อยากรู้อ่านเลย...อ.เจษฎ์อธิบายง่ายๆ วัคซีนโควิดแบบ"เชื้อเป็น-เชื้อตาย"ต่างกันอย่างไร

รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Jessada Denduangboripant โดยระบุข้อความ ว่า...อธิบายสั้นๆ ง่ายๆ เรื่องวัคซีนเชื้อเป็น - เชื้อตาย การทำวัคซีน ก็เพื่อให้ร่างกายมีการสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นเอง ด้วยการให้เกิดโปรตีนของเชื้อโรคมาอยู่ในร่างกาย เหมือนกับการหลอกร่างกายว่ามีเชื้อโรคเข้ามา แล้วช่วยกันสร้างภูมิคุ้มกันหน่อย ดังนั้นเทคนิคดั้งเดิม ก็คือเอาเชื้อโรคมาแล้วก็ทำให้มันอ่อนแอลง หรือว่าทั้งมันตายไปเลย และฉีดเข้าร่างกาย มันก็คือที่เรียกว่า วัคซีนเชื้อตาย หรืออย่างวัคซีนซิโนแวคที่เราใช้นั่นเอง ข้อดี ก็คือ ทำง่าย และมีโอกาสที่ร่างกายจะเกิดผลข้างเคียงไม่สูงมากนัก แต่มักจะมีประสิทธิภาพในการกระตุ้นภูมิคุ้มกันแค่กลางๆ ส่วนวัคซีนที่ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ขึ้นมาก็เช่น วัคซีนของ astrazeneca ที่ไปเอาเชื้อไวรัสตัวอื่น (เช่น อะดิโนไวรัสที่ทำให้เป็นโรคหวัดธรรมดา แล้วดัดแปลงพันธุกรรมให้มันไม่อันตราย) มาเป็นพาหะใส่สารพันธุกรรมเพื่อสร้างโปรตีนของเชื้อไวรัสโรคโควิดเข้าไป เมื่อมันเข้าไปในร่างกายมันก็ช่วยสร้างโปรตีน covid ออกมา ดังนั้น ก็มีโอกาสที่ร่างกายจะเกิดผลข้างเคียงได้มากขึ้นจากตัวของไวรัสอื่นที่เอามาทำเป็นพาหนะนั้นเอง แต่มักจะมีประสิทธิภาพสูงขึ้นมากกว่าวัคซีนเชื้อตาย ส่วนเทคโนโลยีล้ำสมัยที่กำลังใช้ตอนนี้อย่างพวก mRNA เช่นวัคซีนของบริษัทไฟเซอร์ โมเดิร์นน่า จะเป็นการสร้างชุดพาหะนำสารพันธุกรรมด้วยก้อนไขมัน ที่เมื่อฉีดไปแล้วร่างกายของเราจะเป็นผู้สร้างโปรตีนของไวรัสขึ้นมา ดังนั้น มันจะมีประสิทธิภาพสูงมากๆ ในการผลิตภูมิคุ้มกัน (เพราะร่างกายเราเป็นคนสร้างขึ้นเองเรื่อยๆ) และมีแนวโน้มจะเกิดผลข้างเคียงต่ำด้วย แต่ก็มีคนกังวลว่าเทคโนโลยีสมัยใหม่แบบนี้จะเกิดผลข้างเคียงระยะยาวมากน้อยแค่ไหน ปล. อันนี้อธิบายแบบภาษาชาวบ้านๆ ให้ง่ายที่สุดแล้วนะครับ ขออภัยถ้าไม่ละเอียดอย่างที่บางท่านอาจต้องการ ขอขอบคุณรูปภาพจากเพจ the Matter