ดร.มานะ นิมิตรมงคล เลขาธิการ องค์กรต่อต้านคอร์รัปชันฯ โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กระบุว่า... คอร์รัปชันที่ระบาดมากับโควิด-19 (ตอนที่ 1) คอร์รัปชันที่ระบาดมากับโควิด-19 ช่วงระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ – พฤษภาคมที่ผ่านมาถือว่าเลวร้ายมาก มีทั้งที่เป็นการ “จับมือกันโกง” และ “หากินทางใครทางมัน” ของนักการเมือง ข้าราชการและเอกชน
วันนี้ผมขอให้ความเห็นเป็นหลักไว้ก่อน รอตอนที่ 2 จะมีข้อมูลน่าตื่นเต้นมาเล่าให้ฟังครับ
รูปแบบสำคัญ ในการโกงช่วงที่มีการระบาดของโควิด คือ
1. คอร์รัปชันในการจัดซื้อจัดจ้าง
2. นักการเมืองทั้งท้องถิ่นและระดับชาติใช้อำนาจและทรัพยากรของรัฐเพื่อผลประโยชน์ทางการเมืองของพวกตน เช่น กรณีหน้ากากอนามัยหายไปจากตลาด แต่นักการเมืองกลับแข่งกันนำไปแจกหรือขายราคาถูก
3. หน่วยงานรัฐใช้อำนาจไปเอื้อประโยชน์พวกพ้อง เช่น กรณีร้านค้าดิวตี้ฟรี กรณีผู้ประกอบการโทรศัพท์มือถือ
4. ยักยอกเงินและสิ่งของที่จัดซื้อมาหรือได้รับบริจาค ทั้งที่เป็นสิ่งของและตัวเงิน เช่นเลือกแจกคนกันเองและฐานเสียง เรียกว่า “คอร์รัปชันในการบริหารจัดการ”
5. เอกชนกักตุนสินค้า ค้ากำไรเกินควร เช่น หน้ากากอนามัย เจลล้างมือและแอลกอฮอล์
6. ประชาชนบางกลุ่มขอรับการช่วยเหลือจากรัฐบาล ทั้งที่รู้ว่าตนไม่มีสิทธิ์ตามเงื่อนไข เช่น กรณีพนักงานรัฐวิสาหกิจขอรับเงินช่วยเหลือในฐานะเกษตรกร
อะไรที่ทำให้คอร์รัปชันปะทุอย่างรุนแรงในช่วงสั้นๆ นี้
1. 'มีความต้องการ' ซื้อหาของใช้จำนวนมาก อย่างเร่งรีบ ซึ่งมักเป็นของแปลกใหม่ที่หน่วยงานของรัฐส่วนใหญ่ไม่เคยจัดซื้อมาก่อน จึง 'ไม่มีสเปกมาตรฐานและราคาอ้างอิง' อีกทั้งในช่วงเวลานั้น 'ของขาดแคลน' เช่น น้ำยาฆ่าเชื้อโรคและเครื่องพ่น ชุดพีพีอี หน้ากากอนามัย เจลล้างมือและแอลกอฮอล์
2. องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 'มีเงิน' นอกงบประมาณเพิ่มมาจำนวนมาก จากการที่มหาดไทยยินยอมให้นำเงินสะสมของ อปท. มาใช้ได้ โดยไม่มีเป้าหมายและข้อกำหนดการใช้ที่ชัดเจน
3. มาตรการผ่อนปรนกติกาในการจัดซื้อจัดจ้างจากกรมบัญชีกลาง และการลดความเข้มข้นชั่วคราวในการตรวจสอบจากองค์กรอิสระฯ เพื่อความคล่องตัวต่อสถานการณ์ฉุกเฉินด้านสาธารณสุข
ข้อ 1+2+3 ทำให้คนละโมบโลภมากฉวยโอกาส โดยไม่สนใจความตายหรือเจ็บไข้ได้ป่วยของประชาชน
4. ประชาชนและสื่อมวลชนได้รับรู้ข้อมูลจากรัฐน้อยมาก เกี่ยวกับการใช้เงิน ใช้อำนาจและเหตุผลที่ต้องทำเช่นนั้น
5. ในภาวะวิกฤตทำให้ประชาชนและสื่อมวลชน มุ่งสนใจเรื่องที่เกี่ยวกับชีวิตและสุขภาพเป็นหลัก แต่หากเป็นกรณีที่เกี่ยวกับความเดือดร้อนที่ทุกคนกำลังเผชิญอยู่ ก็จะเกิดความไม่พอใจอย่างรุนแรงทั่วประเทศทันที เช่น ข่าวที่ระบุว่านักการเมืองบางกลุ่มเป็นต้นเหตุให้หน้ากากอนามัยหายไปจากตลาด ประชาชนหาซื้อไม่ได้ แม้แต่แพทย์และพยาบาลก็มีไม่พอใช้
ข้อ 3+4+5 กลไกการตรวจสอบภาครัฐและประชาชน ถูกทำให้อ่อนแอ
