ลานบ้านกลางเมือง/บูรพา โชติช่วง: นำภาพวิถีชาวไทลื้อบ้านศรีดอนชัย ตำบลศรีดอนชัย อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย มาให้ชมเพลินๆ กัน ถ่ายโดยช่างภาพกระทรวงวัฒนธรรมเมื่อสุดสัปดาห์ที่แล้ว
ชุมชนไทลื้อบ้านศรีดอนชัย เป็นที่รู้จักกันดีในหมู่นักท่องเที่ยวสายวิถีชาติพันธุ์ ที่นี่มีอัตลักษณ์และลักษณะที่มีความโดดเด่นของชุมชนที่แตกต่างจากที่อื่น ทั้งในมุมวัฒนธรรม เทศกาลบุญประเพณี อาหาร หัตถกรรม และธรรมชาติที่อิงแนบอยู่กับสายน้ำแม่อิง ล่าสุดกระทรวงวัฒนธรรมประกาศให้เป็น 1 ใน 10 สุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ที่มีศักยภาพและมีความพร้อมด้านการท่องเที่ยวในทุกมิติ
ตามข้อมูลสังเขป บ้านศรีดอนชัยมีความโดดเด่นเป็นชุมชนชาวไทลื้อที่อพยพมาจากสิบสองปันนาเมื่อร้อยกว่าปีก่อน ยังคงรักษาภาษาไทลื้อ การแต่งกายด้วยผ้าทอไทลื้อ และวัฒนธรรมประเพณีที่มีความเป็นเอกลักษณ์ ดังสโลแกน “เที่ยวศรีดอนชัย เหมือนได้ไปสิบสองปันนา” นอกจากนี้ชุมชนยังมีเสน่ห์วิถีชีวิตพึ่งพาแม่น้ำอิง สายน้ำแห่งวัฒนธรรม เช่น พิธีบวงสรวงศาลเจ้าบ่อ หรือพิธีเข้ากรรมเจ้าบ่อ พิธีสืบชะตา ประเพณี 12 เดือน โดยเฉพาะประเพณี “จุลกฐินถิ่นไทลื้อศรีดอนชัย” รวมทั้งมีแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ อาทิ วัดท่าข้ามศรีดอนชัย ศูนย์วัฒนธรรมไทลื้อ ศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น พิพิธภัณฑ์ลื้อลายคำ เฮือนคำแพง บ้านไทลื้อร้อยปี(เฮือนเอื้อยคำ) ศูนย์สตรีผ้าทอศรีดอนชัย ศูนย์เรียนรู้ผ้าทอ ไทลื้อ ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง เป็นต้น
สำหรับท่องเที่ยวและกิจกรรมให้ผู้มาเยือนได้มีส่วนร่วมในวิถีประจำวันของชุมชน เช่น ทำบุญตักบาตร การบายศรีสู่ขวัญ ทำอาหารพื้นบ้าน งานประดิษฐ์ งานฝีมือ การละเล่น การแสดงพื้นบ้าน ล่องเรือ ล่องแก่ง ปั่นจักรยาน ปลูกข้าว ปลูกป่าชายเลน ฯลฯ ทั้งเรียนรู้กระบวนการผ้าทอไทลื้อศรีดอนไชย “จากเมล็ดฝ้ายสู่ผ้าทอที่วิจิตรงดงาม” ด้วยการนำฝ้ายมามัดหมี่และย้อมด้วยสีธรรมชาติ เกิดลวดลายที่มีความละเอียดประณีต ผ่านกระบวนการทอมือ สร้างลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์ จากนั้นนำมาแปรรูปตัดเย็บตามต้องการ โดยแม่ครูดอกแก้ว ธีระโครต ครูช่างศิลปหัตถกรรมไทลื้อ รวมทั้งช้อปผลิตภัณฑ์ผ้าทอไทลื้อของชุมชนได้ตลอดทุกวัน ส่วนด้านที่พักแรม มีทั้งโฮมสเตย์ โรงแรม รีสอร์ท รองรับผู้มาเยือนจำนวน 10 แห่งในพื้นที่ชุมชนและใกล้เคียง
