงและพิพิธภัณฑ์อื่นๆ ในฮ่องกง นิทรรศการพิเศษในรูปแบบมัลติมีเดียที่จัดแสดงผลงานสร้างสรรค์ของศิลปินรุ่นใหม่ของฮ่องกงภายใต้ธีมตอบสนองต่อโบราณวัตถุของพระราชวังโบราณ นิทรรศการพิเศษของพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงจะครอบคลุมถึงอารยธรรมโลก ศิลปวัฒนธรรมจีนและต่างประเทศ ซึ่งรวมถึงโบราณวัตถุด้านศิลปะอันล้ำค่าจากลิกเตนสไตน์ อิตาลี ฝรั่งเศส ตุรกี และประเทศอื่นๆ

อู๋ จื้อหวา กล่าวว่าการสร้างพิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงเป็นประโยชน์ต่อชาวฮ่องกงกว่า 7 ล้านคนและนักท่องเที่ยวทั่วโลกประมาณ 20 ล้านคนที่เดินทางไปมาฮ่องกงในแต่ละปี และจะช่วยให้ผู้คนได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมจีนผ่านสิ่งของจัดแสดงของพระราชวังโบราณ ในสายตาของชาวฮ่องกงจำนวนมาก พิพิธภัณฑ์พระราชวังโบราณฮ่องกงคือ "ของขวัญล้ำค่าจากมาตุภูมิสู่ฮ่องกง"

"ทุกครั้งที่พระราชวังโบราณส่งโบราณวัตถุมาร่วมจัดนิทรรศการในพิพิธภัณฑ์ในฮ่องกง พิพิธภัณฑ์จะเต็มไปด้วยผู้คนอย่างล้นหลาม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสนใจของชาวฮ่องกงที่มีต่อพระราชวังโบราณ" ในมุมมองของนายหลี่ เจี้ยนเซิน รองศาสตราจารย์ภาควิชาประวัติศาสตร์ของมหาวิทยาลัยแบ๊บติสต์ฮ่องกง（Hong Kong Baptist University） การสร้างพิพิธภัณฑ์วัฒนธรรมพระราชวังโบราณในฮ่องกงนั้นเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้น พิพิธภัณฑ์วัฒนธรรมพระราชวังโบราณในฮ่องกงไม่เพียงแต่ใช้เพื่อจัดแสดงโบราณวัตถุเท่านั้น หากยังทำหน้าที่ในการเผยแพร่ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมจีนให้กับชาวฮ่องกงทุกคนตลอดจนทั้งชาวจีนและชาวต่างชาติอีกด้วย "นี่ไม่เพียงแต่เป็นพระราชวังโบราณของจีนเท่านั้น แต่ยังเป็นพระราชวังโบราณของโลกอีกด้วย”