ลานบ้านกลางเมือง / บูรพา โชติช่วง : กรมศิลปากรนำโบราณวัตถุชิ้นสำคัญ 918 รายการ ที่พบบนแผ่นดินไทย หลังพ.ศ. 1800 เป็นต้นมา จัดแสดงในอาคารประพาสพิพิธภัณฑ์ ให้ชมกัน อาคารประพาสพิพิธภัณฑ์ที่ว่านี้ ตั้งอยู่ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร โดยห้องจัดแสดงต่างๆ ได้รับการปรับปรุงใหม่ตามโครงการอนุรักษ์และพัฒนาพระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) งบประมาณประจำปี พ.ศ. 2560 – 2563 จนแล้วเสร็จสมบูรณ์ และได้เปิดให้ประชาชนเข้าชมเนื่องในสัปดาห์วันอนุรักษ์มรดกไทย 2 เมษายน 2564 ที่ผ่านมา ประวัติอาคารประพาสพิพิธภัณฑ์ พ.ศ. 2506 อาคารก่ออิฐถือปูน ทรงไทยประยุกต์ 2 ชั้น 2 หลัง ตั้งอยู่ทางด้านข้างของหมู่พระวิมาน เพื่อจัดแสดงโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุที่เพิ่มมากขึ้น และเมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2510 ในหลวงรัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอาคารใหม่ทั้งสองหลัง ต่อมาวันที่ 19 กันยายน 2517 ในโอกาสฉลอง 100 ปี พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อาคารใหม่หลังทิศเหนือจึงได้รับพระบรมราชานุญาตให้ใช้ชื่อว่า “อาคารประพาสพิพิธภัณฑ์” ตั้งนามเป็นที่ระลึกแก่ “พระที่นั่งประพาสพิพิธภัณฑ์” พิพิธภัณฑสถานแห่งแรกในประเทศไทย ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 โปรดให้ตั้งขึ้นเป็นพิพิธภัณฑ์ส่วนพระองค์ในหมู่พระอภิเนาว์นิเวศน์ ภายในพระบรมมหาราชวัง สำหรับห้องจัดแสดงใหม่ในรูปแบบนิทรรศการถาวร เป็นการจัดแสดงหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่พบบนผืนแผ่นดินไทย หลัง พ.ศ. 1800 เป็นต้นมา อันเป็นช่วงเวลาของการก่อกำเนิดบ้านเมืองขนาดใหญ่ระดับรัฐ หรืออาณาจักรในแต่ละภูมิภาค โดยนำโบราณวัตถุรวม 918 รายการ มาจัดแสดง แบ่งเป็น ห้องล้านนา นำเสนอเรื่องราวอาณาจักรที่พญามังราย สถาปนาเมื่อ พ.ศ. 1839 โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองเชียงใหม่ โบราณวัตถุสำคัญ อาทิ ศิลปโบราณวัตถุประเภทเครื่องพุทธบูชา ที่พบจากวัดร้างในอำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ และหลวงพ่อนาก พระพุทธรูปซึ่งพระยายุธิษฐิระเจ้าเมืองพะเยาเป็นผู้สร้างเมื่อ พ.ศ. 2019 ห้องสุโขทัย จัดแสดงความรุ่งเรืองของรัฐขนาดใหญ่นามว่า สุโขทัย แห่งราชวงศ์พระร่วง ซึ่งสถาปนาเมื่อ พ.ศ. 1792 โบราณวัตถุชิ้นสำคัญที่จัดแสดงในห้องนี้คือ ศิลาจารึกหลักที่ 1 สมัยพ่อขุนรามคำแหง ห้องกรุงศรีอยุธยา นับจากการสถาปนากรุงศรีอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 1893 ปรากฏโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ ที่เป็นประจักษ์พยานสำคัญถึงความรุ่งเรืองมั่นคงทางการเมืองการปกครอง ความเจริญทางเศรษฐกิจ และความรุ่งเรืองในพระพุทธศาสนา โบราณวัตถุชิ้นสำคัญ อาทิ ธรรมาสน์สังเค็ด วัดใหญ่สุวรรณาราม จังหวัดเพชรบุรี และตู้พระธรรมวัดเซิงหวาย ซึ่งมีลวดลายรดน้ำปิดทองประณีตงดงามเป็นเลิศ ห้องกรุงธนบุรี – รัตนโกสินทร์ตอนต้น โบราณวัตถุชิ้นสำคัญ อาทิ พระแท่นของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระเก้าอี้พับของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ซึ่งทรงใช้ในยามราชการสงคราม ฉากลับแลลายกำมะลอเรื่องอิเหนา เป็นต้น ห้องกรุงรัตนโกสินทร์ รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรงตระหนักถึงความสำคัญของการเจริญสัมพันธไมตรีกับนานาชาติ ทรงวางรากฐานในการยอมรับศิลปวิทยาการสมัยใหม่ และนำมาพัฒนาให้สังคมไทยมีความทันสมัยเช่นสากล โบราณวัตถุสำคัญที่จัดแสดง อาทิ ลูกโลกและรถไฟจำลอง สมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร ถวายพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2398 พระโธรน พระราชอาสน์สำหรับประทับให้ข้าราชการยืนเข้าเฝ้า สร้างขึ้นเป็นองค์แรกใน พ.ศ. 2416 เชิญชวนผู้สนใจทั่วไปเข้าชมโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุชิ้นสำคัญรวม 918 รายการ จัดแสดงภายในอาคารประพาสพิพิธภัณฑ์ ตามวันและเวลาพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร