อนุรักษ์สถานีรถไฟรำลึกประวัติศาสตร์การคมนาคม
“จ.นครราชสีมา ต้องการอนุรักษ์อาคารสถานีรถไฟเก่า เพื่อเป็นการธำรงรักษาสถาปัตยกรรมผังเมืองและมรดกของชาติ รวมทั้งเป็นสมบัติของชุมชนในท้องถิ่น เบื้องต้นได้เสนอขอให้การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) พิจารณาจำหน่ายอาคารสถานีรถไฟไม้ดังกล่าว โดย จ.นครราชสีมา เสนอเป็นแกนกลางประสานทุกภาคส่วน เพื่อระดมทุนและดำเนินการทางเทคนิคทางวิชาการในการยกย้ายอาคารไปติดตั้งในพื้นที่ใหม่ที่เหมาะสมตามแนวทางประชารัฐ”
โครงการรถไฟทางคู่ ช่วงเส้นทางชุมทางถนนจิระ-ขอนแก่น ระยะทาง 187 กิโลเมตร โดยก่อสร้างทางรถไฟใหม่คู่ขนานไปกับทางรถไฟเดิมเพิ่ม 1 ทาง มีสถานีรับ-ส่ง ผู้โดยสาร รวม 19 แห่ง สถานีย่านเก็บกองและขนถ่ายสินค้าตู้สินค้า 3 แห่ง แม้การก่อสร้างช้ากว่าแผนเดิมเล็กน้อย เนื่องจากการสร้างสถานีรถไฟชั่วคราว ต้องตรวจสอบความปลอดภัยอย่างเข้มงวด แต่มีความก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องและการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ให้ผู้รับจ้างตัดขั้นตอนที่ไม่จำเป็นออก ทำให้มั่นใจโครงการ สามารถเสร็จทันตามกำหนดการช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2562 อย่างแน่นอน โดยให้เร่งการก่อสร้างช่วงแรกจากสถานีรถไฟบ้านเกาะ อ.เมือง ถึงสถานีรถไฟเมืองคง อ.คง รวมระยะทาง 50 กิโลเมตร รฟท. เพื่อขานรับนโยบายของ พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และให้ประชาชนได้มีโอกาสใช้รถไฟทางคู่ ภายในปี 2560
นายวิเชียร จันทรโณทัย ผู้ว่าราชการจังหวัดนครราชสีมา กล่าวว่า ภาพรวมของ โครงการรถไฟทางคู่ ช่วงเส้นทางชุมทางถนนจิระ-ขอนแก่น สามารถสร้างความเจริญให้กับท้องถิ่น โดยยกระดับการขนส่งทางรางให้สะดวก รวดเร็วและปลอดภัย แต่เส้นทางและที่ตั้งของสถานีรถไฟเดิมอยู่ในเขตเมือง ซึ่งเป็นย่านการค้าสำคัญ ต้องรื้อถอนสถานีรถไฟเดิม ส่วนใหญ่มีอายุกว่า 60 ปี รวมทั้งเพื่อความปลอดภัยและความรวดเร็วในการเดินทาง จึงยกเลิกจุดตัดข้ามทางรถไฟที่ใช้เครื่องกั้นทั้งแบบใช้มนุษย์ควบคุมและอัตโนมัติ โดยกำหนดเป็นรูปแบบก่อสร้างทางต่างระดับหรือสะพานข้ามทางรถไฟแทน ทำให้ส่งผลกระทบการสัญจรระหว่างชุมชน ร้านค้า และที่พักอาศัย ซึ่งถูกระงับการต่อสัญญาเช่า เพื่อรอ รฟท. เวนคืนที่ดินในอนาคต
