วงการวรรณกรรมและวัฒนธรรมของประเทศไทยสุดเศร้า นายสมบัติ พลายน้อย หรือ ส. พลายน้อย ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ปราชญ์ผู้รอบรู้วิถีชีวิตและวัฒนธรรมไทย ถึงแก่กรรมในตอนสายของวันนี้ (6 ก.ค. 65) ด้านสวธ.แจ้งการบำเพ็ญกุศลในวันพรุ่งนี้ (7 ก.ค. 65) ณ วัดอนงคารามวรวิหาร กรุงเทพฯ
วันที่ 6 ก.ค. 65 นายชาย นครชัย อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) เปิดเผยว่า วงการวรรณกรรมและวัฒนธรรมของประเทศไทยสุดเศร้า เมื่อได้รับรายงานว่า นายสมบัติ พลายน้อย ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พุทธศักราช 2553 ได้ถึงแก่กรรมในวันพุธที่ 6 กรกฎาคม 2565 เวลา 11.40 น. ที่โรงพยาบาลนพรัตนราชธานี กรุงเทพฯ ด้วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID 19) สิริรวมอายุ 93 ปี ซึ่งทายาทแจ้งว่ามีกำหนดการเผาศพ วันที่ 7 ก.ค. 65 เวลาประมาณ 12.00 น. ณ วัดอนงคารามวรวิหาร ถ.สมเด็จเจ้าพระยา แขวงสมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน กรุงเทพฯ โดยดำเนินการฌาปนกิจตามมาตรการของกระทรวงสาธารณสุข ทั้งนี้ สวธ.ในฐานะหน่วยงานที่ดำเนินการยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติ ในการเสียชีวิตยังให้การช่วยเหลือด้านต่างๆ เกี่ยวกับการฌาปนกิจศพ ตามระเบียบสวัสดิการของศิลปินแห่งชาติ
ประวัติโดยสังเขป นายสมบัติ พลายน้อย หรือ ส. พลายน้อย ท่านเพิ่งอายุครบ 93 ปี เกิดเมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2472 ส. พลายน้อย เป็นชาวจังหวัดพระนครศรีอยุธยาโดยกำเนิด จบการศึกษาประกาศนียบัตรประโยคครูพิเศษประถม (พ.ป.) และได้รับทุนให้ไปอบรมการจัดรายการโทรทัศน์เพื่อการศึกษาที่ N.H.K. ประเทศญี่ปุ่น เริ่มรับราชการครั้งแรกเป็นเสมียนสรรพากรและเปลี่ยนอาชีพไปรับราชการครู ต่อมาได้ดำรงตำแหน่งหัวหน้างานโสตทัศนูปกรณ์และเอกสารสิ่งพิมพ์ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ และเป็นบรรณาธิการวารสารวัฒนธรรมไทย จากนั้นได้ลาออกจากราชการเพื่อเขียนหนังสือแต่เพียงอย่างเดียว
ท่านไม่ได้เป็นแค่นักเขียน แต่ยังเป็นปราชญ์ เป็นผู้รอบรู้เรื่องราวเกี่ยวกับวิถีชีวิตและวัฒนธรรมไทยเป็นอย่างดี เป็นทั้งนักอ่าน นักค้นคว้า นักเขียนที่มีความลึกซึ้ง ที่ได้สร้างสรรค์งานเขียนในหลากหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นประวัติศาสตร์วรรณคดี โบราณคดี อักษรศาสตร์ ชีวประวัติบุคคลสำคัญ วัฒนธรรมวิถีชีวิต รวมถึงสารคดีทั่วไป มาเป็นเวลาต่อเนื่องกว่าหกศตวรรษ ทั้งยังได้จัดทำสารานุกรมวัฒนธรรมไทย และสารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย เป็นผลงานที่สามารถใช้เป็นแหล่งข้อมูลเพื่ออ้างอิงได้ และยังมีงานเขียนในรูปแบบนิทานที่ให้ความรู้ทั้งนิทานไทยและนิทานนานาชาติจำนวนมาก รวมผลงานที่ท่านได้สร้างสรรค์และได้รับการจัดพิมพ์เป็นรูปเล่มจากอดีตถึงปัจจุบันมากกว่า 100 เล่ม
ท่านได้สร้างสรรค์งานเขียนมากมายหลายประเภท อาทิ งานเขียนประวัติบุคคลสำคัญ เช่น เจ้าพระยาวิชาเยนทร์ พระเจ้าตากสินมหาราชแห่งชาติไทย พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดา เจ้าฟ้าจุฑามณี พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ชาวต่างประเทศในประวัติศาสตร์ไทย ประวัติศาสตร์และเรื่องน่ารู้ต่างๆ เช่น สารคดีน่ารู้สารพัดนึก เล่าเรื่องบางกอก 100 รอยอดีต พระราชวัง เล่าเรื่องพม่ารามัญ สารานุกรม เช่น สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย สารานุกรมวัฒนธรรมไทย วรรณคดี และความเชื่อ เช่น เทวนิยาย สัตวนิยาย พฤกษนิยาย อมนุษยนิยาย นิทานมหัศจรรย์ นิทาน เช่น นิทานไทย นิทานไทยแสนสำราญ นิทานวรรณคดี นิทานเพื่อนบ้าน นิทานมหัศจรรย์ สารคดีเบ็ดเตล็ดต่างๆ เช่น แลไปข้างหลัง เกิดในเรือ โลกแสตมป์ สรรพสารคดี เกร็ดย่อยร้อยเรื่อง ฯลฯ
ผลงานของ ส. พลายน้อย ได้รับรางวัลและประกาศเกียรติคุณจากหลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน ได้รับยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรมสาขาวรรณศิลป์ (สารคดี ) ประจำปี 2539 รางวัล “นักเขียนอมตะ” คนที่ 4 ประจำปี 2551 จากมูลนิธิอมตะ และได้รับประกาศยกย่องเป็นปูชนียบุคคลด้านภาษาไทย พุทธศักราช 2552 และได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พุทธศักราช 2553 ถือเป็นเกียรติประวัติสูงสุดของชีวิต
ผลงานที่ท่านได้สร้างสรรค์ไว้ เป็นการเปิดโลกทัศน์แห่งความรู้ ความคิด และจินตนาการแก่ผู้อ่าน เป็นหนังสือที่ใช้อ้างอิงได้อีกนาน ส่งผลต่อการปลูกฝังค่านิยมในความเป็นชาติ จึงกล่าวได้ว่า ส. พลายน้อย เป็นศิลปินนักเขียนที่เป็นแบบอย่าง ในการอุทิศตนอนุรักษ์ สืบสาน ส่งเสริม สร้างสรรค์และเผยแพร่ภูมิปัญญาไทย ด้วยผลงานวรรณศิลป์อันทรงคุณค่ามีคุณูปการอย่างยิ่งต่อสังคมไทย (ข้อมูลและภาพ ศิลปินแห่งชาติ สวธ.)