ลานบ้านกลางเมือง/บูรพา โชติช่วง: เมืองลำปาง มีวัดวาอารามเก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองอยู่หลายวัด หนึ่งในนี้ วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม
วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม ตั้งอยู่ริมแม่น้ำวัง ในเขตตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง บริเวณที่ตั้งวัดเป็นเนินดิน สูงขนาดใหญ่ จากเอกสารข้อมูลสำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ กรมศิลปากรสัญจรภาคเหนือ 24 – 26 ธันวาคม 2563 กล่าวไว้สังเขป
แต่เดิมวัดพระแก้วดอนเต้ากับวัดสุชาดารามเป็นคนละวัดแต่ตั้งอยู่ติดกัน ต่อมาภายหลังได้มีประกาศของ กระทรวงศึกษาธิการให้ทั้งสองวัด เป็นวัดเดียวกัน จึงได้มีการรื้อกำแพงกั้นเขตวัดออก วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม พระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ มีเนื้อที่ 51 ไร่ 2 งาน 61 ตารางวา เป็นวัดที่เก่าแก่และสวยงามมีอายุนับพันปี เคยเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร (พระแก้วมรกต) มาก่อน
วัดพระแก้วดอนเต้า เป็นวัดเก่าแก่มีประวัติความเป็นมามากกว่า 500 ปี เคยเป็นที่ประดิษฐานพระแก้วมรกต จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ กล่าวว่า พระเจ้าสามฝั่งแกนเจ้าเมืองเชียงใหม่ ได้จัดขบวนช้างไปรับพระแก้วมรกตจากเชียงรายเพื่อจะอัญเชิญมาประดิษฐานยังนครเชียงใหม่ ครั้นถึงทางแยกเมืองนครลำปาง ช้างก็ตื่นวิ่งเข้าไปในนครลำปาง ในที่สุดพระเจ้าสามฝั่งแกนต้องยินยอมให้พระแก้วมรกตประดิษฐานอยู่ ณ วัดพระแก้วดอนเต้า เป็นเวลาถึง 32 ปี ต่อจากนั้น จึงอัญเชิญไปประดิษฐานยังเมืองเชียงใหม่ ต่อมาพระเจ้าไชยเชษฐา ซึ่งเคยมาครองเมืองเชียงใหม่ได้กลับไปครองเมืองหลวงพระบาง จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกตไปและได้นำไปประดิษฐานอยู่ที่เมืองเวียงจันทน์ ต่อเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ขณะเมื่อทรงเป็นเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ยกทัพไปตีหัวเมืองลาวจนถึงเวียงจันทน์ จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกตจากเวียงจันทน์มาประดิษฐานที่กรุงธนบุรี ต่อมาเมื่อได้สถาปนากรุงเทพฯ เป็นเมืองหลวง จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม พระบรมมหาราชวัง จนตราบเท่าทุกวันนี้
นั่นเป็นเกร็ดความรู้ทางประวัติศาสตร์พระแก้วมรกต วัดพระแก้วดอนเต้า
ส่วนวิหารหลวง ได้รับการบูรณะโดยครูบาศรีวิชัย มีสัญลักษณ์สำคัญที่ปรากฏคือ ไม้แกะสลักบริเวณหน้าบัน รูปเสือ อันเป็นปีเกิดของครูบาศรีวิชัย (ปีขาล) ขณะที่รูปนารายณ์ทรงครุฑ เป็นสัญลักษณ์ของกษัตริย์สยาม มีนัยหนึ่งถึงการเป็นเมืองภายใต้การปกครองภายใต้รัฐสยาม
ปัจจุบันพระวิหารชำรุดทรุดโทรมไปมาก ทางกรมศิลปากรได้จัดงบประมาณพ.ศ. 2565 โดยสำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ ได้จัดทำคำของบประมาณในการจัดทำโครงการอนุรักษ์และพัฒนาพระวิหารหลวง (วิหารพระเจ้าทองทิพย์) วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม จังหวัดลำปาง จำนวน 18 ล้านบาท
วัดพระแก้วดอนเต้า เป็นวัดเก่าแก่มีประวัติความเป็นมามากกว่า 500 ปี เคยเป็นที่ประดิษฐานพระแก้วมรกต จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ กล่าวว่า พระเจ้าสามฝั่งแกนเจ้าเมืองเชียงใหม่ ได้จัดขบวนช้างไปรับพระแก้วมรกตจากเชียงรายเพื่อจะอัญเชิญมาประดิษฐานยังนครเชียงใหม่ ครั้นถึงทางแยกเมืองนครลำปาง ช้างก็ตื่นวิ่งเข้าไปในนครลำปาง ในที่สุดพระเจ้าสามฝั่งแกนต้องยินยอมให้พระแก้วมรกตประดิษฐานอยู่ ณ วัดพระแก้วดอนเต้า เป็นเวลาถึง 32 ปี ต่อจากนั้น จึงอัญเชิญไปประดิษฐานยังเมืองเชียงใหม่ ต่อมาพระเจ้าไชยเชษฐา ซึ่งเคยมาครองเมืองเชียงใหม่ได้กลับไปครองเมืองหลวงพระบาง จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกตไปและได้นำไปประดิษฐานอยู่ที่เมืองเวียงจันทน์ ต่อเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ขณะเมื่อทรงเป็นเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ยกทัพไปตีหัวเมืองลาวจนถึงเวียงจันทน์ จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกตจากเวียงจันทน์มาประดิษฐานที่กรุงธนบุรี ต่อมาเมื่อได้สถาปนากรุงเทพฯ เป็นเมืองหลวง จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม พระบรมมหาราชวัง จนตราบเท่าทุกวันนี้
นั่นเป็นเกร็ดความรู้ทางประวัติศาสตร์พระแก้วมรกต วัดพระแก้วดอนเต้า
ส่วนวิหารหลวง ได้รับการบูรณะโดยครูบาศรีวิชัย มีสัญลักษณ์สำคัญที่ปรากฏคือ ไม้แกะสลักบริเวณหน้าบัน รูปเสือ อันเป็นปีเกิดของครูบาศรีวิชัย (ปีขาล) ขณะที่รูปนารายณ์ทรงครุฑ เป็นสัญลักษณ์ของกษัตริย์สยาม มีนัยหนึ่งถึงการเป็นเมืองภายใต้การปกครองภายใต้รัฐสยาม
ปัจจุบันพระวิหารชำรุดทรุดโทรมไปมาก ทางกรมศิลปากรได้จัดงบประมาณพ.ศ. 2565 โดยสำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ ได้จัดทำคำของบประมาณในการจัดทำโครงการอนุรักษ์และพัฒนาพระวิหารหลวง (วิหารพระเจ้าทองทิพย์) วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม จังหวัดลำปาง จำนวน 18 ล้านบาท