ในพื้นที่ จ.นครราชสีมา มีสถานีรถไฟตั้งอยู่ในเส้นทางรวม 10 แห่ง ล่าสุดผู้รับจ้างได้รื้อถอน อาคารสถานีบ้านเกาะ อ.เมือง ,หนองแมว ,โนนสูง ,มะค่า และสถานีพลสงคราม อ.โนนสูง ซึ่งถูกรื้อถอนเป็นแห่งแรกๆ ประชาชนในพื้นที่ไม่ประสงค์อนุรักษ์สถานีไว้ได้ เนื่องจากไม่มีที่ตั้งและความพร้อมด้านงบประมาณดำเนินการ จ.นครราชสีมา มีแนวทางขอรื้อย้าย ชิ้นส่วนอาคารที่หลงเหลืออยู่นำมาจัดตั้งภายในเขตเทศบาลนคร (ทน.) นครราชสีมา เพื่อให้ประชาชนได้รำลึกถึงประวัติศาสตร์การคมนาคมและใช้เป็นแหล่งสาธารณะประโยชน์หรือพิพิธภัณฑ์ชุมชนต่อไป ส่วนสถานีบ้านดอนใหญ่ ,เมืองคง ,โนนทองหลาง ,บัวใหญ่ และสถานีหนองบัวลาย อ.บัวลาย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ได้ว่าจ้างให้ทีมช่างดำเนินการใช้ภูมิปัญหาท้องถิ่น ดีดตัวอาคารขึ้นมาไว้บนล้อรถยนต์ จากนั้นใช้รถยนต์ลากจูงเคลื่อนย้ายมาในพื้นที่สาธารณะ สำหรับชุมทางถนนบัวใหญ่ อ.บัวใหญ่ และสถานีรถไฟดงพลอง ซึ่งเป็นอาคารเก่าอายุกว่า 60 ปี และเป็นสถานีเดียวในเขต อ.โนนสูง ที่เป็นอาคารไม้สองชั้นและโชคดีไม่ถูกรื้อถอน เนื่องจากไม่กีดขวางเส้นทางแต่ท้องถิ่นและชาวบ้านประสงค์ขออนุรักษ์ไว้ อย่างไรก็ตามผู้ว่าจ้างได้มีกำหนดการรื้อถอนให้เสร็จสิ้นภายในเดือนมิถุนายนนี้ มิเช่นนั้นหากโครงการ ฯ เสร็จไม่ทันตามกำหนด ผู้รับจ้างจะต้องถูกปรับตามสัญญาจ้าง
นายวิเชียร กล่าวว่า จ.นครราชสีมา ต้องการอนุรักษ์อาคารสถานีรถไฟเก่า เพื่อเป็นการธำรงรักษาสถาปัตยกรรมผังเมืองและมรดกของชาติ รวมทั้งเป็นสมบัติของชุมชนในท้องถิ่น เบื้องต้นได้เสนอขอให้การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) พิจารณาจำหน่ายอาคารสถานีรถไฟไม้ดังกล่าว โดย จ.นครราชสีมา เสนอเป็นแกนกลางประสานทุกภาคส่วน เพื่อระดมทุนและดำเนินการทางเทคนิคทางวิชาการในการยกย้ายอาคารไปติดตั้งในพื้นที่ใหม่ที่เหมาะสมตามแนวทางประชารัฐ ซึ่งนายอานนท์ เหลืองบริบูรณ์ รักษาการ ผู้ว่า รฟท. ระบุ ยินดีที่จะยกตัวอาคารให้ฟรี แต่ต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการรื้อถอนเฉลี่ยสถานีแต่ละแห่งประมาณ 1.5 แสนบาท และกำหนดเงื่อนไขต้องเป็นหน่วยงานราชการหรือองค์กรที่ไม่แสวงผลกำไร มิใช่ภาคเอกชน เพื่อให้ตัวอาคารเป็นสมบัติสาธารณะต่อไป
“ข้อสรุปจากการประชุมหารือกับนายอำเภอเมือง ,โนนสูง ,เมืองคง ,บัวใหญ่ และ อ.บัวลาย รวมทั้งผู้บริหาร อปท. ที่อยู่ในเส้นทางของโครงการ ฯ พบชาวบ้านในท้องถิ่นต่างผูกพันกับสถานีรถไฟค่อนข้างลึกซึ้ง โดยเฉพาะบรรดานักเรียน นักศึกษา และกลุ่มพ่อค้าแม่ขาย รวมทั้งข้าราชการ ซึ่งต้องใช้บริการรถไฟเป็นประจำ โดยอาคารสถานีรถไฟ 3 แห่ง ได้ถูกรื้อไปแล้ว ชาวบ้านอยากมีส่วนร่วมต้องการได้กลับคืนมาแม้สภาพอาจไม่เหมือนเดิมแต่ขอให้คืนสภาพเดิมมากที่สุด ดีกว่าปล่อยทิ้งไว้ จึงร้องขอให้ปรับแนวทางการรื้อถอนเป็นการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมแทน โดยเจรจากับผู้บริหาร รฟท. เพื่อให้ชะลอเวลาให้แต่ละ อปท. ดำเนินการตามข้อตกลง เพื่อนำไปสู่การสร้างพิพิธภัณฑ์ชุมชน ให้ประชาชนในท้องถิ่นได้ใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคต”
นายวิเชียร กล่าวด้วยว่า อย่างไรก็ตามมีคำสั่งที่ 4369/2560 แต่งตั้งคณะกรรมการประสานงานการรื้อถอนสถานีรถไฟ เพื่ออนุรักษ์เป็นมรดกท้องถิ่นของจังหวัด โดย รฟท. ได้รื้อถอนอาคารสถานีรถไฟเก่า ที่อยู่บนเส้นทางก่อสร้างโครงการ ฯ เพื่อให้การประสานงานการรื้อถอนอาคาร เป็นไปด้วยความเรียบร้อย จึงแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินการ โดยมีวัฒนธรรม จ.นครราชสีมา ,ท้องถิ่น จ.นครราชสีมา และกลุ่มงานอำนวยการสำนักงาน จ.นครราชสีมา เป็นกรรมการและเลขานุการ ให้มีอำนาจหน้าที่ ประสานตั้งแต่การรื้อถอนและย้ายติดตั้งใหม่ กับ รฟท. นายอำเภอและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ทั้งนี้ต้องขอขอบคุณผู้บริหาร รฟท. ซึ่งเห็นชอบตามแนวทางของ จ.นครราชสีมา ที่ต้องการอนุรักษ์อาคารสถานีรถไฟเก่า โดยยินดีมอบให้ตามที่ต้องการ
เกษม ชนาธินาถ / นครราชสีมา
“จ.นครราชสีมา ต้องการอนุรักษ์อาคารสถานีรถไฟเก่า เพื่อเป็นการธำรงรักษาสถาปัตยกรรมผังเมืองและมรดกของชาติ รวมทั้งเป็นสมบัติของชุมชนในท้องถิ่น เบื้องต้นได้เสนอขอให้การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) พิจารณาจำหน่ายอาคารสถานีรถไฟไม้ดังกล่าว โดย จ.นครราชสีมา เสนอเป็นแกนกลางประสานทุกภาคส่วน เพื่อระดมทุนและดำเนินการทางเทคนิคทางวิชาการในการยกย้ายอาคารไปติดตั้งในพื้นที่ใหม่ที่เหมาะสมตามแนวทางประชารัฐ”
โครงการรถไฟทางคู่ ช่วงเส้นทางชุมทางถนนจิระ-ขอนแก่น ระยะทาง 187 กิโลเมตร โดยก่อสร้างทางรถไฟใหม่คู่ขนานไปกับทางรถไฟเดิมเพิ่ม 1 ทาง มีสถานีรับ-ส่ง ผู้โดยสาร รวม 19 แห่ง สถานีย่านเก็บกองและขนถ่ายสินค้าตู้สินค้า 3 แห่ง แม้การก่อสร้างช้ากว่าแผนเดิมเล็กน้อย เนื่องจากการสร้างสถานีรถไฟชั่วคราว ต้องตรวจสอบความปลอดภัยอย่างเข้มงวด แต่มีความก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องและการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ให้ผู้รับจ้างตัดขั้นตอนที่ไม่จำเป็นออก ทำให้มั่นใจโครงการ สามารถเสร็จทันตามกำหนดการช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2562 อย่างแน่นอน โดยให้เร่งการก่อสร้างช่วงแรกจากสถานีรถไฟบ้านเกาะ อ.เมือง ถึงสถานีรถไฟเมืองคง อ.คง รวมระยะทาง 50 กิโลเมตร รฟท. เพื่อขานรับนโยบายของ พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และให้ประชาชนได้มีโอกาสใช้รถไฟทางคู่ ภายในปี 2560