นอกจากแหล่งท่องเที่ยวในชุมชนไทลื้อบ้านศรีดอนไชยแล้ว ยังมีเส้นทางท่องเที่ยวที่เชื่อมโยงไปยังชุมชนอื่นๆ ที่ใกล้เคียงให้ได้ยลวิถี ก็อยากเชิญชวนนักท่องเที่ยวทั้งแนวเที่ยวเชิงวัฒนธรรม/ชาติพันธุ์ อิงธรรมชาติ และไลฟ์สไตล์ไปสัมผัส ซึ่งช่วงนี้ปลายฝนต้นหนาวอากาศกำลังดี ยิ่งหน้าหนาวด้วยแล้วห่มหมอก เป็นการสร้างรายได้สู่ชุมชน ฟื้นฟูเศรษฐกิจฐานรากท้องถิ่นและประเทศหลังโควิด-19 คลี่คลาย
ตามข้อมูลสังเขป บ้านศรีดอนชัยมีความโดดเด่นเป็นชุมชนชาวไทลื้อที่อพยพมาจากสิบสองปันนาเมื่อร้อยกว่าปีก่อน ยังคงรักษาภาษาไทลื้อ การแต่งกายด้วยผ้าทอไทลื้อ และวัฒนธรรมประเพณีที่มีความเป็นเอกลักษณ์ ดังสโลแกน “เที่ยวศรีดอนชัย เหมือนได้ไปสิบสองปันนา” นอกจากนี้ชุมชนยังมีเสน่ห์วิถีชีวิตพึ่งพาแม่น้ำอิง สายน้ำแห่งวัฒนธรรม เช่น พิธีบวงสรวงศาลเจ้าบ่อ หรือพิธีเข้ากรรมเจ้าบ่อ พิธีสืบชะตา ประเพณี 12 เดือน โดยเฉพาะประเพณี “จุลกฐินถิ่นไทลื้อศรีดอนชัย” รวมทั้งมีแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ อาทิ วัดท่าข้ามศรีดอนชัย ศูนย์วัฒนธรรมไทลื้อ ศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น พิพิธภัณฑ์ลื้อลายคำ เฮือนคำแพง บ้านไทลื้อร้อยปี(เฮือนเอื้อยคำ) ศูนย์สตรีผ้าทอศรีดอนชัย ศูนย์เรียนรู้ผ้าทอ ไทลื้อ ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง เป็นต้น
สำหรับท่องเที่ยวและกิจกรรมให้ผู้มาเยือนได้มีส่วนร่วมในวิถีประจำวันของชุมชน เช่น ทำบุญตักบาตร การบายศรีสู่ขวัญ ทำอาหารพื้นบ้าน งานประดิษฐ์ งานฝีมือ การละเล่น การแสดงพื้นบ้าน ล่องเรือ ล่องแก่ง ปั่นจักรยาน ปลูกข้าว ปลูกป่าชายเลน ฯลฯ ทั้งเรียนรู้กระบวนการผ้าทอไทลื้อศรีดอนไชย “จากเมล็ดฝ้ายสู่ผ้าทอที่วิจิตรงดงาม” ด้วยการนำฝ้ายมามัดหมี่และย้อมด้วยสีธรรมชาติ เกิดลวดลายที่มีความละเอียดประณีต ผ่านกระบวนการทอมือ สร้างลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์ จากนั้นนำมาแปรรูปตัดเย็บตามต้องการ โดยแม่ครูดอกแก้ว ธีระโครต ครูช่างศิลปหัตถกรรมไทลื้อ รวมทั้งช้อปผลิตภัณฑ์ผ้าทอไทลื้อของชุมชนได้ตลอดทุกวัน ส่วนด้านที่พักแรม มีทั้งโฮมสเตย์ โรงแรม รีสอร์ท รองรับผู้มาเยือนจำนวน 10 แห่งในพื้นที่ชุมชนและใกล้เคียง
นอกจากแหล่งท่องเที่ยวในชุมชนไทลื้อบ้านศรีดอนไชยแล้ว ยังมีเส้นทางท่องเที่ยวที่เชื่อมโยงไปยังชุมชนอื่นๆ ที่ใกล้เคียงให้ได้ยลวิถี ก็อยากเชิญชวนนักท่องเที่ยวทั้งแนวเที่ยวเชิงวัฒนธรรม/ชาติพันธุ์ อิงธรรมชาติ และไลฟ์สไตล์ไปสัมผัส ซึ่งช่วงนี้ปลายฝนต้นหนาวอากาศกำลังดี ยิ่งหน้าหนาวด้วยแล้วห่มหมอก เป็นการสร้างรายได้สู่ชุมชน ฟื้นฟูเศรษฐกิจฐานรากท้องถิ่นและประเทศหลังโควิด-19 คลี่คลาย