แปลงใหญ่พืชผัก ต.ท่าดินดำ ยึดเกษตรยุคใหม่ ยกระดับการผลิตด้วยระบบ “Handy Sense”

นายสันติภาพ จุลิวัลลี ประธานแปลงใหญ่พืชผัก หมู่ 2 ตำบลท่าดินดำ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี เปิดเผยว่า การทำการเกษตรในพื้นที่ ส่วนใหญ่ปลูกพืชเชิงเดี่ยว ประสบปัญหาเรื่องราคาผลผลิตต่ำ ทำให้รายได้ไม่พอรายจ่าย จึงเห็นว่าต้องปรับเปลี่ยนจากการปลูกพืชเชิงเดี่ยวมาเป็นแบบผสมผสาน โดยเริ่มจากการปลูกหน่อไม้ฝรั่ง ปลูกเพื่อบริโภคในครัวเรือนก่อน ซึ่งมีผลผลิตเก็บได้ทุกวัน จึงได้นำออกขาย ต่อมามีการขยายพื้นที่ปลูกในชุมชน และมีการรวมกลุ่มกันผลิต โดยช่วงแรกประสบความสำเร็จขายดีมาก แต่ต่อมามีปัญหาราคาตกต่ำ จึงปรับเปลี่ยนเป็นการปลูกหน่อไม้ฝรั่งอินทรีย์ ซึ่งเป็นที่ต้องการของตลาดทั้งในประเทศและตลาดต่างประเทศ ได้ผ่านการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์อินทรีย์ Organic Thailand และผลิตหน่อไม้ฝรั่งอินทรีย์ป้อนสู่ตลาดต่างประเทศ ทางกลุ่มมีกำลังการผลิตหน่อไม้ฝรั่งประมาณ 20,000 กิโลกรัม/ปี มีหน่อไม้ฝรั่งส่งออก สัปดาห์ละ 600 กิโลกรัม ซึ่งผลิตไม่เพียงพอต่อความต้องการ ที่ได้ทำ MOU กับผู้ส่งออกสัปดาห์ละ 800 กิโลกรัม ในปี 2562 สำนักงานเกษตรอำเภอชัยบาดาล ได้ให้คำแนะนำและส่งเสริมการรวมกลุ่มตามโครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ ให้เกษตรกรรายย่อยที่อยู่ในชุมชนเดียวกันหรือมีพื้นที่ใกล้เคียงกันรวมกลุ่มกันเพื่อผลิตสินค้าเกษตร มีการบริหารจัดการทั้งระบบตั้งแต่การผลิตจนถึงการตลาด จึงได้จัดตั้งเป็นกลุ่มแปลงใหญ่พืชผัก หมู่ที่ 2 ตำบลท่าดินดำ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี มีสมาชิก 31 ราย พื้นที่ 225 ไร่ ผลิตหน่อไม้ฝรั่งอินทรีย์ ผักสลัด มันเทศส้ม มะเขือเทศราชินี รวมถึงผักสวนครัวอื่น ๆ จากการรวมกลุ่มแปลงใหญ่ ทำให้กลุ่มมีกำลังการผลิตหน่อไม้ฝรั่งเพิ่มขึ้นเป็น 30,000 กิโลกรัม/ปี มีหน่อไม้ฝรั่งส่งออกได้ถึงสัปดาห์ละ 1,500 กิโลกรัม สามารถผลิตได้ตามเป้าหมายของผู้รับซื้อ ปัจจัยแห่งความสำเร็จในการขับเคลื่อนแปลงใหญ่มาจากการเชื่อมโยงเครือข่ายจากทั้งภาครัฐและเอกชน เพื่อให้กลุ่มแปลงใหญ่ได้พัฒนาไปในทิศทางที่เข้มแข็งและยั่งยืน ทั้งด้านองค์ความรู้ ด้านปัจจัยการผลิต ด้านการตลาด ซึ่งแปลงใหญ่พืชผัก หมู่ 2 ตำบลท่าดินดำ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ได้รับการสนับสนุนปัจจัยการผลิตจากทั้งภาครัฐและเอกชน เช่น เครื่องจักรกลการเกษตร บ่อน้ำบาดาลชั้นลึกเพื่อการเกษตร ช่วยในการลดต้นทุนการผลิตให้กับกลุ่ม และในปี 2564 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากโครงการยกระดับแปลงใหญ่ด้วยเกษตรสมัยใหม่และเชื่อมโยงตลาด โดยกรมส่งเสริมการเกษตร ทางกลุ่มได้จัดซื้อเครื่องมือ เครื่องจักร ครุภัณฑ์ หลายรายการ เช่น รถแทรกเตอร์และอุปกรณ์ต่อพ่วงต่าง ๆ โดรนเพื่อการเกษตร โรงเรือนกรีนเฮ้าส์ ห้องบรรจุภัณฑ์สำเร็จรูปพร้อมระบบพลังงานแสงอาทิตย์ ระบบผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ เครื่องสกัดน้ำมันธัญพืช เครื่องบด ตู้อบลมร้อน เครื่องซีลสูญญากาศ เครื่องหั่นผัก เครื่องสับย่อยกิ่งไม้เอนกประสงค์ เป็นต้น เพิ่มศักยภาพให้แก่กลุ่มแปลงใหญ่ในการพัฒนาระบบการผลิตให้มีคุณภาพ ลดต้นทุนและเพิ่มผลผลิต เพิ่มรายได้ ให้แก่สมาชิกและชุมชน นอกจากนี้ ทางกลุ่มแปลงใหญ่ยังได้มีการพัฒนาองค์ความรู้ เทคโนโลยี นวัตกรรม เพื่อใช้ปรับปรุงระบบการผลิต โดยในปี 2564 กรมส่งเสริมการเกษตร ร่วมมือกับเนคเทคซึ่งเป็นหน่วยงานวิจัยภายใต้ สวทช. ได้พิจารณาคัดเลือก แปลงใหญ่พืชผัก หมู่ 2 ตำบลท่าดินดำ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ในการสนับสนุนระบบ Handy Sense หรือระบบเกษตรแม่นยำ ฟาร์มอัจฉริยะ พัฒนาให้เกิดฟาร์มต้นแบบ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ลดต้นทุน และควบคุมคุณภาพการเพาะปลูก โดยการใช้กล่องเซนเซอร์สำหรับวัดความชื้นในดินและในอากาศ อุณหภูมิ และแสง แล้วประมวลผลส่งข้อมูลไปยังสมาร์ตโฟน แบบ real-time ยกระดับการทำเกษตรผ่านระบบเทคโนโลยีที่ทันสมัย นายสันติภาพ กล่าวเพิ่มเติมว่า ระบบ Handy Sense นำมาใช้กับระบบปลูกพืชในโรงเรือน มีการเก็บข้อมูลบิ๊กดาต้ากับพืช ทั้งความชื้น แสง อุณหภูมิ ฯลฯ ซึ่งอยู่ระหว่างการเก็บข้อมูลและปรับอุปกรณ์บางจุดให้เกษตรกรทั่วไปสามารถใช้ระบบได้ง่ายขึ้น ซึ่งจะช่วยลดแรงงาน ประหยัดน้ำ สามารถผลิตพืชผักได้มีคุณภาพ นอกจากนี้ กลุ่มแปลงใหญ่ฯ ยังดำเนินการจัดทำบิ๊กดาต้าของสมาชิกกลุ่มอีกด้วย เพื่อสามารถวิเคราะห์ข้อมูลของเกษตรกรกลุ่มสมาชิกได้ทุกแปลง และผู้ซื้อสามารถสแกนคิวอาร์โค้ดดูบิ๊กดาต้าของเกษตรกรในกลุ่มได้ เพื่อตรวจสอบ จุดด้อยของแต่ละแปลง อีกทั้งในรอบ 1 ปี กลุ่มสามารถสรุปค่าใช้จ่ายของเกษตรกร เพื่อวิเคราะห์ส่วนที่เป็นปัญหาและหาวิธีแก้ไข เช่นค่าไฟฟ้าแพง กลุ่มปรับลดค่าใช้จ่ายโดยการใช้พลังงานแสงอาทิตย์มาทดแทน ปัจจุบัน ผลผลิตหน่อไม้ฝรั่ง สามารถสร้างรายได้ให้กับสมาชิกกลุ่ม โดยส่งออกตลาดต่างประเทศโซนยุโรป และตลาดในประเทศ ผลผลิตพืชผักสวนครัว ผักสลัด และผักตามฤดูกาลอื่นๆ มีการจำหน่ายออนไลน์ ในแอพพลิเคชั่น Shopee Lazada และมีการพรีออเดอร์-เดลิเวอรี่ ในพื้นที่อำเภอเป็นต้น โดยขายในราคาผัก Organic ในส่วนของการส่งออก บริษัทผู้ส่งออกจะมารับสินค้าถึงพื้นที่ทุกวัน เกษตรกรเพียงเก็บหน่อไม้ฝรั่งจากไร่ ล้างทำความสะอาด แพ็คบรรจุภัณฑ์ แล้วนำมาส่ง ณ จุดรวบรวมผลผลิตเพียงเท่านั้น ทำให้ง่ายสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น และในอนาคตจะพัฒนาในเรื่องการแปรรูปหน่อไม้ฝรั่งอีกช่องทางหนึ่งด้วย จากจุดเริ่มต้นธรรมดา ก้าวสู่การปลูกพืชด้วยระบบเกษตร “Handy Sense” ที่ทันสมัย พร้อมได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน จนประสบความสำเร็จ เป็นพืชเศรษฐกิจชุมชน ส่งผลผลิตขยายสู่ตลาด Modern trade ในประเทศ และก้าวสู่ตลาดต่างประเทศ อย่างภาคภูมิใจ เกษตรกร หมู่ 2 ท่าดินดำยิ้มได้ มีความสุข อย่างยั่งยืน