นายวิเชียร จันทรโณทัย ผู้ว่าราชการจังหวัดนครราชสีมา กล่าวว่า ภาพรวมของ โครงการรถไฟทางคู่ ช่วงเส้นทางชุมทางถนนจิระ-ขอนแก่น สามารถสร้างความเจริญให้กับท้องถิ่น โดยยกระดับการขนส่งทางรางให้สะดวก รวดเร็วและปลอดภัย แต่เส้นทางและที่ตั้งของสถานีรถไฟเดิมอยู่ในเขตเมือง ซึ่งเป็นย่านการค้าสำคัญ ต้องรื้อถอนสถานีรถไฟเดิม ส่วนใหญ่มีอายุกว่า 60 ปี รวมทั้งเพื่อความปลอดภัยและความรวดเร็วในการเดินทาง จึงยกเลิกจุดตัดข้ามทางรถไฟที่ใช้เครื่องกั้นทั้งแบบใช้มนุษย์ควบคุมและอัตโนมัติ โดยกำหนดเป็นรูปแบบก่อสร้างทางต่างระดับหรือสะพานข้ามทางรถไฟแทน ทำให้ส่งผลกระทบการสัญจรระหว่างชุมชน ร้านค้า และที่พักอาศัย ซึ่งถูกระงับการต่อสัญญาเช่า เพื่อรอ รฟท. เวนคืนที่ดินในอนาคต
ในพื้นที่ จ.นครราชสีมา มีสถานีรถไฟตั้งอยู่ในเส้นทางรวม 10 แห่ง ล่าสุดผู้รับจ้างได้รื้อถอน อาคารสถานีบ้านเกาะ อ.เมือง ,หนองแมว ,โนนสูง ,มะค่า และสถานีพลสงคราม อ.โนนสูง ซึ่งถูกรื้อถอนเป็นแห่งแรกๆ ประชาชนในพื้นที่ไม่ประสงค์อนุรักษ์สถานีไว้ได้ เนื่องจากไม่มีที่ตั้งและความพร้อมด้านงบประมาณดำเนินการ จ.นครราชสีมา มีแนวทางขอรื้อย้าย ชิ้นส่วนอาคารที่หลงเหลืออยู่นำมาจัดตั้งภายในเขตเทศบาลนคร (ทน.) นครราชสีมา เพื่อให้ประชาชนได้รำลึกถึงประวัติศาสตร์การคมนาคมและใช้เป็นแหล่งสาธารณะประโยชน์หรือพิพิธภัณฑ์ชุมชนต่อไป ส่วนสถานีบ้านดอนใหญ่ ,เมืองคง ,โนนทองหลาง ,บัวใหญ่ และสถานีหนองบัวลาย อ.บัวลาย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ได้ว่าจ้างให้ทีมช่างดำเนินการใช้ภูมิปัญหาท้องถิ่น ดีดตัวอาคารขึ้นมาไว้บนล้อรถยนต์ จากนั้นใช้รถยนต์ลากจูงเคลื่อนย้ายมาในพื้นที่สาธารณะ สำหรับชุมทางถนนบัวใหญ่ อ.บัวใหญ่ และสถานีรถไฟดงพลอง ซึ่งเป็นอาคารเก่าอายุกว่า 60 ปี และเป็นสถานีเดียวในเขต อ.โนนสูง ที่เป็นอาคารไม้สองชั้นและโชคดีไม่ถูกรื้อถอน เนื่องจากไม่กีดขวางเส้นทางแต่ท้องถิ่นและชาวบ้านประสงค์ขออนุรักษ์ไว้ อย่างไรก็ตามผู้ว่าจ้างได้มีกำหนดการรื้อถอนให้เสร็จสิ้นภายในเดือนมิถุนายนนี้ มิเช่นนั้นหากโครงการ ฯ เสร็จไม่ทันตามกำหนด ผู้รับจ้างจะต้องถูกปรับตามสัญญาจ้าง
