ข่าวใหญ่สำหรับคนที่สนใจสิ่งมีชีวิตนอกโลก ครั้งแรกที่ค้นพบ หลังติดตามได้รับสัญญาณถึง 6 ครั้ง พยายามเทียบเคียงไม่ปรากฏเคยพบในกรณีเช่นนี้มาก่อน
ดร.มติพล ตั้งมติธรรม ผู้เชี่ยวชาญดาราศาสตร์ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) โพสต์ผ่านเฟซบุ๊กเมื่อวันที่ 15 ต.ค.64 ระบุ นักดาราศาสตร์ค้นพบสัญญาณวิทยุจากใจกลางกาแล็กซี ที่ยังไม่รู้จักมาก่อน
นักดาราศาสตร์จาก University of Syndney ประเทศออสเตรเลีย ได้ใช้ Australian Square Kilometre Array Pathfinder Variables and Slow Transients (ASKAP VAST) และค้นพบสัญญาณวิทยุจากวัตถุที่มีชื่อว่า ASKAP J173608.2−321635 ตั้งอยู่ประมาณ 4° จากใจกลางทางช้างเผือก โดยเป็นสัญญาณที่ยังไม่พบว่าสอดคล้องกับวัตถุใดที่เคยค้นพบมาก่อน และอาจจะเป็นสัญญาณจากวัตถุที่ยังไม่เคยมีการค้นพบ
ในผลงานวิจัยที่ตีพิมพ์บน The Astrophysical Journal (ApJ) ในวันที่ 12 ตุลาคม ที่ผ่านมานี้[1] นักดาราศาสตร์ Ziteng Wang ได้รายงานถึงการค้นพบสัญญาณวิทยุลึกลับจากวัตถุปริศนาผ่าน Australian Square Kilometre Array ด้วยกันทั้งสิ้นหกครั้ง ระหว่างเดือนมกราคม จนถึงเดือน กันยายนในปี 2020 ซึ่งเป็นสัญญาณที่ไม่ได้ลุกสว่างขึ้นอย่างสม่ำเสมอ (ในทางดาราศาสตร์เรียกว่า transients) จึงได้ติดตามการสังเกตด้วยกล้องโทรทรรศน์วิทยุ MEERKAT ในทวีปอาฟริกา และได้ยืนยันการค้นพบสัญญาณเหล่านี้ซ้ำอีก จึงได้พยายามยืนยันโดยการสังเกตการณ์ในช่วงคลื่นอื่น ทั้งในช่วงอินฟราเรด แสงที่ตามองเห็น ไปจนถึงรังสีเอ็กซ์ แต่ก็ไม่พบวัตถุปริศนาในช่วงคลื่นอื่นนี้แต่อย่างใด
การที่ไม่พบวัตถุในช่วงคลื่นอื่นอีกนี้เป็นเรื่องที่น่าฉงนเป็นอย่างมาก เนื่องจากวัตถุปริศนานี้ไม่ได้มีลักษณะเข้ากันกับวัตถุที่เปล่งแสงในช่วงคลื่นวิทยุที่เรารู้จักชนิดใดเลย
ปรากฏการณ์ในธรรมชาติที่สามารถเปลี่ยนความสว่าง และลุกสว่างจ้าในช่วงคลื่นวิทยุที่เรารู้จักกันในปัจจุบันนี้นั้น มีอยู่เพียงไม่กี่อย่าง อันดับแรกก็คือพัลซ่าร์ หรือดาวนิวตรอนที่หมุนด้วยความเร็วสูง ซึ่งอาจจะสาดคลื่นวิทยุไปรอบๆ คล้ายกับประภาคาร แต่พัลซ่าร์นั้นจะมีคาบในการเปล่งแสงที่สม่ำเสมอ และมักจะมีคาบที่กินเวลาสั้นๆ ไม่ได้เปิดและปิดโดยสุ่มทุกๆ หลายอาทิตย์เช่นนี้
นอกจากนี้ คลื่นวิทยุที่สังเกตได้นั้นยังเป็นเคลื่นที่มีความโพลาไรซ์ (polarized) ที่ค่อนข้างชัดเจน คลื่นวิทยุนั้นเกิดขึ้นจากการส่ายของสนามแม่เหล็ก ซึ่งสามารถที่จะส่ายในแนวใดก็ได้ คล้ายกับการที่เราสามารถจะส่ายเชือกไปทางซ้าย-ขวา หรือ บน-ล่าง เพื่อให้เกิดคลื่นในเส้นเชือกก็ได้ ปรากฏการณ์ทั่วๆ ไปที่เปล่งแสงนั้นมักจะมีการส่ายแบบสมมาตร จึงมีการแกว่งในทุกๆ ทิศทางเท่าๆ กัน แต่คลื่นวิทยุจากวัตถุปริศนานี้นั้นเป็นแสงที่มีทิศทางในการแกว่งที่ชัดเจนไปในทิศทางเดียว ซึ่งบ่งชี้ว่าวัตถุที่กำเนิด หรือสภาพแวดล้อมรอบวัตถุที่กำเนิดคลื่นนี้นั้นอาจจะมีสนามแม่เหล็กที่ทรงพลังเป็นอย่างมาก อาจจะสอดคล้องกับวัตถุเช่น magnetar หรือดาวนิวตรอนที่มีสนามแม่เหล็กอันทรงพลัง อย่างไรก็ตาม magnetar โดยทั่วไปนั้นมักจะมาพร้อมกับการเปล่งแสงในช่วง gamma หรือ x-ray ที่สว่าง ซึ่งเราไม่พบในกรณีนี้
นอกไปจากนี้ แสงที่สว่างวาบขึ้นมาของวัตถุนี้นั้นมีการลดลงที่รวดเร็ว และสามารถดับไปภายในเวลาเพียงหนึ่งวัน ซึ่งบ่งชี้ว่าแหล่งกำเนิดคลื่นวิทยุนี้นั้นน่าจะมีขนาดที่ค่อนข้างเล็ก
ซึ่งในปัจจุบันนี้เรายังไม่สามารถทราบได้อย่างชัดเจนว่าวัตถุนี้เป็นอะไรกันแน่ เป็นไปได้ว่าวัตถุนี้อาจจะเป็นวัตถุประเภทเดิมที่เรารู้จักกันอยู่แล้ว เช่น Galactic Core Radio Transients (GCRTs) ซึ่งสัญญาณจากวัตถุนี้มีความคล้ายคลึงกันอยู่หลายประการ แต่แม้กระนั้นก็ยังคงเต็มไปด้วยสิ่งที่แตกต่างกัน แต่ด้วยสภาพแวดล้อมหรือปัจจัยอย่างอื่นที่เรายังไม่เข้าใจดีพอ จึงทำให้สัญญาณนั้นมีลักษณะแตกต่างไปจากที่เราคุ้นเคย
หรืออีกความเป็นไปได้หนึ่งก็คือ นี่อาจจะเป็นสัญญาณชุดแรก ของวัตถุและปรากฏการณ์ประเภทใหม่ที่ยังไม่เคยมีใครรู้จักมาก่อน ซึ่งเราอาจจะต้องคอยติดตามดูกันต่อไปว่าเราจะพบสัญญาณเช่นนี้เพิ่มอีกหรือไม่ และมันเกิดขึ้นจากอะไรกันแน่
อ้างอิง:
[1] https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ac2360
เรื่อง-ภาพจากเพจ มติพล ตั้งมติธรรม