ใครเป็นศิลปินที่ดังที่สุดใน พ.ศ. นี้? : รูปเงาแห่งเสียง

รูปเงาแห่งเสียง / อติภพ ภัทรเดชไพศาล ใครเป็นศิลปินที่ดังที่สุดใน พ.ศ. นี้? ในวาระครบรอบห้าสิบปีอัลบั้ม Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band ของวง The Beatles ได้มีการออกอัลบั้มชุดนี้ซ้ำอีกครั้ง ในฉบับพิเศษ มีการเผยแพร่การบันทึกเสียงเพลงในอัลบั้มที่ไม่เคยได้รับการเผยแพร่มาก่อน ซึ่งบางครั้งมีสอดแทรกด้วยเสียงพูดคุยของสมาชิกภายในวง ถือเป็นการเผยแพร่ข้อมูลหายากที่ถูกใจแฟนพันธุ์แท้เป็นอย่างยิ่ง ควรทราบว่า เมื่อห้าสิบปีที่แล้ว ถือเป็นเรื่องใหญ่ในระดับปรากฏการณ์ของโลกดนตรีตะวันตก เมื่ออัลบั้มชุดนี้ของ The Beatles ทำยอดขายได้ถล่มทลาย ทั้งยังได้รับคำชมเชยอย่ างมากจากบรรดานักวิจารณ์ กล่าวกันว่าในห้วงเวลานั้น ทั้งยุโรปและอเมริกาปั่นป่วนไปด้วยกระแสความคลั่งไคล้ The Beatles และย่อมเป็นที่ชัดเจนว่าในปีนั้น ศิลปินที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในโลกตะวันตกก็คือ The Beatles นี่เอง แต่ในบทความของ Amy X. Wang บนเว็บไซต์ QUARTS ได้ตั้งข้อสังเกตที่น่าสนใจว่า ในโลกปัจจุบัน เราไม่สามารถรู้ได้อีกแล้ว ว่าใครเป็นศิลปินที่โด่งดังที่สุดประจำปี เพราะรูปแบบการฟังเพลงที่เปลี่ยนไป ทำให้ยอดขายอัลบั้มไม่สามารถเป็นตัวชี้วัดความนิยมของศิลปินนักร้องได้ต่อไป นั่นคือ เกิดปรากฏการณ์ที่คนส่วนมากไม่นิยมซื้อหาอัลบั้มเพลงในรูปแบบ CD หรือแผ่นเสียงอีกต่อไป แต่นิยมฟังเพลงออนไลน์มากกว่า ผลที่ได้จากการสำรวจยอดขาย CD และแผ่นเสียงใน Billboard ปีที่แล้ว จึงนำมาซึ่งความตื่นตะลึงเป็นอย่างมาก เมื่อปรากฏว่าศิลปินที่ทำยอดขายอัลบั้มได้ดีที่สุด คือ โมซาร์ต นักแต่งเพลงคลาสสิคคนดังผู้เสียชีิวิตไปเมื่อสองร้อยกว่าปีที่แล้ว ดังนั้น การที่ศิลปินคนหนึ่งอาจขายอัลบั้มในรูปแบบ CD ได้มาก อาจไม่ได้หมายความว่าเขาหรือเธอเป็นศิลปินที่ดังที่สุด เพราะเอาเข้าจริง อาจมีศิลปินคนอื่นที่มียอดการดาวโหลดหรือการฟังออนไลน์มากกว่าก็เป็นได้ และจากผลสำรวจในต้นปีนี้ ก็ยังปรากฏว่า ยอดของผู้ฟังเพลงแบบออนไลน์ (streaming) มีจำนวนสูงทะลุผู้ที่ซื้อโดยการดาวโหลดไฟล์ไปฟังเสียอีก ซึ่งนั่นหมายความว่า ผู้ฟังส่วนมากในปัจจุบัน ไม่นิยมแม้กระทั่งการเก็บเพลงไว้ในอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ แต่นิยมฟังในรูปแบบ streaming ออนไลน์มากกว่า และแนวเพลงที่กำลังได้รับความนิยมสูงสุดในเวลานี้ ก็ได้แก่เพลงประเภท hip hop และ R&B โดยมีศิลปินแถวหน้าคือ Drake, Rihanna, และ Kanye West ซึ่งก็มียอดผู้ฟังเปลี่ยนแปลงไปมาตลอดเวลา ผลกระทบจากเรื่องราวเหล่านี้ คือความเป็นไปไม่ได้ที่จะนิยามศิลปินที่โด่งดังที่สุดในโลก อย่างที่เราเคยมอบตำแหน่งนี้ให้กับ The Beatles เมื่อห้าสิบปีที่แล้วได้อีกต่อไป และทิศทางการตลาดของศิลปินแต่ละคน ก็กำลังแตกแขนงออกไปในทิศทางต่างๆ อย่างกว้างขวางและซับซ้อนกว่าที่เคย