ประกอบด้วย 1.สายพันธุ์ B.1.1.7 ที่ระบาดอยู่ในอังกฤษ โดยไวรัสตัวนี้สามารถจับกับเซลส์มนุษย์ได้ดีขึ้น และแบ่งตัวได้ดีขึ้น ส่งผลให้เกิดการแพร่เชื้ออย่างรวดเร็ว 2.สายพันธุ์ B.1.351 ที่ระบาดอยู่ในแอฟริกาใต้ 3.สายพันธุ์ P.1 ที่ระบาดอยู่ในบราซิล พบทำให้ติดเชื้อง่าย การตอบสนองต่อวัคซีนลดลง การป้องกันเชื้อกลายพันธุ์ คือ การทำให้หยุดระบาด และการยับยั้งไม่ให้ไวรัสอยู่ในคน ด้วยการล้างมือ ใส่หน้ากากอนามัย เว้นระยะห่าง และการใช้วัคซีน
15 ก.พ.64 ที่กระทรวงสาธารณสุข รศ.นพ.โอภาส พุทธเจริญ หัวหน้าศูนย์โรคอุบัติใหม่ทางคลินิก รพ.จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เปิดเผยถึงกรณีการพบคนไทยรายแรกติดเชื้อไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์แอฟริกาใต้ ซึ่งเป็นไวรัสที่มีการกลายพันธุ์ว่า ในปัจจุบันได้มีคำแนะนำให้มีการเฝ้าระวังการกลายพันธุ์ของไวรัสใน 3 สายพันธุ์ ประกอบด้วย 1.สายพันธุ์ B.1.1.7 ที่ระบาดอยู่ในอังกฤษ โดยไวรัสตัวนี้สามารถจับกับเซลส์มนุษย์ได้ดีขึ้น และแบ่งตัวได้ดีขึ้น ส่งผลให้เกิดการแพร่เชื้ออย่างรวดเร็ว 2.สายพันธุ์ B.1.351 ที่ระบาดอยู่ในแอฟริกาใต้ โดยไวรัสตัวนี้สามารถหนีภูมิคุ้มกันได้ดีขึ้น และอาจมีผลต่อการใช้วัคซีนที่พัฒนาโดยสายพันธุ์ดั้งเดิม สำหรับผู้ติดเชื้อไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์แอฟริกาใต้ครั้งแรกในไทยนั้นเดินทางมาจากประเทศแทนซาเนีย เป็นชายไทย อายุ 41 ปี เข้าพักในสถานที่กักกันตัวที่รัฐจัดให้ วันที่ 1 ก.พ.64 มีอาการไอและมีไข้ต่ำๆ วันที่ 4 ก.พ.64 ไอมากขึ้น เก็บตัวอย่างตรวจหาเชื้อ พบเชื้อในปริมาณมากและมีอาการปอดอักเสบ จึงส่งตัวเข้ารักษาใน รพ.ของรัฐ ต่อมาวันที่ 12-13 ก.พ. 64 ย้ายมารักษาที่ รพ.จุฬาลงกรณ์ ผลตรวจหาเชื้อครั้งที่ 2 ยังพบเชื้อโควิด-19 โดยคนไข้ได้รับยาต้านไวรัสแต่ปอดอักเสบมากขึ้น แต่ขณะนี้อาการเริ่มดีขึ้นเป็นลำดับ และ 3.สายพันธุ์ P.1 ที่ระบาดอยู่ในบราซิล ซึ่งพลาสม่าหรือระบบภูมิคุ้มกันของมนุษย์จับกับไวรัสนี้ได้น้อยลง เมื่อเทียบกับไวรัสสายพันธุ์ใหม่ที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้
สำหรับประเทศไทย การระบาดระลอกแรกพบว่า ไวรัสมีการเปลี่ยนสายพันธุ์โดยสามารถตรวจได้หลากหลาย ส่วนระลอกใหม่ขณะนี้ยังเป็นเชื้อจากเมียนมาและยังไม่มีการกลายพันธุ์ ตอนนี้มีการติดตามทุก 2 เดือน ยังไม่พบการเปลี่ยนแปลง เนื่องจากการระบาดระลอกใหม่เพิ่งเริ่มเมื่อธันวาคม 2563 ยังไม่ยาวนานพอที่จะเห็นการกลายพันธุ์ อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยมีการเฝ้าระวังในผู้ที่เดินทางมาจากต่างประเทศ ซึ่งอาจเป็นแหล่งระบาดของสายพันธุ์แอฟริกาใต้ อังกฤษ และบราซิล เพื่อไม่ให้คนไทยติดเชื้อและเกิดผลกระทบต่อการให้วัคซีน โดยได้หารือการเพิ่มการกักตัวผู้เดินทางมาจากประเทศในทวีปแอฟริกาจาก 14 วัน เป็น 21 วัน ซึ่งอยู่ระหว่างการพิจารณาของ ศบค. ส่วนการรักษาของผู้ติดเชื้อไวรัสโควิดในแต่ละสายพันธุ์ยังไม่มีความแตกต่างกัน การป้องกันไม่ให้เชื้อกลายพันธุ์ คือ การทำให้เชื้อไม่เข้าสู่ร่างกาย ใส่หน้ากากอนามัย ล้างมือ และเว้นระยะห่าง เพื่อยับยั้งกระบวนการไม่ให้ไวรัสอยู่ในคน และการใช้วัคซีน
ด้าน นพ.เฉวตสรร นามวาท รักษาราชการแทน ผอ.กองควบคุมโรคและภัยสุขภาพในภาวะฉุกเฉิน กรมควบคุมโรค กล่าวว่า การห้ามคนจากแอฟริกาใต้ไม่ให้เดินทางเข้ามาประเทศไทย อาจจะไม่ได้ส่งผลต่อการป้องกันและควบคุมโรคไวรัสโควิด-19 ได้มากเท่าใดนัก เนื่องจากเชื้อไวรัสนี้มีการแพร่กระจายผ่านระบบทางเดินหายใจ และเชื้อไม่ได้อยู่เฉพาะที่แอฟริกาเท่านั้น แต่ได้กระจายไปยังหลายประเทศในยุโรปแล้ว