นายวิเชียร กล่าวว่า จ.นครราชสีมา ต้องการอนุรักษ์อาคารสถานีรถไฟเก่า เพื่อเป็นการธำรงรักษาสถาปัตยกรรมผังเมืองและมรดกของชาติ รวมทั้งเป็นสมบัติของชุมชนในท้องถิ่น เบื้องต้นได้เสนอขอให้การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) พิจารณาจำหน่ายอาคารสถานีรถไฟไม้ดังกล่าว โดย จ.นครราชสีมา เสนอเป็นแกนกลางประสานทุกภาคส่วน เพื่อระดมทุนและดำเนินการทางเทคนิคทางวิชาการในการยกย้ายอาคารไปติดตั้งในพื้นที่ใหม่ที่เหมาะสมตามแนวทางประชารัฐ ซึ่งนายอานนท์ เหลืองบริบูรณ์ รักษาการ ผู้ว่า รฟท. ระบุ ยินดีที่จะยกตัวอาคารให้ฟรี แต่ต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการรื้อถอนเฉลี่ยสถานีแต่ละแห่งประมาณ 1.5 แสนบาท และกำหนดเงื่อนไขต้องเป็นหน่วยงานราชการหรือองค์กรที่ไม่แสวงผลกำไร มิใช่ภาคเอกชน เพื่อให้ตัวอาคารเป็นสมบัติสาธารณะต่อไป
“ข้อสรุปจากการประชุมหารือกับนายอำเภอเมือง ,โนนสูง ,เมืองคง ,บัวใหญ่ และ อ.บัวลาย รวมทั้งผู้บริหาร อปท. ที่อยู่ในเส้นทางของโครงการ ฯ พบชาวบ้านในท้องถิ่นต่างผูกพันกับสถานีรถไฟค่อนข้างลึกซึ้ง โดยเฉพาะบรรดานักเรียน นักศึกษา และกลุ่มพ่อค้าแม่ขาย รวมทั้งข้าราชการ ซึ่งต้องใช้บริการรถไฟเป็นประจำ โดยอาคารสถานีรถไฟ 3 แห่ง ได้ถูกรื้อไปแล้ว ชาวบ้านอยากมีส่วนร่วมต้องการได้กลับคืนมาแม้สภาพอาจไม่เหมือนเดิมแต่ขอให้คืนสภาพเดิมมากที่สุด ดีกว่าปล่อยทิ้งไว้ จึงร้องขอให้ปรับแนวทางการรื้อถอนเป็นการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมแทน โดยเจรจากับผู้บริหาร รฟท. เพื่อให้ชะลอเวลาให้แต่ละ อปท. ดำเนินการตามข้อตกลง เพื่อนำไปสู่การสร้างพิพิธภัณฑ์ชุมชน ให้ประชาชนในท้องถิ่นได้ใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคต”
นายวิเชียร กล่าวด้วยว่า อย่างไรก็ตามมีคำสั่งที่ 4369/2560 แต่งตั้งคณะกรรมการประสานงานการรื้อถอนสถานีรถไฟ เพื่ออนุรักษ์เป็นมรดกท้องถิ่นของจังหวัด โดย รฟท. ได้รื้อถอนอาคารสถานีรถไฟเก่า ที่อยู่บนเส้นทางก่อสร้างโครงการ ฯ เพื่อให้การประสานงานการรื้อถอนอาคาร เป็นไปด้วยความเรียบร้อย จึงแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินการ โดยมีวัฒนธรรม จ.นครราชสีมา ,ท้องถิ่น จ.นครราชสีมา และกลุ่มงานอำนวยการสำนักงาน จ.นครราชสีมา เป็นกรรมการและเลขานุการ ให้มีอำนาจหน้าที่ ประสานตั้งแต่การรื้อถอนและย้ายติดตั้งใหม่ กับ รฟท. นายอำเภอและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ทั้งนี้ต้องขอขอบคุณผู้บริหาร รฟท. ซึ่งเห็นชอบตามแนวทางของ จ.นครราชสีมา ที่ต้องการอนุรักษ์อาคารสถานีรถไฟเก่า โดยยินดีมอบให้ตามที่ต้องการ
เกษม ชนาธินาถ / นครราชสีมา