สัปดาห์พระเครื่อง / ราม วัชรประดิษฐ์
“พระตรัยรัตนมหายาน" หรือที่วงการพระเรียกว่า "พระนารายณ์ทรงปืน" หรือ บางท่านเรียก "แผงนารายณ์" มีมาตั้งแต่โบราณ เข้าใจว่าเป็นสมัยที่ขอมเรืองอำนาจ ขอมในสมัยนั้นจะเรืองด้วยวิทยาการและอิทธิฤทธิ์มากมาย ฉะนั้นพระพิมพ์ขอมแบบนี้จึงเชื่อกันว่ามีคงกระพันสูงมาก เมื่ออาราธนาติดตัวแล้ว สามารถหยุดอาวุธต่างๆ ได้
พระนารายณ์ทรงปืน น่าจะมาจากการมองรูปองค์พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรมีลักษณะ 4 กร เหมือนกับพระวิษณุ หรือพระนารายณ์ และพระองค์ยังทรงถือสายบัวปัทมะที่ยาวเหยียดคล้ายกับคันศรของพระนารายณ์ ครูบาโบราณาจารย์บอกว่า ในสมัยก่อนมักจะเรียกอาวุธที่พุ่งออกไปว่า "ปืน" ดังนั้น การเรียกว่า "ทรงปืน" น่าจะสื่อถึงการ "ทรงศร" ซึ่งก็คือสายบัวชมพูหรือปัทมะขององค์อวโลกิเตศวรนั่นเอง
พระนารายณ์ทรงปืน นับเป็นพระเครื่องที่ได้รับความนิยมอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอยู่ยงคงกระพันและแคล้วคลาด อีกทั้งศิลปะยังงดงามเข้มขลัง แปลกแตกต่างจากพระเครื่องอื่นๆ ทั่วไป มีที่มาที่ไปชัดเจน และทรงคุณค่าทางด้านประวัติศาสตร์โบราณคดี
การค้นพบ
พระนารายณ์ทรงปืน เป็นพระพิมพ์ในสมัยลพบุรี ต่อมาอิทธิพลของศิลปะแบบนี้ได้มีการสร้างสืบทอดกันอย่างต่อเนื่องในหลายกรุ หลายเนื้อ หลายอาจารย์ หลายเมือง ดังปรากฏที่มีการขุดพบพระพิมพ์นี้จากหลายกรุ อาทิ ในลานกรุทุ่งเศรษฐี จ.กำแพงเพชร, กรุวัดเขาพนมเพลิง จ.สุโขทัย, กรุวัดชุมนุมสงฆ์ จ.สุพรรณบุรี, กรุวัดราชบูรณะ จ.พระนครศรีอยุธยา, กรุศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ แต่ที่ขึ้นชื่อลือชาคือ “พระนารายณ์ทรงปืน กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดลพบุรี”
เนื้อหามวลสาร
พระนารายณ์ทรงปืน มีทั้งเนื้อชินเงิน เนื้อดิน และเนื้อตะกั่วสนิมแดง บางองค์มีทองเก่าปิดมาด้วย บางองค์ทาชาดสีแดงแบบแห้งสนิทเกาะติดแน่น ด้านหลังมีทั้งแบบลายผ้าเล็กๆ และแบบหลังเรียบตัน นอกจากยังมีการพบพระพิมพ์นี้ที่ จ.พิจิตร เป็นเนื้อชินเขียว องค์พระมีขนาดเล็กกว่าของเมืองอื่นๆ
สีสันวรรณะจึงมีหลากหลาย อาทิ เนื้อดินก็มีทั้ง องค์ดำทั้งองค์ แดงทั้งองค์ หรือขาวทั้งองค์ มีทั้งเนื้อหยาบและละเอียด ส่วนเนื้อสำริด ก็จะมีสีดำสนิท เนื้อเหลืองขาว ที่เรียกว่า ‘สำริดทอง’ เพราะแก่ทองคำ สำริดเงิน เพราะแก่เงิน เป็นต้น
พุทธลักษณะ
พุทธศิลปะได้รับอิทธิพลจากศิลปะแบบขอมบายน ซึ่งก็คือ “ศิลปะสมัยลพบุรี” ลักษณะเป็นพระแผงขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 5.3 ซม. สูง 6.7 ซม. มีรูปเคารพ 3 องค์ ภายในซุ้มกนกเสมาครอบแก้วแบบกว้าง เหนือซุ้มครอบแก้วขึ้นไปประดับด้วยลวดลายปั้นแบบลายนูนต่ำเป็นศิลปะของขอมในพุทธศตวรรษที่ 15-18 ฐานด้านล่างที่ประทับของรูปเคารพทั้ง 3 องค์ โดยส่วนใหญ่จะเป็นฐานบัวสองชั้นอย่าง สวยงาม
