“ของเล่นบ้านๆ” สื่อพัฒนาทักษะเด็กปฐมวัยในยุคดิจิทัล

เด็กปฐมวัยในยุคดิจิทัลเป็นเด็กในสังคมสมัยใหม่ที่อยู่กับสื่อไอที ใช้เวลาวันละหลายชั่วโมง อยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์ สมาร์ทโฟน แทบเล็ต ด้วยเหตุที่สื่อสมัยใหม่เหล่านี้ ท้าทายความสนใจและสามารถตอบสนองทันต่อความต้องการของเด็ก ในยุคดิจิทัล การนำของเล่นบ้านๆ ซึ่งในที่นี้ หมายถึง “การละเล่นพื้นบ้าน” อาทิ เดินกะลา ม้าก้านกล้วย หมากเก็บ รีรีข้าวสาร มาให้เด็กเล่นด้วยกันนั้นดูเหมือนว่าจะเป็นภาพที่หาดูได้ยาก การละเล่นพื้นบ้านนั้นมีคุณค่ามากมายในการพัฒนาเด็กปฐมวัย เป็นสื่อที่ทำให้เด็กสนุกกับการเรียนรู้ด้วยการเล่น ผ่านประสาทสัมผัสหลายส่วนพร้อมกัน ทั้งการสัมผัส การมองเห็น และการได้ยินเสียง ซึ่งนอกจากได้ฝึกฝนการใช้กล้ามเนื้อและประสาทสัมผัสแล้ว ยังช่วยกระตุ้นให้เกิดการใช้ความคิดและพัฒนาทักษะการใช้ชีวิตของเด็กปฐมวัยในยุคดิจิทัลได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยพื้นฐานของการละเล่นพื้นบ้านทุกประเภทมีส่วนสำคัญในการส่งเสริมพัฒนาการให้กับเด็ก การละเล่นพื้นบ้านหมากเก็บ ส่งเสริมพัฒนาการด้านร่างกาย พัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็ก กล้ามเนื้อตั้งแต่บริเวณข้อมือ ฝ่ามือ และนิ้วแต่ละนิ้ว ที่สัมผัสหยิบจับและอาศัยนิ้วมือในการควบคุม ช่วยให้เด็กสามารถผูกเชือกรองเท้าและช่วยเหลือตนเองในการทำกิจกรรมต่างๆ ได้ การละเล่นพื้นบ้านเดินกะลาและม้าก้านกล้วย พัฒนากล้ามเนื้อมัดใหญ่ กล้ามเนื้อบริเวณ ลำตัว แขน ขา และความสัมพันธ์กันของอวัยวะต่าง ๆ ช่วยให้เด็กรู้จักการทรงตัว สร้างความสมดุลให้กับร่างกาย การละเล่นพื้นบ้านรีรีข้าวสาร ส่งเสริมพัฒนาการด้านสติปัญญา พัฒนาไหวพริบ การคิดแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ที่จะให้ตนรอดจากการถูกคล้องตัวไว้ ส่งเสริมพัฒนาการด้านสังคม การสร้างสัมพันธ์ การสื่อสารพูดคุยและเรียนรู้การอยู่ร่วมกับผู้อื่น ส่งเสริมพัฒนาการด้านอารมณ์ การมีสมาธิ ความตั้งใจ ความอดทนและความพยายามเพื่อให้สำเร็จ อย่างไรก็ตาม ในยุคดิจิทัลนี้การเล่นสมัยใหม่ โดยเฉพาะการเล่นเกม ผลผลิตของเทคโนโลยี อาจทำให้เด็กปฐมวัยต้องมีชีวิตอยู่ท่ามกลางการต่อสู้ การเอาชนะ และมุ่งทำทุกอย่างเพื่อตนเองจนมองไม่เห็นคุณค่าของคนอื่น การมีส่วนร่วมป้องกันไม่ให้เด็กปฐมวัยเกิดพฤติกรรมดังกล่าว พ่อแม่ ครู ต้องเรียนรู้ร่วมกันไปกับยุคสมัยและปรับตัวเข้ากับเทคโนโลยี ให้ความสำคัญและเลือกใช้ประโยชน์จากสื่อสมัยใหม่แต่ยังคงใช้ของเล่นบ้าน ๆ เป็นสื่อพัฒนาทักษะเด็กปฐมวัยในยุคดิจิทัลตามความจำเป็นและเหมาะสม ผศ.ดร.อารีย์ เรืองภัทรนนต์ อาจารย์สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย คณะครุศาสตร์ วิทยาเขตสุพรรณบุรี มหาวิทยาลัยสวนดุสิต