เสน่ห์บ้านเก่าริมน้ำประแส จากวิถีประมงสู่แหล่งท่องเที่ยวชุมชน

ลานบ้านกลางเมือง/บูรพา โชติช่วง : พาไปเดินเล่นชุมชนบ้านเก่าริมน้ำประแส ตำบลปากน้ำประแส อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ชุมชนบ้านเก่าริมน้ำประแส ถูกจัดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวแนวชุมชนเชิงวัฒนธรรมที่มีชื่อเสียงของจังหวัดระยอง จะด้วยเพราะเสน่ห์ของบ้านไม้เก่าที่ตั้งอยู่ริมน้ำ อายุเท่ากับคนรุ่นก๋งหรือรุ่นทวด ที่ทอดยาวคู่ขนานไปตามเส้นทางถนนแคบๆ ราวหนึ่งกิโลเมตร หลายหลังมีการรีโนเวทบ้านเก่า (Renovate the old house) ตกแต่งภายในให้ดูโมเดิร์น ดัดแปลงเป็นร้านอาหาร คาเฟ่ ที่พัก ส่วนภายนอกยังคงรูปลักษณ์บ้านเดิม แต่ไม่ว่าบ้านไม้เก่าและรีโนเวท คนในชุมชนล้วนแล้วผูกพันอยู่กับอาชีพค้าขายและประมง ดึงดูดให้นักท่องเที่ยวที่ชอบแนวรักท้องถิ่น (Local Love) มาเดินเล่นถ่ายภาพลงโซเชียลมีเดีย เมื่อกางแผนที่ภูมิศาสตร์ท้องถิ่น ชุมชนบ้านเก่าริมน้ำประแสตั้งอยู่บนชายฝั่งทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของอำเภอแกลง พื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธรรมชาติ และจากข้อมูลท้องถิ่น เป็นชุมชนโบราณมาตั้งแต่สมัยอยุธยา มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมที่มองเห็นได้ในรูปแบบวิถีชีวิตมีทั้งคนไทยพื้นถิ่นและเชื้อสายจีนที่สืบรุ่นต่อกันมาจากรุ่นก๋ง ถ้าชุมชนอยู่ริมน้ำประกอบอาชีพประมง ค้าขาย ถ้าลึกเข้าไปในแผ่นดิน ทำนา ทำสวน ประกอบธุรกิจหลากหลายรูปแบบที่เติบโตตามช่วงเวลาของรุ่นคน จุดเด่นของชุมชน นอกจากบ้านไม้แล้ว ผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากประมง เช่น กะปิ (ทำจากเคย กุ้งตัวเล็กใส) น้ำปลา อาหารทะเลสด ถือว่าเป็นสินค้าที่โดดเด่น ส่วนอาหารพื้นบ้าน มาเที่ยวแล้วต้องลิ้มรส ทอดมันประแส ยำปลาฮือแซ ผัดไทปู ชวนให้นึกย้อนบรรยากาศถนนคนเดินตอนเย็นวันเสาร์เมื่อหลายปีก่อน มาเที่ยวเดินเล่น ชิม ช้อป คนในชุมชนนำสินค้ามาวางขายหน้าบ้านเป็นแถวยาวพืด ทั้งอาหารทะเลปิ้งย่าง อาหารคาวหวานพื้นบ้าน ของกินเล่นของฝาก ชมการแสดงการละเล่นพื้นบ้าน เข้าชมบ้านพิพิธภัณฑ์ประแส ที่บอกเล่าเรื่องราวประวัติของชุมชน วิถีชีวิต ประเพณี วัฒนธรรม สถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ ละแวกชุมชน ผ่านนิทรรศการภาพ ตลอดเส้นถนนคนเดินจึงคึกคักไปด้วยนักท่องเที่ยวต่างถิ่น สร้างรายได้ให้กับเศรษฐกิจชุมชนอย่างมาก ขนมกะลา ของกินเล่นนิยมของชาวประแส มาเที่ยวชุมชนริมน้ำประแส ต้องลิ้มรสผัดไทยปู ส่วนเที่ยวนี้มาเดินเล่นวันธรรมดา ชุมชนค่อนข้างเงียบ ประตูบ้านร้านรวงหลายหลังปิด ถึงอย่างนั้นคนในชุมชนยังคงดำเนินวิถีชีวิตสัมมาอาชีพตามปกติ ถามสารทุกข์สุขดิบแม่ค้า ช่วงที่ไวรัสโควิด-19 ระบาดไปทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย ทำให้มีการล็อกดาวน์การเดินทางข้ามจังหวัด ค้าขายเป็นอย่างไรบ้าง ก็ได้รับคำตอบ “ได้รับผลกระทบเศรษฐกิจไปตามๆ กัน ส่วนตอนนี้วันหยุด ศุกร์เสาร์และอาทิตย์มีนักท่องเที่ยวมาเดินเที่ยวเล่นบ้างแล้ว” ด้านคุณป้าขับรถ 3 ล้อบริการนำเที่ยวชุมชน บอกเช่นกัน “มีรายได้จากคณะทัวร์เข้ามาเที่ยววันหยุด” แล้วป้าแกก็ยิ้มพาไปชมต้นตะเคียนอายุ 500 ปี รุกขมรดกคู่วัดตะเคียนงาม ซึ่งวัดยังเป็นศูนย์กลางกิจกรรมทางวัฒนธรรมของชุมชน เป็นต้นแบบชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขับเคลื่อนด้วยพลังบวร (บ้าน วัด โรงเรียน ราชการท้องถิ่น) ของกระทรวงวัฒนธรรม นอกจากนี้ยังมีเส้นทางท่องเที่ยวละแวกชุมชน เช่น อนุสรณ์เรือหลวงประแส ศาลกรมหลวงชุมพร ทุ่งโปรงทอง ฯลฯ โดยคนในชุมชนบริหารจัดการพาเที่ยว เป็นทริปสั้นๆ ที่มาเดินเล่นในวันธรรมดา เสน่ห์บ้านเก่าริมน้ำประแส จากวิถีประมงสู่พัฒนาแหล่งท่องเที่ยวชุมชนเชิงวัฒนธรรม ทำให้มีชื่อเสียงของตำบลปากน้ำประแส อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ศาลกรมหลวงชุมพรฯ ต้นตะเคียนงาม 500 ปี