รูปเคารพทั้ง 3 องค์ ประกอบด้วย "พระปางนาคปรก" เป็นประธานอยู่ตรงกลาง ประทับนั่งปางสมาธิ เหนือขนดนาค 3 ชั้น ซึ่งแผ่พังพานอยู่เหนือพระเศียรรวม 7 เศียร ส่วนพระโพธิสัตว์ประทับอยู่ด้านข้างทั้ง 2 อันได้แก่ พระอวโลกิเตศวร และ พระนางปรัชญา ปารมิตาเทวี ซึ่งเป็นองค์พระโพธิสัตว์ในคติพุทธศาสนาแบบมหายาน โดยเบื้องขวา เป็น อวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ ประทับยืน 4 กร 2 พระกรบน ถือลูกประคำและพระคัมภีร์ 2 พระกรล่าง ถือดอกบัวและคนโทน้ำอมฤต เบื้องซ้ายเป็น พระนางปรัชญาปารมิตา เทพีแห่งสติปัญญาและความเฉลียวฉลาด ได้ชื่อว่าเป็นพุทธมารดาแห่งพระพุทธเจ้าทั้งหลาย
พุทธคุณ
พุทธคุณโดดเด่นทั้งเรื่องอยู่ยงคงกระพัน แคล้วคลาดปลอดภัย อำนาจบารมี ป้องกันเสนียดจัญไร ภูตผีปีศาจ ลาภยศ ตำแหน่งการงาน ทรัพย์สินเงินทอง และมีความสุขความเจริญนะครับผม
พระนารายณ์ทรงปืน เป็นพระพิมพ์ในสมัยลพบุรี ต่อมาอิทธิพลของศิลปะแบบนี้ได้มีการสร้างสืบทอดกันอย่างต่อเนื่องในหลายกรุ หลายเนื้อ หลายอาจารย์ หลายเมือง ดังปรากฏที่มีการขุดพบพระพิมพ์นี้จากหลายกรุ อาทิ ในลานกรุทุ่งเศรษฐี จ.กำแพงเพชร, กรุวัดเขาพนมเพลิง จ.สุโขทัย, กรุวัดชุมนุมสงฆ์ จ.สุพรรณบุรี, กรุวัดราชบูรณะ จ.พระนครศรีอยุธยา, กรุศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ แต่ที่ขึ้นชื่อลือชาคือ “พระนารายณ์ทรงปืน กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดลพบุรี”
เนื้อหามวลสาร
พระนารายณ์ทรงปืน มีทั้งเนื้อชินเงิน เนื้อดิน และเนื้อตะกั่วสนิมแดง บางองค์มีทองเก่าปิดมาด้วย บางองค์ทาชาดสีแดงแบบแห้งสนิทเกาะติดแน่น ด้านหลังมีทั้งแบบลายผ้าเล็กๆ และแบบหลังเรียบตัน นอกจากยังมีการพบพระพิมพ์นี้ที่ จ.พิจิตร เป็นเนื้อชินเขียว องค์พระมีขนาดเล็กกว่าของเมืองอื่นๆ
สีสันวรรณะจึงมีหลากหลาย อาทิ เนื้อดินก็มีทั้ง องค์ดำทั้งองค์ แดงทั้งองค์ หรือขาวทั้งองค์ มีทั้งเนื้อหยาบและละเอียด ส่วนเนื้อสำริด ก็จะมีสีดำสนิท เนื้อเหลืองขาว ที่เรียกว่า ‘สำริดทอง’ เพราะแก่ทองคำ สำริดเงิน เพราะแก่เงิน เป็นต้น
พุทธลักษณะ
พุทธศิลปะได้รับอิทธิพลจากศิลปะแบบขอมบายน ซึ่งก็คือ “ศิลปะสมัยลพบุรี” ลักษณะเป็นพระแผงขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 5.3 ซม. สูง 6.7 ซม. มีรูปเคารพ 3 องค์ ภายในซุ้มกนกเสมาครอบแก้วแบบกว้าง เหนือซุ้มครอบแก้วขึ้นไปประดับด้วยลวดลายปั้นแบบลายนูนต่ำเป็นศิลปะของขอมในพุทธศตวรรษที่ 15-18 ฐานด้านล่างที่ประทับของรูปเคารพทั้ง 3 องค์ โดยส่วนใหญ่จะเป็นฐานบัวสองชั้นอย่าง สวยงาม
รูปเคารพทั้ง 3 องค์ ประกอบด้วย "พระปางนาคปรก" เป็นประธานอยู่ตรงกลาง ประทับนั่งปางสมาธิ เหนือขนดนาค 3 ชั้น ซึ่งแผ่พังพานอยู่เหนือพระเศียรรวม 7 เศียร ส่วนพระโพธิสัตว์ประทับอยู่ด้านข้างทั้ง 2 อันได้แก่ พระอวโลกิเตศวร และ พระนางปรัชญา ปารมิตาเทวี ซึ่งเป็นองค์พระโพธิสัตว์ในคติพุทธศาสนาแบบมหายาน โดยเบื้องขวา เป็น อวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ ประทับยืน 4 กร 2 พระกรบน ถือลูกประคำและพระคัมภีร์ 2 พระกรล่าง ถือดอกบัวและคนโทน้ำอมฤต เบื้องซ้ายเป็น พระนางปรัชญาปารมิตา เทพีแห่งสติปัญญาและความเฉลียวฉลาด ได้ชื่อว่าเป็นพุทธมารดาแห่งพระพุทธเจ้าทั้งหลาย
พุทธคุณ
พุทธคุณโดดเด่นทั้งเรื่องอยู่ยงคงกระพัน แคล้วคลาดปลอดภัย อำนาจบารมี ป้องกันเสนียดจัญไร ภูตผีปีศาจ ลาภยศ ตำแหน่งการงาน ทรัพย์สินเงินทอง และมีความสุขความเจริญนะครับผม