‘ผ้าใยกล้วยบัวหลวง" การทอเส้นใยกล้วยและเส้นใยอื่น ทอผ้าโดยใช้กี่กระตุก 2 ตะกอ 4 ตะกอ 6 ตะกอ ควบด้วยเส้นด้านพุ่ง 4 เส้น ต่างสีสันกันพุ่งไปมา ทำให้เนื้อผ้ามีความพิเศษ มีผิวสัมผัสและน้ำหนักเบา คล้ายผ้าขนสัตว์ ทำให้สวมใส่สบาย’ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สาคร ชลสาคร คณบดีคณะเทคโนโลยี คหกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธัญบุรี เจ้าของผลงานและหัวหน้างานวิจัย เล่าให้ฟังถึงผ้าใยกล้วยบัวหลวง สินค้าโอท๊อป จังหวัดปทุมธานี งานวิจัยต่อเนื่องที่สร้างความยั่งยืนให้กับวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านแสงตะวัน ณ ศูนย์ส่งเสริมอาชีพ วัดไก่เตี้ย จังหวัดปทุมธานี
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สาคร ชลสาคร บอกว่า ปัจจุบันผ้าใยกล้วยบัวหลวง (BUALUANG-Banana Fabric) เป็นผ้าประจำจังหวัดปทุมธานี ซึ่ง ดร.พินิจ บุญเลิศ ผู้ว่าราชการจังหวัดปทุมธานีในตอนนั้น ให้เกียรติตั้งชื่อให้กับผ้าเส้นใยกล้วยว่า ‘ผ้าใยกล้วยบัวหลวง’ เมื่อปี 2561 ได้เข้ามายังพื้นที่โครงการ การพัฒนาระบบการจัดการเชิงพื้นที่ด้วยการใช้นวัตกรรม : เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการของเสียและสร้างมูลค่าเพิ่มของผลิตภัณฑ์ในเขตพื้นที่จังหวัดปทุมธานี ได้รับงบประมาณสนับสนุนจาก สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว) และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี วิจัยการพัฒนาเส้นใยกล้วย ในงานแฟชั่นเครื่องแต่งกายและเคหะสิ่งทอ เนื่องจากต้นกล้วยหอมทองและต้นกล้วยน้ำว้าเหลือทิ้ง หลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิต จำนวน 30,000 ตันต่อปี
โดยการ “นำกาบและก้านในกล้วย” มาปั่นเป็นเส้นด้าย ซึ่งเส้นใยกล้วย มีคุณสมบัติเด่นในด้านความแข็งแรง และเงามัน สามารถขึ้นรูปเป็นเส้นด้าย นำมาต่อยอดทอเป็นผืนผ้าและผลิตเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องแต่งกายและเคหะสิ่งทอ ถ่ายทอดองค์ความรู้ให้แก่กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านแสงตะวัน และเข้ามาพัฒนาลวดลายของผ้าใยกล้วยอย่างต่อเนื่อง ยกตัวอย่างเช่น ผ้าใยกล้วยยกดอก ซึ่งปัจจุบันต้องการสร้างอัตลักษณ์ลวดลาย ที่เกิดจากภูมิปัญญา วัฒนธรรมท้องถิ่นของตัวเอง ลวดลาย ให้กับทางกลุ่มกำลังพัฒนาลวดลายหางไก่ หางไก่เตี้ย เนื่องด้วยทางศูนย์อยู่ภายใต้วัดไก่เตี้ย และพัฒนาเส้นดายให้แข็งแรง สามารถเป็นเส้นดายยืนได้อีกด้วย
นางสาวบุญนภา บัวหลวง ประธานวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านแสงตะวัน เล่าว่า ผ้าใยกล้วยบัวหลวงได้รับความสนใจจำนวนมาก ด้วยลูกค้าสามารถออกแบบเองได้ สั่งสีและสั่งลาย ตลอดจนสั่งตัดเย็บเป็นเสื้อผ้า หมวก กระเป๋า ได้ทั้งเสื้อผ้าสตรี บุรุษ และเด็ก หรือลูกค้าต้องการ ผ้าผืน ผ้าขาวม้า ทางกลุ่มมีจำหน่าย ภูมิใจที่ทางกลุ่มสามารถทอผ้าได้เองโดยไม่ต้องสั่งซื้อจากท้องตลาด สร้างรายได้ให้กับคนในชุมชน ทางจังหวัดได้ให้การสนับสนุนด้านงบประมาณ ปัจจุบันมีกี่ทอผ้ามาจำนวน 6 ตัว ให้กับทางกลุ่ม สำหรับลูกค้าที่สนใจเข้ามาเยี่ยมชม กระบวนการทอผ้าใยกล้วยได้ ที่วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านแสงตะวัน ณ ศูนย์ส่งเสริมอาชีพวัดไก่เตี้ย อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี ซึ่งทางกลุ่มมีการทอผ้าทุกวัน
นางน้อย เพิ่มผลมงคล สมาชิกวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านแสงตะวัน เล่าว่า ช่วงโควิดที่ผ่านมา มีผลกระทบกับโรงงาน โรงงานจึงจ้างออกจากงาน มีเพื่อนในกลุ่มชวนให้มาทอผ้ากับทางศูนย์ ซึ่งป้ามาได้ 2 เดือนแล้ว ช่วงแรก ๆ ที่มาทอได้ไม่เยอะ 1 เมตรต้องใช้เวลาถึง 3 วัน แต่ปัจจุบันชำนาญแล้ว โดยทางศูนย์จ้างเมตรละ 100 บาท1 เดือนได้ประมาณ 1 ม้วน ม้วนประมาณ40 – 50 เมตร ได้เงินม้วนละ 4,000 – 5,000 บาท
วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านแสงตะวันมีจุดแข็ง มากกว่ากลุ่มอื่น ๆ ถูกพัฒนาขึ้นโดยนักวิจัยที่สนใจเส้นใยธรรมชาติและจังหวัดปทุมธานี ผ้าใยกล้วยบัวหลวง โอท็อป จ.ปทุมธานี ‘รักษ์โลก-ใส่สบาย-สร้างรายได้แก่ชุมชน ผู้สนใจผ้าใยกล้วยบัวหลวง สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ นางสาวบุญนภา บัวหลวง โทร.094-438-6587
ชลธิชา ศรีอุบล มทร.ธัญบุรี