เหรียญพระพุทธชินสีห์ รุ่นแรก ปี 2440 วัดบวรนิเวศวิหาร กทม.

สัปดาห์พระเครื่อง / ราม วัชรประดิษฐ์ “พระพุทธชินสีห์” เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของไทย ปัจจุบันประดิษฐานยังมุขหน้าในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร หน้าพระพุทธรูปองค์ใหญ่ ถือเป็นพระประธานในพระอุโบสถ “เหรียญพระพุทธชินสีห์” นับเป็นพระพุทธเหรียญแรกของประเทศไทย ที่มีอายุความเก่าถึง 111 ปี จึงได้รับการยกย่องและเรียกกันว่า “ปู่เหรียญ” เป็นเหรียญจำลองพระพุทธชินสีห์ พระพุทธรูปสำคัญองค์หนึ่งในหัวเมืองฝ่ายเหนือ สร้างขึ้นในคราวเดียวกับ “พระพุทธชินราช” และ “พระศาสดา” ผู้สร้างคือ พระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎก เจ้านครเชียงแสน เมื่อครั้งเสด็จลงมาตั้งเมืองที่พิษณุโลก ต่อมาสมัยรัตนโกสินทร์ราวปี พ.ศ.2372 ได้อัญเชิญลงมาประดิษฐาน ณ มุขหลังของพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงผนวชและครองวัดบวรฯ จึงทูลขอพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) อัญเชิญ “พระพุทธชินสีห์” มาประดิษฐานยังมุขหน้า หน้าพระพุทธรูปองค์ใหญ่ ปัจจุบันประดิษฐานเป็น “พระประธาน” อยู่ในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร การจัดสร้าง เหรียญพระพุทธชินสีห์ รุ่นแรก ปี 2440 นี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเป็นที่ระลึกและพระราชทานในงานสมโภช “พระพุทธชินสีห์” ในโอกาสที่เสด็จฯกลับจากยุโรป เมื่อปี พ.ศ.2440 โดยสั่งผลิตเหรียญจากเมืองนอก มีความคมชัดสวยงามมาก เหรียญพระพุทธชินสีห์ รุ่นแรก ปี 2440 นับเป็นการรวบรวมสิ่งอันเป็นที่เคารพรักและศรัทธาสูงสุดมารวมไว้ได้ถึง 3 สิ่ง ได้แก่ 1. สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกการสมโภช “พระพุทธชินสีห์” ที่เคารพรักของปวงชนชาวไทย โดยได้จำลองรูปพระพุทธชินสีห์ขึ้นปรากฏอย่างเด่นชัด และยังเป็นเหรียญพระพุทธปฏิมาเหรียญแรกของไทย 2. สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จฯกลับจากยุโรป ซึ่งทรงเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกที่ได้เสด็จฯเยือนประเทศในทวีปยุโรป 3. สร้างเมื่อครั้งสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณ วโรรส ครองวัดบวรนิเวศวิหารอยู่ พระองค์ทรงเป็นผู้ประสิทธิ์ประสาทความเจริญรุ่งเรืองให้แก่บวรพระพุทธศาสนาและประเทศชาติเป็นอเนกอนันต์ เป็นที่เคารพศรัทธาของพุทธศาสนิกชนคนไทยทั่วทั้งประเทศ เนื้อหามวลสาร-พุทธลักษณะพิมพ์ทรง มีการจัดสร้างเป็น 2 เนื้อ คือ เนื้อทองแดง และเนื้อทองแดงกะไหล่ทอง โดยมีการจัดสร้าง 2 ลักษณะ คือ “เหรียญทรงกลม หูเชื่อม มีรูปใบโพธิ์อยู่ตรงกลาง” และ “เหรียญรูปใบโพธิ์ ไม่มีก้าน ไม่มีรูคล้องเหรียญ ขอบข้างเลื่อย” ซึ่งรายละเอียดภายในใบโพธิ์จะเหมือนกัน คือ พิมพ์ด้านหน้า จะปรากฏลายเส้นใบของใบโพธิ์ ตรงกึ่งกลางเป็นรูปจำลองพระพุทธชินสีห์ ใต้ฐานมีอักษรไทยว่า “พระพุทธชินสีห์” พิมพ์ด้านหลัง ปรากฏลายเส้นใบเช่นกัน ปลายใบด้านบนเป็น “อุณาโลม” ถัดลงมาเป็นข้อความภาษาไทยว่า “งานสมโภชเมื่อเสดจกลับจากยุโรป 2440” “เหรียญทรงกลม หูเชื่อม” มีจำนวนน้อยมากๆ ยังไม่ปรากฏของปลอมให้เห็น เข้าใจว่ามีจำนวนการสร้างน้อย จึงไม่สามารถหาของแท้ไปถอดพิมพ์ได้ ส่วน “เหรียญรูปใบโพธิ์” นับเป็นพิมพ์นิยม และพบเห็นกันอยู่ค่อนข้างมาก มีทำเทียมเลียนแบบออกมานานแล้ว การสังเกตเหรียญปลอมไม่ยากนัก เพราะจะไม่มีความคมชัด รูปแบบและรายละเอียดต่างๆ ไม่เรียบร้อย พุทธคุณ ทรงพุทธคุณลํ้าเลิศครอบจักรวาล ตามการอธิษฐานจิต “เหรียญพระพุทธชินสีห์” หรือ “ปู่เหรียญ” นับเป็นเหรียญพระพุทธปฏิมาที่เก่าแก่ที่สุด ความทรงคุณค่าด้านความงดงามของพุทธศิลปะที่แปลกแตกต่าง อีกทั้งคุณค่าทางจิตใจของการรวมสิ่งสูงสุดที่ปวงชนชาวไทยเคารพรักไว้ในเหรียญเดียว ควรแล้วที่จะได้รับการยอมรับยกย่อง และมีค่านิยมสะสมอย่างสูงของพุทธศาสนิกชนทุกคนครับผม